Sỏi tiết niệu có nguy hiểm không là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi đây là bệnh lý tiết niệu phổ biến hàng đầu ở nước ta hiện nay. Theo thống kê, Việt Nam nằm trong “vành đai sỏi” sủa thế giới với 2-12% sân số mắc sỏi tiết niệu, chủ yếu trong độ tuổi 35-50.
Sỏi tiết niệu là gì?
Sỏi tiết niệu hình thành khi nước tiểu cô đặc nhiều với các chất như canxi, oxalat và phốt pho và lắng động trong đường tiết niệu. Sỏi có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào dọc theo đường tiết niệu, bắt đầu từ thận đến bàng quang và niệu đạo, nhưng chúng thường nằm ở thận và niệu quản với kích thước khác nhau.
Trường hợp viên sỏi nhỏ thường ít hoặc không gây đau. Tuy nhiên, viên sỏi kích thước lớn hơn có thể mắc kẹt dọc theo đường tiết niệu và có thể chặn dòng chảy của nước tiểu, gây đau dữ dội hoặc chảy máu.
Bệnh dễ gây ra tắc nghẽn đường tiểu và từ đó gây nên hiện tượng nhiễm khuẩn tiểu, nặng hơn có thể gây thận ứ nước và suy thận mạn, một biến chứng gây tàn phế suốt đời cho bệnh nhân.
Hình ảnh minh họa sỏi tiết niệu
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển sỏi tiết niệu:
Tuổi tác: Tỷ lệ cao nhất của bệnh sỏi là người ở độ tuổi trung niên và thường hay tái phát.
Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc sỏi tiể niệu cao gấp ba lần so với phụ nữ.
Địa lý: Tỷ lệ mắc bệnh sỏi cao hơn ở các vùng khí hậu khô nóng như vùng núi, sa mạc hoặc các khu vực nhiệt đới.
Điều kiện khí hậu: Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất được quan sát thấy trong những tháng mùa hè.
Nước: Lượng nước bổ sung vào cơ thể thấp có liên quan trực tiếp đến việc hình thành sỏi thận, do làm mất cân bằng.
Chỉ số khối cơ thể (BMI) và cân nặng: Nguy cơ mắc bệnh sỏi liên quan trực tiếp đến cân nặng và chỉ số BMI.
Những loại sỏi tiết niệu thường gặp?
Một số loại sỏi tiết niệu thường gặp nhất là:
Sỏi canxi: Đây là loại sỏi thận phổ biến nhất. Trong đó, sỏi canxi oxalat phổ biến hơn và chúng được hình thành do sự bài tiết nhiều canxi và oxalat trong nước tiểu.
Sỏi axit uric: Chế độ ăn giàu chất purin có trong đạm động vật như thịt, cá, sò có thể làm tăng axit uric trong nước tiểu, chất này lắng xuống và tạo thành sỏi hoặc cùng với canxi.
Sỏi struvite: Loại sỏi này là do vi khuẩn phân tách urê như Proteus mirabilis tạo nên. Vi khuẩn này tạo ra enzyme urease sẽ phân hủy urê thành amoniac và thúc đẩy sự phát triển của đá struvite. Đường tiết niệu không bị nhiễm trùng có thể ngăn ngừa sự hình thành sỏi struvite.
Có thể bạn quan tâm:
Biểu hiện của sỏi tiết niệu
Sỏi tiết niệu hình thành một cách âm thầm. Do đó, ở giai đoạn đầu, bệnh nhân không cảm nhận được rõ ràng các triệu chứng. Đến khi sỏi tích tụ thành kích thước lớn se gây ra những triệu chứng như:
Cơn đau đột ngột, dữ dội ở vùng thắt lưng, lan xuống vùng hạ vị, đến vùng bẹn và cơ quan sinh dục. Cơn đau thường xuất hiện sau khi vận động mạnh, khiến sỏi di chuyển tới chỗ chít hẹp, gây tắc đường niệu.
Người bệnh rất đau đớn mỗi khi đi tiểu. Tiểu buốt, gắt, tiểu són, nước tiểu màu hồng do có sự hiện diện của máu.
Bệnh nhân sẽ sốt cao nếu sỏi đường tiết niệu bị nhiễm trùng.
Ngoài những triệu chứng trên, người bệnh có thể có cảm giác ớn lạnh, lạnh run, buồn nôn và khi sốt.
Đau vùng thắt lưng là triệu chứng của sỏi tiết niệu
Sỏi tiết niệu có nguy hiểm không?
Sỏi tiết niệu có nguy hiểm không là thắc mắc của nhiều người đang có dấu hiệu của sỏi. Về bản chất, sỏi tiết niệu gây tắc đường niệu nên có thể dẫn tới nhiều biến chứng điển hình dưới đây:
Viêm đường tiết niệu: Trong quá trình di chuyển, sỏi có kích thước lớn và góc cạnh có thể cọ xát vào niêm mạc đường tiết niệu gây chảy máu (tiểu ra máu), phù nề, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập, gây viêm đường tiết niệu.
Bí tiểu cấp hoặc mãn tính: Sỏi đường tiết niệu nhiều hoặc kích thước lớn sẽ làm tắc đường niệu đạo dẫn tới bí tiểu cấp tính hay mãn tính.
Giãn đài bể thận: Sỏi kẹt tại niệu quản cản trở dòng tiểu đi xuống bàng quang, khiến tổn đọng trong thận. Lâu dần, các đài bể thận bị giãn ra, nguy cơ vỡ thận nếu không được xử lý kịp thời.
Suy thận: Tình trạng viêm đường tiết niệu hay ứ nước trong thận kéo dài đều có thể gây suy giảm chức năng của thận.
Mặc dù sỏi tiết niệu có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, nhưng không ít người vẫn chủ quan khi phát hiện sỏi tiết niệu do không cảm nhận được triệu chứng đau. Vậy làm sao để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm của sỏi tiết niệu?
Phòng ngừa biến chứng nguy hiểm do sỏi tiết niệu
Phòng ngừa bệnh sỏi tiết niệu
Chế độ thực phẩm trong ăn uống và vận động khiến sỏi tiết niệu hình thành và làm rắn chắc cấu tạo sỏi nên thường gây khó khăn cho việc điều trị. Do đó, cần lưu ý đến chế độ ăn hàng ngày hợp lý, không quá nhiều các sản phẩm có canxi, đạm động vật và các chất có thể gây sỏi khác... Bân cạnh đó, hãy uống đủ tối thiểu 2 lít nước hàng ngày và không nén nhịn khi buồn đi tiểu.
Đặc biệt, mỗi người cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ gây bệnh, chẩn đoán và điều trị kịp thời nếu đã bị sỏi, tránh các biến chứng.
Điều trị kịp thời khi phát hiện sỏi tiết niệu
Xử lý triệt để sỏi tiết niệu ngay khi phát hiện là cách hiệu quả để ngăn các biến chứng nguy hiểm. Hiện nay có nhiều phương pháp tán sỏi hiện đại giúp bệnh nhân tráng khỏi cuộc mổ mở, đồng thời rút ngắn thời gian nằm việc và hồi phục nhưng vẫn mang lại hiệu quả tối ưu:
Tán sỏi ngoài cơ thể
Đây là phương pháp tán sỏi hoàn toàn không xâm lấn khi sử dụng sóng xung kích từ bên ngoài cơ thể để phá vỡ sỏi thành các mảnh nhỏ, sau đó tự đào thải qua đường tiểu. Thời gian thực hiện nhanh, bệnh nhân có thể về nhà ngay trong ngày.
Tán sỏi ngoài cơ thể phù hợp với:
- Sỏi thận hoặc sỏi niệu quản nhỏ hơn 2 cm.
- Vị trí sỏi không gây tắc nghẽn nghiêm trọng.
Tán sỏi nội soi ngược dòng
Thông qua một ống nội soi mềm hoặc cứng đi ngược dòng qua đường niệu đạo, bàng quang lên đến niệu quản hoặc thận để tiếp cận trực tiếp viên sỏi. Sau đó, năng lượng laser được sử dụng để phá vỡ sỏi thành các mảnh nhỏ. Sỏi sau đó được hút/gắp ra ngoài thông qua chính đường nội soi tự nhiên.
Tán sỏi nội soi ngược dòng không tạo vết rạch da, tiếp cận sỏi hoàn toàn theo đường tự nhiên
Trường hợp nội soi ngược dòng ống cứng phù hợp với:
- Sỏi niệu qản ⅓ giữa và ⅓ dưới.
- Sỏi bàng quang không tự thoát ra theo đường tiểu.
Trường hợp nội soi ngược dòng ống mềm phù hợp với:
- Sỏi thận nhỏ hơn 2,5 cm hoặc sỏi niệu quản trên.
- Sỏi thận nằm ở ngách các đài bể thận khó tiếp cận.
Tán sỏi nội soi ngược dòng loại bỏ sỏi niệu quảm gây đau dữ dội cho bệnh nhân Ấn Độ
Tán sỏi qua da
Đây là phương pháp tán sỏi hiệu quả cao với sỏi kích thước lớn nằm ở vị trí phức tạp. Bằng việc tạo đường hầm nhỏ từ hông lưng vào đến thận để đưa thiết bị nội soi và laser đến viên sỏi, sỏi được phá vỡ lấy ra ngoài một cách triệt để.
Tán sỏi qua da phù hợp với:
- Sỏi thận lớn hơn 2 cm.
- Sỏi san hô hoặc sỏi tái phát nhiều lần.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Hồng Ngọc TẠI ĐÂY để có thêm những thông tin hữu ích về sức khỏe và các chương trình ưu đãi hấp dẫn từ bệnh viện.
