Nếu được phát hiện các dấu hiệu tự kỷ sớm và can thiệp kịp thời trước 2 tuổi sẽ tăng cơ hội phát triển bình thường và hòa nhập cộng đồng cho trẻ.
Tự kỷ là gì?
Tự kỷ là tập hợp các rối loạn phát triển lan tỏa ở mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng, thường khởi phát từ trước khi trẻ 3 tuổi và diễn biến kéo dài.
Tự kỷ không phải là bệnh – tự kỷ là một dạng rối loạn phát triển. Trẻ bị tự kỷ không có hoặc ít giao tiếp, tương tác xã hội với mọi người xung quanh nên sự phát triển mọi mặt về tâm lý và xã hội đều bị hạn chế.
Dấu hiệu trẻ tự kỷ
Trẻ tự kỷ thường có dấu hiệu chung là bị khiếm khuyết trong 3 lĩnh vực: kém tương tác xã hội, kém giao tiếp và có hành vi bất thường.
Cụ thể những dấu hiệu trẻ tự kỷ dễ phát hiện bao gồm:
Trẻ đã được 1 tuổi nhưng không biết chỉ
Về ngôn ngữ thoại: Trẻ đã 1 tuổi nhưng không biết nói tiếng gió, khi đã 16 tháng vẫn không nói được từ đơn, 2 tuổi không nói được từ đôi. Trẻ nói khó khăn hoặc rất ghét nói, dù đã nói được nhưng có thể mất ngôn ngữ bất cứ lúc nào. Trường hợp trẻ nói suôn sẻ nhưng nói nội dung không liên quan tới môi trường và hoàn cảnh xung quanh, chỉ thích độc thoại mà không đối thoại
Trẻ không chấp nhận giao tiếp, kết bạn
Sự tập trung chú ý của trẻ cực kỳ ngắn hoặc không có
Trẻ không hồi đáp khi được gọi tên
Trẻ có những hành vi kỳ quái như tự đập đầu, cào cấu, nói nhảm, đánh và hành hạ người thân, muốn ở một mình
Rất ít hoặc không giao lưu bằng mắt
Trẻ thường lặp đi lặp lại một số cử chỉ hành vi hoặc cử động cơ thể nhất định nào đó
Trẻ bị thu hút và dính chặt lấy một vài đồ vật quen thuộc
Trẻ ăn vạ thường xuyên
Sợ tới chỗ lạ, sợ gặp người lạ hay vật lạ
Khi phải thay đổi thói quen sinh hoạt hoặc những điều quen thuộc hàng ngày, trẻ sẽ từ chối quyết liệt một cách bất thường
Trẻ nhạy cảm với một số âm thanh, cảm giác hoặc một số mùi nào đó
Không có khả năng tổng hợp hay khái quát thông tin nhận được
Trẻ bị rối loạn tiêu hóa, ăn uống.
Nếu để ý, cha mẹ hoàn toàn có thể phát hiện được các dấu hiệu tự kỷ ở trẻTrẻ tự kỷ có chữa được không?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng tự kỷ là những rối loạn phát triển của não bộ. Việc trẻ tự kỷ có chữa được không còn phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của tình trạng tự kỷ.
Mục tiêu của điều trị trẻ tự kỷ là tối đa hóa khả năng hoạt động của trẻ bằng cách giảm các triệu chứng rối loạn phổ tự kỷ, hỗ trợ sự phát triển và học tập. Can thiệp sớm từ những năm đầu đời (trước 2 tuổi) có thể giúp trẻ tự kỷ học các kỹ năng xã hội, giao tiếp, chức năng và hành vi quan trọng.
Tùy vào mức độ bệnh sẽ đem lại hiệu quả khác nhau. Vì vậy, không thể khẳng định trẻ tự kỷ có chữa được không mà cần phải điều trị và theo dõi trong thời gian dài.
Phương pháp điều trị trẻ tự kỷ
Việc trẻ tự kỷ có chữa được không còn phụ thuộc vào phương pháp điều trị. Hiện nay, các phương pháp điều trị trẻ tự kỷ thường được áp dụng gồm:
Phương pháp y sinh học
Thuốc men
Không có loại thuốc nào có thể điều trị khỏi các dấu hiệu cốt lõi của chứng tự kỷ, nhưng các loại thuốc có thể giúp kiểm soát các triệu chứng tự kỷ ở trẻ. Ví dụ, một số loại thuốc có thể được kê đơn nếu con bạn hiếu động; thuốc chống loạn thần có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề nghiêm trọng về hành vi; thuốc chống trầm cảm được kê đơn cho những trường hợp lo lắng thái quá. Cha mẹ cần lưu ý chỉ cho trẻ sử dụng thuốc khi có kê đơn và sự cho phép của bác sĩ chuyên khoa.
Vật lý trị liệu
Trong sinh hoạt hàng ngày, do tính tự kỷ quy định nên dù cơ quan vận động của trẻ vẫn hoạt động bình thường nhưng trẻ tự kỷ không muốn vận động cơ quan đó.
Phương pháp vật lý trị liệu là phương pháp điều trị trẻ tự kỷ giúp trẻ hoạt hóa một số cơ quan vận động không được hoạt động hoặc hoạt động kém, loại bỏ những hành vi định hình đặc trưng, tăng cường các hành vi tích cực, phù hợp hoàn cảnh và hoạt động xã hội của bản thân trẻ.
Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong các hoạt động vận động như: vận động chéo của chân và tay, vận động tinh của đôi bàn tay, vận động của cơ quan phát âm, vận động thị giác khi tri giác các sự vật và hiện tượng trong thế giới.
Vật lý trị liệu giúp trẻ tự kỷ vận độngPhản hồi thần kinh (Neurofeedback – NFB)
Kỹ thuật chữa bệnh phản hồi thần kinh (NFB) còn được gọi là trị liệu thần kinh, phản hồi sinh học thần kinh, phản hồi sinh học qua điện não đồ, căn cứ vào việc phản hồi tức thời trên hoạt động của sóng điện não được đo bởi những điện cực trên da đầu, hiển thị trên màn hình video sẽ cho phép điều khiển có ý thức hoạt động của sóng điện não.
Phương pháp điều trị trẻ tự kỷ bằng phản hồi thần kinh sẽ hỗ trợ tích cực khi trẻ tự kỷ tương tác với kích thích trong điều trị.
Oxy cao áp (hyperbaric oxygen – HBO)
Điều trị cho trẻ tự kỷ bằng Oxy cao áp tức là trẻ được đặt trong môi trường oxy tinh khiết gần 100% với áp lực lớn hơn 1,4 atmosphere. Ngoài lượng oxy sử dụng cho việc hô hấp, sẽ có một lượng oxy thẩm thấu qua da và hoàn tan trong máu tăng 22 – 30 lần so với oxy trong máu người bình thường.
Phương pháp oxy cao áp không chỉ có tác dụng điều trị mà còn có tác dụng điều dưỡng, hiện đang được áp dụng phổ biến ở TP. HCM.
Hoạt động trị liệu
Vận động thô: Trẻ tự kỷ có chữa được không có sự góp phần không nhỏ của phương pháp vận động thô nhằm tăng cường khả năng hoạt hóa các hành vi, nâng cao thể lực, củng cố các hành vi tích cực, giảm thiểu các hành vi tiêu cực và giúp trẻ tự kỷ nâng cao khả năng tập trung chú ý. Trước khi trẻ tự kỷ thực hiện chương trình giáo dục đặc biệt sẽ thực hiện giai đoạn vận động thô trước tiên.
Thể dục: Hoạt động này giúp trẻ tự kỷ hoạt động và tăng tương tác với bạn bè, tạo cơ hội cho trẻ bắt chước, hình thành những nhận thức xã hội, rèn luyện thể lực, hỗ trợ tốt cho giác dục đặc biệt.
Các phương pháp tâm lý – giáo dục
Trị liệu phân tâm
Chơi và nói chuyện là hai hoạt động chủ yếu của phương pháp trị liệu phân tâm để giúp trẻ và gia đình giải tỏa những căng thẳng dồn nén trong quá khứ, hệ thống lại cấu trúc nhân cách của trẻ.
Không chỉ có tác dụng đối với trẻ tự kỷ, trị liệu phân tâm còn cải thiện bầu không khí gia đình, mọi người thấu hiểu thực tại và chấp nhận thực tại tốt hơn, gần gũi và vui vẻ khi giao tiếp và chăm sóc trẻ.
Điều trị cho trẻ tự kỷ cần kết hợp điều trị tại nhà và điều trị tại cơ sở y tế, nhà trường, xã hội thì tình trạng tự kỷ của trẻ mới được cải thiện dần dần.
Cha mẹ hãy cùng trẻ chơi và nói chuyện để giải tỏa tâm lýPhương pháp tâm vận động
Tâm vận động sẽ kích thích trẻ hoạt hóa hành vi. Tức là sự vận động của cơ thể sẽ dẫn đến sự nhanh nhạy hệ thần kinh và tác động đến phát triển tâm lý của trẻ: vận động cơ thể tăng thì vận động tâm lý tăng, phát triển vận động sẽ phát triển tâm lý và ngược lại.
Từ đó hỗ trợ trẻ tự kỷ gặp khó khăn về tâm lý hướng tới hoạt động tâm lý có ý nghĩa cho chính bản thân và người xung quanh.
Phương pháp chỉnh âm và trị liệu ngôn ngữ
Điều trị cho trẻ tự kỷ sẽ bao gồm phương pháp chỉnh âm và trị liệu ngôn ngữ để cải thiện khả năng nói, phát âm của trẻ. Phương pháp này áp dụng cho từng trẻ một, thời gian kéo dài theo tuần hoặc nhiều năm.
Trò chơi đóng vai
Trẻ tự kỷ tham gia trò chơi đóng vai để tăng mức độ nhận thức, tăng cơ hội hòa nhập vào đời sống xã hội. Trẻ sẽ được học diễn xuất theo tình huống, đóng giả làm nhiều nhân vật, biểu cảm khác nhau.
Cho trẻ đóng vai các nhân vật khác nhau để tăng độ nhận thứcPhương pháp giáo dục đặc biệt
Sẽ có nhiều khiếm khuyết xảy ra ở trẻ tự kỷ bị rối loạn phát triển như trí tuệ, giao tiếp, xúc cảm, tình cảm, ngôn ngữ, tự phục vụ… Phương pháp giáo dục đặc biệt cho trẻ tự kỷ nhằm giúp trẻ hiểu và tăng cường kỹ năng hòa nhập xã hội, kỹ năng giao tiếp, nhận thức sự vật và hiện tượng xung quanh.
Trị liệu thông qua các môn nghệ thuật
Các môn nghệ thuật như âm nhạc, vẽ, nặn, thơ, đồng dao… không thể chữa lành bệnh tự kỷ nhưng sẽ giúp giảm bớt các hành vi bất lợi, tăng cường tương tác xã hội, tăng tính sáng tạo, tăng khả năng tiếp thu, khả năng chú ý, phát huy khả năng tự do tưởng tượng và làm chủ các hành vi một cách có ý thức.
Phương pháp nhóm
Phương pháp nhóm gồm nhóm lớp học và nhóm tự do ngoài môi trường tự nhiên sẽ giúp trẻ tự kỷ hòa nhập với bạn bè cùng trang lứa, tăng tương tác qua lại với các thành viên khác.
Trẻ tự kỷ chơi nhóm sẽ hiểu được cách ứng xử, quy định của nhóm, tương tác với các thành viên khác trong nhóm.
Tham gia các trò chơi nhóm giúp trẻ tự kỷ hòa nhập hơnPhương pháp lao động trị liệu
Phương pháp này được áp dụng khi điều trị trẻ tự kỷ tại nhà. Mọi người cho trẻ phụ giúp những công việc phù hợp với khả năng và sức khỏe của trẻ. Trẻ sẽ hiểu chính xác các sự vật và hiện tượng của trường tự nhiên thông qua những hoạt động này, tương lai sẽ hỗ trợ tốt khi trẻ bước vào cuộc sống tự lập, tự phục vụ bản thân.
Trị liệu cảm giác
Trẻ tự kỷ sẽ gặp phải vấn đề rối loạn cảm giác theo nhiều mức độ khác nhau và ở những giác quan khác nhau ảnh hưởng tới rối loạn nhận thức, gây ra rối loạn phát triển. Trị liệu cảm giác là công việc rất quan trọng để cân bằng lại cảm giác, cảm xúc cho trẻ tự kỷ.
Trò chơi trị liệu
Trẻ tự kỷ cần được tham gia các hoạt động vui chơi khác nhau giống như trẻ bình thường để phát triển nhân cách, nhận thức, hoàn thiện cơ quan cảm giác, hình thành các quan hệ xã hội…
Cha mẹ cũng có thể cải thiện khả năng nhận thức của trẻ tự kỷ bằng cách cho trẻ học tập thông qua những phần mềm phát triển trí tuệ: học toán, học chữ, màu sắc, hình khối…
Ngoài ra còn có các phương pháp chuyên sâu hơn như phương pháp ABA, phương pháp PECS, phương pháp TEACCH, phương pháp FLOORTIME, phương pháp COMPC (Communication Picture), phương pháp PCS (Picture Communication Symbols).
Trẻ tự kỷ có chữa được không - khám ở đâu uy tín?
Trẻ tự kỷ có chữa được không còn phụ thuộc vào sự phối hợp giữa gia đình và cơ sở y tế. Hành trình đưa trẻ thoát khỏi tự kỷ sẽ kéo dài, không phải ngày một ngày hai. Trẻ tự kỷ không chỉ cần tình cảm, sự chăm sóc của cha mẹ mà còn cần được đến thăm khám ở địa chỉ điều trị phù hợp, uy tín và thuận tiện.
Các phương pháp huấn luyện, dạy dỗ có kỷ cương giúp trẻ tự kỷ cải thiện được tình trạng bệnhVới mong muốn đồng hành cùng các gia đình có trẻ mắc tự kỷ, Bệnh viện Hồng Ngọc đã triển khai dịch vụ thăm khám và điều trị cho trẻ tự kỷ và nhận được nhiều tin tưởng của các bậc phụ huynh.
Trực tiếp thăm khám và điều trị tự kỷ cho trẻ tại Hồng Ngọc là Ths.Bs Đỗ Trọng Thiện, chuyên gia trong lĩnh vực điều trị tự kỷ, chậm nói ở trẻ. Bác sĩ Thiện đã tiếp nhận và điều trị khỏi cho hàng trăm ca bệnh khó về tâm lý trẻ em:
Trẻ thu mình, ngại giao tiếp xã hội
Trẻ không thể ngồi yên, chân tay cử động liên tục
Có những hành vi bất thường như chỉ thích mặc một kiểu quần áo, chỉ ngồi một chỗ…
Rối nhiễu cảm xúc, hoảng sợ mãnh liệt với những sự việc hết sức bình thường như cắt tóc, ánh sáng…
Khó khăn với việc xếp hàng và chờ đến lượt
12 tháng chưa biết bập bẹ, 16 tháng tuổi không nói được bất kỳ từ nào và 24 tháng tuổi trẻ không thể nói được câu nào gồm 2 từ
Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực thăm khám và trị liệu tâm lý, Ths.Bs Đỗ Trọng Thiện nói riêng và Bệnh viện Hồng Ngọc nói chung luôn nỗ lực mang đến cơ hội chăm sóc sức khỏe tinh thần tốt nhất cho trẻ em Việt Nam!
Đăng ký thăm khám và nhận tư vấn tại đây:
Thông tin liên hệ:
KHOA TÂM LÝ VÀ SỨC KHỎE TÂM THẦN – BỆNH VIỆN HỒNG NGỌC
– Địa chỉ: Số 8 Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội
– Hotline: 0947 616 006
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
