Sỏi mật là bệnh lý khá phổ biến ở đường tiêu hóa. Bệnh không chỉ gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh mà còn có thể biến chứng thành nhiều bệnh nguy hiểm, thậm chí gây ung thư.
Vị trí và cấu tạo của túi mật
Túi mật là một bộ phận của hệ thống đường dẫn mật. Nó là một túi nhỏ nằm ở mặt dưới thùy gan, có màu xanh, hình quả lê, có tác dụng lưu trữ và cô đặc mật. Mật là hợp chất được gan bài tiết ra và lưu trữ trong túi mật. Mật sẽ được đẩy xuống ruột nhằm tiêu hóa chất béo.
Túi mật dài khoảng 6 - 8cm, chiều rộng lớn nhất khoảng 3 - 4cm khi căng đầy. Túi mật có cấu tạo 3 phần gồm đáy, thân và cổ.
Chức năng của túi mật
Túi mật là nơi chứa và dự trữ mật do gan tổng hợp và tiết ra. Khi ăn, gan bài tiết nhiều mật hơn. Mật là chất sền sệt, màu vàng hoặc xanh lục và có đắng. Mật có vai trò hỗ trợ tiêu hóa vì muối mật là muối Kali hoặc Natri của các acid mật, có nguồn gốc từ cholesterol với glycin hoặc taurine nên muối mật có vai trò phân hủy chất béo, giúp chất béo đã được tiêu hóa đi qua thành ruột và hỗ trợ thúc đẩy hoạt động của men Lipase (phân hủy Lipid).
Túi mật có chức năng co bóp để đẩy dịch mật vào ống mật chủ rồi đổ xuống tá tràng, ruột non, hỗ trợ tiêu hủy chất béo và thúc đẩy quá trình tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, túi mật còn có vai trò giống như một van điều phối để dẫn dịch mật đi vào tá tràng rồi xuống ruột non một cách nhịp nhàng.

Sỏi mật là bệnh lý thường gặp ở hệ tiêu hóa
Nguyên nhân dẫn đến sỏi mật
Sỏi mật được hình thành bởi rất nhiều cơ chế. Trong đó một vài cơ chế phổ biến gồm:
Dịch mật chứa nhiều cholesterol
Thông thường, mật có đủ hóa chất để hòa tan cholesterol mà gan bài tiết ra. tuy nhiên, nếu gan bài tiết quá nhiều cholesterol và mật không hòa tan được hết sẽ gây ứ đọng cholesterol và lâu dần hình thành tinh thể, kết tinh lại thành sỏi mật.
Mật chứa nhiều bilirubin
Bilirubin là hóa chất được tạo ra khi các tế bào hồng cầu trong cơ thể bị phá vỡ. Khi bạn gặp phải các vấn đề như xơ gan, rối loạn về máu, nhiễm trùng đường mật sẽ khiến gan tạo ra nhiều bilirubin và lượng bilirubin dư thừa sẽ tích tụ lại rồi hình thành nên sỏi mật.
Túi mật không được làm trống thường xuyên
Thỉnh thoảng, túi mật của bạn cần được làm trống. Nếu lúc nào túi mật cũng chứa đầy mật thì mật có thể sẽ bị cô đặc và lâu dần hình thành sỏi mật.
Có thể bạn quan tâm:
Đối tượng có nguy cơ cao bị bệnh sỏi mật
Bất cứ ai cũng có thể bị sỏi mật. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên ở trong những tình trạng dưới đây thì nguy cơ bạn mắc bệnh sỏi mật sẽ cao hơn những người bình thường khác:
Người lười vận động
Người có chế độ ăn nhiều chất béo, dầu mỡ, ít chất xơ
Thừa cân, béo phì
Uống thuốc tránh thai thường xuyên
Người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, mắc các bệnh rối loạn máu
Người có tiền sử gia đình mắc sỏi mật
Người mắc các bệnh về gan như viêm gan, xơ gan
Giảm cân nhanh cũng tăng nguy cơ mắc bệnh
Nếu thuộc một trong những đối tượng trên, bạn nên đi kiểm tra sức khỏe thường xuyên hoặc hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu sức khỏe có những bất thường.
Dấu hiệu của bệnh sỏi mật
Bệnh sỏi mật thường không có dấu hiệu điển hình và rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác nếu không được thăm khám chính xác. Tuy nhiên, dấu hiệu thường gặp nhất của sỏi mật là các cơn đau quặn bụng. Những cơn đau này có các đặc điểm như:

Vị trí: Đau thường xảy ra ở vùng thượng vị hoặc ở vùng bụng bên phải nhưng chủ yếu vẫn là đau nhiều ở vùng thượng vị.
Mức độ: Cơn đau thường nhiều và liên tục khiến bệnh nhân vô cùng đau đớn.
Tính chu kỳ: Thường đau theo từng cơn riêng biệt, không âm ỉ. Các cơn đau kéo dài từ 30 phút đến vài giờ.
Thời điểm: Các cơn đau thường xuất hiện nhiều trong vài giờ sau khi ăn hoặc đau vào ban đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ của người bệnh.
Bên cạnh những cơn đau quặn bụng, người bị bệnh sỏi mật còn có biểu hiện sốt, vàng da nếu bệnh đã bước sang giai đoạn nặng.
Phân loại sỏi túi mật
Sỏi túi mật được chia thành 2 loại phổ biến là sỏi cholesterol và sỏi sắc tố. Trong đó:
Sỏi cholesterol là sỏi được hình thành chủ yếu do sự lắng đọng của cholesterol trong dịch mật. Loại sỏi này thường xuất hiện ở người phương Tây hoặc người ăn theo chế độ của người phương Tây. Bên cạnh đó, phụ nữ có tỉ lệ mắc bệnh cao gấp đôi nam giới.
Sỏi sắc tố thường xuất hiện do nhiễm khuẩn đường ruột hay các bệnh như xơ gan, viêm gan hoặc xuất hiện ở người đã cắt đoạn hồi tràng.
Bệnh sỏi mật có nguy hiểm không?
Bệnh sỏi mật nếu không được chữa trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, có thể kể đến như:
Viêm túi mật
Nếu các viên sỏi mật mắc kẹt ở cổ túi mật có thể gây viêm túi mật. Khi bị viêm túi mật, người bệnh thường xuyên bị đau và sốt nặng.
Tắc nghẽn ống tụy
Ống tụy chạy từ tuyến tụy và nối với ống mật chung trước khi vào tá tràng. Ống tụy có vai trò dẫn dịch tụy đi tiêu hóa thức ăn. Các viên sỏi mật có thể chèn ép và gây tắc ống tụy, lâu dần có thể gây viêm tụy. Biến chứng này gây đau bụng dữ dội và cần phải nhập viện để xử lý.
Ung thư túi mật
Bệnh nhân bị sỏi mật có nguy cơ mắc ung thư túi mật cao hơn người bình thường. Vì vậy, cần chữa trị ngay sau khi phát hiện bệnh để bảo vệ sức khỏe.

Sỏi mật có thể biến chứng thành ung thư túi mật rất nguy hiểm
Sốc nhiễm khuẩn đường mật
Đây là biến chứng rất nặng và nguy hiểm của bệnh sỏi mật với các biểu hiện như khó thở, tim đập nhanh, rối loạn tâm thần… Tỷ lệ nhiễm khuẩn cao thường gặp ở người già, trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh.
Chảy máu đường mật
Tắc ống mật chủ do sỏi sẽ dẫn đến tình trạng ứ mật trong gan, làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng, gây tổn thương thành ống dẫn mật. Từ đó ảnh hưởng đến các mạch máu và có khả năng dẫn đến chảy máu đường mật.
Sỏi làm mật ứ trệ lại trong gan gây viêm gan cấp và mãn tính, dần dần xuất hiện các dải xơ do viêm.
Sỏi túi mật kích thước bao nhiêu thì phải mổ?
Phẫu thuật là một phương pháp chữa sỏi mật hiệu quả. Tuy nhiên không phải ai mắc bệnh sỏi mật cũng được chỉ định mổ. Tùy vào tình trạng sức khỏe, kích thước sỏi mật mà các bác sĩ sẽ đưa ra quyết định có nên mổ hay không.
Vậy, sỏi túi mật có kích thước bao nhiêu thì phải mổ?
Sỏi túi mật to trên 1cm không có triệu chứng
Nếu không có triệu chứng, người bệnh có thể không cần điều trị vì sỏi đã sống chung với người bệnh lâu nay nhưng không biểu hiện ra. Tuy nhiên, cũng nên kiểm tra thường xuyên để xem sỏi phát triển ở mức nào.
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản
Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên chủ động phẫu thuật trước khi có ý định mang thai để đề phòng trường hợp xảy ra biến chứng trong thời kỳ mang thai. Việc điều trị lúc đó sẽ phức tạp hơn và không tốt cho cả 2 mẹ con.
Sỏi nhỏ 2 - 3mm
Tuy có kích thước nhỏ nhưng sỏi 2 - 3mm lại nguy hiểm hơn sỏi lớn khoảng 1 - 2cm. Nguyên nhân là do sỏi nhỏ có thể gây biến chứng rất nặng là viêm tụy cấp hoại tử, thậm chí gây tử vong. Do đó, nếu phát hiện có sỏi mật 2 - 3mm, người bệnh cần phẫu thuật ngay dù chưa có biểu hiện bệnh.
Sỏi gây triệu chứng đau, sốt
Khi gặp những triệu chứng này do sỏi mật gây ra, bệnh nhân cần được điều trị bằng phẫu thuật ngay.

Sỏi túi mật kích thước lớn hơn 1cm cần phải phẫu thuật cắt túi mật
Các phương pháp điều trị bệnh sỏi mật
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, các bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp điều trị phù hợp nhằm đem lại hiệu quả chữa trị cao nhất. Trong đó, có thể chia thành 2 nhóm đối tượng là:
Điều trị sỏi mật không triệu chứng
Những trường hợp này chưa nhất thiết phải can thiệp điều trị bằng các kỹ thuật y khoa. Người bệnh có thể được chỉ định uống thuốc làm tan sỏi và ngăn ngừa sỏi tiến triển mạnh. Ngoài ra, người bệnh cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống phù hợp như: ăn nhiều rau xanh, trái cây, ăn ít đồ ăn dầu mỡ, tăng cường vận động, kiểm soát cân nặng phù hợp...
Điều trị sỏi túi mật có triệu chứng
Những trường hợp này thường là sỏi có kích thước to hoặc có nhiều sỏi khiến người bệnh thường xuyên bị đau quặn bụng, gặp các vấn đề về tiêu hóa. Trước tiên, người bệnh sẽ được kê thuốc giảm đau để giảm bớt cường độ của các cơn đau quặn. Có nhiều phương pháp được chỉ định để điều trị sỏi mật trong những trường hợp này như: cắt túi mật nội soi, cắt túi mật mổ mở, tán sỏi qua da, tán sỏi bằng laser...
Hiện nay, phẫu thuật cắt túi mật nội soi được các chuyên gia Ngoại Tiêu hóa đánh giá cao, được ưu tiên chỉ định trong các trường hợp:
- Sỏi túi mật có triệu chứng, đa sỏi hoặc sỏi có kích thước lớn (>10mm).
- Sỏi to, thể tích sỏi chiếm hơn 2/3 thể tích túi mật.
- Sỏi mắc kẹt trong các vị trí hiểm hóc, tiềm ẩn nguy cơ biến chứng cao.
- Sỏi gây đau quặn kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống thường ngày của người bệnh.
- Sỏi túi mật và polyp túi mật xuất hiện đồng thời.
Phẫu thuật cắt túi mật nội soi - Ưu việt trong điều trị sỏi túi mật
Phẫu thuật cắt túi mật nội soi là một phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn được sử dụng để cắt bỏ túi mật. Với phương pháp này, bác sĩ sử dụng thiết bị nội soi và các dụng cụ chuyên dụng để cắt túi mật, sau đó đưa túi mật ra khỏi cơ thể người bệnh.
Theo các chuyên gia Ngoại Tiêu hóa, so với phương pháp phẫu thuật mổ mở truyền thống, phẫu thuật cắt túi mật nội soi có nhiều ưu điểm vượt trội hơn, cụ thể:
- An toàn, ít xâm lấn: Bác sĩ chỉ rạch một đường nhỏ trên bụng khoảng 0.3cm - 1cm nên người bệnh ít đau đớn, phục hồi nhanh chóng và đảm bảo tính thẩm mỹ cao.
- Độ chính xác cao: Nhờ hệ thống máy nội soi tiên tiến cho hình ảnh chất lượng cao, giúp bác sĩ quan sát rõ vị trí túi mật, không bị hạn chế tầm nhìn như phẫu thuật mổ mở.
- Thời gian phẫu thuật nhanh: Thông thường, mỗi ca phẫu thuật cắt túi mật nội soi sẽ mất khoảng 30 phút.
- Thời gian nằm viện ngắn: Sau can thiệp, vết mổ nhanh lành thương, người bệnh phục hồi sớm. Thông thường, người bệnh có thể được ra viện sau 1 - 3 ngày điều trị.
- Hạn chế biến chứng: Giảm thiểu nguy cơ bị nhiễm trùng vết mổ, tình trạng rối loạn hệ miễn dịch, các vấn đề về hô hấp,…
- Giảm chi phí điều trị: Thời gian nằm viện ngắn giúp người bệnh tối ưu chi phí điều trị (giường nội trú, chi phí thuốc men, ăn uống,...).
TTƯT.TS.BS Đỗ Tuấn Anh và ekip bác sĩ đang thực hiện phẫu thuật nội soi cắt túi mật so dỏi túi mật
Phẫu thuật cắt túi mật nội soi ở bệnh viện nào tốt?
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc áp dụng kỹ thuật mổ nội soi cắt túi mật hiện đại, mang lại hiệu quả cao trong điều trị các bệnh lý về túi mật. Những ưu điểm khi lựa chọn phẫu thuật nội soi cắt túi mật tại BVĐK Hồng Ngọc gồm:
- Đội ngũ chuyên gia phẫu thuật tiêu hóa chuyên môn cao
- TTƯT. TS. BSCKII Đỗ Tuấn Anh: Hơn 40 năm kinh nghiệm, làm chủ các kỹ thuật phẫu thuật tiêu hóa hiện đại, hiệu quả cao, xâm lấn tối thiểu; Nguyên trưởng khoa Phẫu thuật Gan Mật - BV Việt Đức; Phó khoa Y - Đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội; thành viên trong Ban chấp hành Hội Ngoại khoa và Phẫu Thuật Nội soi Việt Nam.
- Cùng đội ngũ bác sĩ kế cận giàu kinh nghiệm: BSCKI Bạch Phúc Huy 15 năm kinh nghiệm, ThS.BS Cù Trung Kiên hơn 10 năm kinh nghiệm,…
- Thực hiện thành công hàng trăm ca phẫu thuật nội soi phức tạp
Khoa Ngoại Tiêu hóa, BVĐK Hồng Ngọc đã điều trị khỏi và cải thiện chất lượng cuộc sống cho nhiều bệnh nhân mắc bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm như: ung thư túi mật, ung thư đại trực tràng,.…
- Phòng mổ vô khuẩn, đảm bảo an toàn mức cao nhất cho người bệnh
Hệ thống lọc khí hiện đại sử dụng màng lọc HEPA, có khả năng loại bỏ đến 99,97% vi khuẩn, virus và bụi mịn siêu nhỏ; hệ thống thông gió áp lực dương được trang bị để duy trì không khí trong lành, đồng thời kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong phòng mổ ở mức tối ưu,…
- Hệ thống máy móc hiện đại cùng quy trình khử khuẩn nghiêm ngặt
- Dàn máy nội soi Olympus Nhật Bản, dụng cụ phẫu thuật robot cầm tay cơ học…
- Kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ, đảm bảo an toàn mức cao nhất.
- Đạt 2 chứng chỉ quốc tế danh giá
- Chứng chỉ toàn cầu về phẫu thuật của Hiệp hội Phẫu thuật Hoàng gia Anh (#RCS)
- Chứng chỉ ACHS International – Hội đồng Úc về Tiêu chuẩn Chăm sóc Sức khỏe (Australian Council on Healthcare Standards)
- Dịch vụ 5 sao: Không gian nội trú sang trọng, hiện đại, điều dưỡng túc trực 24/7 hỗ trợ tận tâm.
- Áp dụng bảo hiểm y tế, bảo hiểm bảo lãnh - Thủ tục nhanh gọn.
Làm gì để phòng ngừa sỏi mật?
Sỏi mật không chỉ gây khó chịu, đau đớn cho người bệnh mà còn có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân. Vì vậy, cần phòng ngừa bệnh từ sớm bằng những biện pháp dưới đây:
Xây dựng chế độ ăn lành mạnh: Mỗi ngày, hãy ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như trái cây, rau xanh, ngũ cốc... Bên cạnh đó, hạn chế ăn đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, cay nóng...
Không bỏ bữa: Ăn uống điều độ, đúng giờ là thói quen tốt nhất cho sức khỏe. Bạn tuyệt đối không nên bỏ bữa hoặc nhịn ăn thường xuyên vì nó có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi mật
Giảm cân từ từ: Nếu bạn đang muốn giảm cân, phải nhớ rằng phải giảm một cách từ từ, không được vội vàng vì sự thay đổi cân nặng quá nhanh có thể là nguyên nhân gây sỏi mật
Duy trì cân nặng: Béo phì, thừa cân làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận. Hơn nữa, người béo phì giảm cân nhanh quá cũng dễ bị sỏi mật. Chính vì vậy, duy trì cân nặng ổn định, đồng thời tăng rèn luyện thể chất để bảo vệ sức khỏe của chính bạn.
Trên đây là những thông tin hữu ích về bệnh sỏi mật. Hy vọng rằng nó sẽ giúp ích cho bạn trên hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.
Trung tâm Tiêu hoá – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc
- Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc Phúc Trường Minh – Số 8 Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc – 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội
- Phòng khám Hồng Ngọc Savico Long Biên – Tầng 3, tòa B, Savico Megamall, 07- 09 Nguyễn Văn Linh, Long Biên, Hà Nội
Hotline: 0911 908 856 – 0932 232 016
>>> Cập nhật nhiều thông tin hữu ích và chương trình Ưu đãi tại: https://www.facebook.com/trungtamtieuhoaBVHongNgoc