Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu được áp dụng trong chẩn đoán & điều trị một số bệnh lý đường mật tụy… Ưu điểm của phương pháp này là can thiệp nhẹ nhàng, không cần phẫu thuật, từ đó người bệnh phục hồi nhanh chóng, rút ngắn thời gian nằm viện và tiết kiệm chi phí điều trị. Vậy khi nào cần nội soi mật tụy ngược dòng, quy trình thực hiện thế nào, người bệnh cần lưu ý gì? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau nhé!
1. Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP là gì? Quy trình thực hiện ERCP
1.1. Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP là gì?
Nội soi mật tụy ngược dòng, tên tiếng anh là ERCP, là quá trình bác sĩ dùng 1 ống soi cửa sổ nhìn bên đưa vào trong miệng qua dạ dày, vào đến đoạn D2 tá tràng. Tại đây, bác sĩ luồn Catheter vào đường mật, sau đó tiêm thuốc cản quang vào đường mật và đường mật tụy sẽ được thể hiện rõ trên màn hình tăng sáng X quang.
Nội soi mật tụy ngược dòng là kỹ thuật nội soi phức tạp nhưng hiệu quả cao, được sử dụng để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ thống dẫn mật (ống mật, túi mật) và ống tuyến tụy. Trong đó, hệ thống dẫn mật là các ống dẫn dịch mật từ gan và túi mật, còn ống tuyến tụy dẫn dịch tụy từ tụy đổ dịch vào tá tràng, là phần đầu tiên của ruột non.
Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP là kỹ thuật được áp dụng trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến Gan - Mật - Tụy
1.2. Quy trình nội soi mật tụy ngược dòng ERCP tại BVĐK Hồng Ngọc
Trước khi thực hiện ERCP
Trước khi can thiệp, người bệnh sẽ được thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết, bao gồm:
- Khám chuyên sâu với bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa: xác định chính xác tình trạng bệnh, sàng lọc các bệnh lý nền, đảm bảo bệnh nhân có đủ điều kiện thực hiện ERCP.
- Khám tiền mê với bác sĩ gây mê hồi sức: đảm bảo tối đa an toàn gây mê trong quá trình nội soi
- Các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm: công thức máu, men gan, men tụy….
- Siêu âm/ Chụp CT/MRI ổ bụng… tùy vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân.
- Ở những bệnh nhân có biểu hiện tắc mật và viêm đường mật cấp tính, bác sĩ sẽ đưa ra phương án dự phòng kháng sinh phù hợp.
Người bệnh khám sàng lọc bệnh lý với bác sĩ Tiêu hóa trước khi thực hiện ERCP
Trong khi thực hiện nội soi mật tụy ngược dòng ERCP
- Bước 1: Bác sĩ gây mê thực hiện gây tê cổ họng và tiêm thuốc tiền mê vào tĩnh mạch người bệnh.
- Bước 2: Bệnh nhân nằm ở tư thế nằm sấp trên giường, thông qua đường miệng, bác sĩ đưa ống nội soi nhỏ, mềm xuống thực quản, dạ dày rồi vào tá tràng.
- Bước 3: Tìm Papilla ở đoạn DII tá tràng, ở đỉnh Papilla có lỗ tiết mật, thông qua lỗ này, bác sĩ luồn dây Catheter vào sâu bên trong đường mật (vị trí ngã 3 đường mật).
- Bước 4: Bơm thuốc cản quang vào đường mật, sử dụng máy C-Arm chụp X - quang chi tiết đường mật, đường tụy để quan sát, xác định chính xác tổn thương.
- Bước 5:
- Trường hợp cắt cơ oddi: Bác sĩ sẽ tiến hành cắt cơ oddi và nong rộng lỗ nhú để sỏi thoát ra khỏi tá tràng.
- Trường hợp chụp X - quang bằng C-Arm phát hiện sỏi mật kẹt trong ống mật chủ, bác sĩ sẽ tiến hành làm rộng lỗ nhú để sỏi thoát xuống tá tràng.
- Trường hợp hình ảnh X - quang thấy hẹp hoặc tắc nghẽn ống mật, bác sĩ có thể đặt stent để mở rộng lòng ống. Stent này cho phép mật chảy xuống tá tràng theo đường tự nhiên và có thể nằm vĩnh viễn tại vị trí đặt mà bệnh nhân không hề cảm nhận được. Hoặc bác sĩ dùng dụng cụ chuyên dụng để kẹp và lấy sỏi ra khỏi tá tràng.
- Bước 6: Bác sĩ kiểm tra lại toàn bộ hệ thống dẫn mật, ống tụy và vị trí can thiệp. Kết thúc quá trình nội soi mật tụy ngược dòng ERCP.
Sau khi thực hiện ERCP
- Người bệnh được chuyển đến phòng hồi sức để theo dõi trong 1 - 2 tiếng.
- Sau khoảng 12h - 24h giờ can thiệp ERCP, bệnh nhân sẽ được kiểm tra lại xét nghiệm máu. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm bụng, chụp XQ bụng hoặc chụp cắt lớp vi tính ổ bụng nếu có nghi ngờ.
- Trường hợp không có biến chứng, người bệnh sẽ được cho ăn uống trở lại. Các bữa ăn đầu tiên nên ăn nhẹ, thức ăn dễ tiêu.
2. Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP được chỉ định cho các trường hợp nào?
Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP được chỉ định để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về Gan - Mật - Tụy.
Chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến:
- Vàng da tắc mật ngoài gan chưa rõ nguyên nhân
- Giãn đường mật
- Sỏi túi mật mà có giãn ống mật chủ
- U đường mật
- Rối loạn chức năng vận động cơ Oddi
- Giãn ống tụy.
Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP được chỉ định điều trị các bệnh lý như:
- Lấy sỏi ống mật chủ
- Lấy sỏi tụy
- Dẫn lưu mật mũi
- Cắt cơ Oddi
- Đặt stent đường mật điều trị ung thư đường mật vùng rốn gan; ung thư đường mật vùng ngoài rốn gan khi không còn khả năng phẫu thuật; hẹp đường mật lành tính; sỏi lớn ống mật chủ chưa thể lấy ngay được; sỏi ống mật chủ nhưng người bệnh trong tình trạng nặng không cho phép lấy sỏi; nhiễm trùng đường mật cần dẫn lưu.
- Đặt stent đường tụy.
Đặt stent đường mật bằng phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng ERCP
3. Trường hợp nào không được thực hiện ERCP?
Một số trường hợp bệnh nhân cần cân nhắc khi thực hiện ERCP bao gồm:
- Những bệnh nhân có bệnh lý tim - phổi nặng
- Người mới bị nhồi máu cơ tim
- Người bị rối loạn đông máu nặng, giảm tiểu cầu hoặc dị ứng với thuốc cản quang.
- Bệnh nhân bị hẹp thực quản, túi thừa thực quản, thoát vị thực quản, tắc ruột non, tắc lối thoát dạ dày,.…
- Bệnh nhân bị rối loạn chức năng cơ vòng Oddi type III.
4. Nội soi mật tụy ngược dòng có nguy hiểm không?
Đa phần các ca can thiệp ERCP đều được thực hiện an toàn. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ do vẫn còn thuốc an thần trong cơ thể, hoặc cảm thấy đau họng nhẹ trong vài ngày.
Tuy nhiên, cũng giống như các phương pháp can thiệp khác, nội soi mật tụy ngược dòng cũng có thể gây ra một số biến chứng hiếm gặp như:
- Thủng/vỡ thành ruột (1% - 2%)
- Nhiễm trùng đường mật ( 5%)
- Chảy máu ( 5%)
- Viêm đường mật (5% - 10%)
- Viêm tụy,…
5. Lưu ý dành cho người bệnh khi thực hiện ERCP
5.1. Trước khi thực hiện ERCP người bệnh cần chuẩn bị gì?
Để đảm bảo quá trình nội soi can thiệp diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao, trước khi thực hiện ERCP, người bệnh cần:
- Thông báo tình trạng sức khỏe của bản thân cho bác sĩ, đặc biệt trường hợp bệnh nhân có bệnh lý nền đang điều trị, có tình trạng dị ứng….
- Trường hợp bị tiểu đường (đái tháo đường), người bệnh cần mang thuốc đi để uống sau khi can thiệp. Ngoài ra, với những bệnh nhân đang dùng thuốc làm loãng máu, cần mang đầy đủ thuốc đang điều trị để uống trước khi can thiệp.
- Không được ăn hoặc uống bất cứ thứ gì (ngoại trừ nước lọc) trong vòng 08 giờ trước khi nội soi mật tụy ngược dòng ERCP.
5.2. Sau khi thực hiện ERCP cần lưu ý điều gì?
- Người bệnh KHÔNG được ăn hoặc uống bất cứ thứ gì ít nhất trong 12h - 24h đầu sau khi thực hiện ERCP.
- Trong vòng 48H sau can thiệp ERCP, nếu người bệnh gặp phải các triệu chứng dưới đây thì cần phải đến bệnh viện gặp bác sĩ để kiểm tra lại:
- Đau bụng - đặc biệt là đau tăng dần, đau dữ dội và có tính chất khác với triệu chứng ợ nóng, khó tiêu thông thường.
- Sốt hoặc ớn lạnh.
- Khó nuốt, khó thở.
- Cảm thấy “lạo xạo” dưới da.
- Nôn ra máu hoặc đi ngoài ra máu.
- Sau khi về nhà, người bệnh vẫn cần phải theo dõi sát sao diễn biến hồi phục. Nếu có bất kỳ bất thường nào xảy ra, cần liên hệ với bác sĩ hoặc bệnh viện nhanh chóng.
*Lưu ý: Nếu có sinh thiết trong quá trình can thiệp, bệnh nhân cần tái khám đúng lịch để nhận kết quả và tư vấn từ bác sĩ điều trị.
6. BVĐK Hồng Ngọc - Địa chỉ uy tín hàng đầu thực hiện nội soi mật tụy ngược dòng
ERCP là kỹ thuật nội soi tiên tiến, đã được chứng minh có hiệu quả cao và được ứng dụng rộng rãi tại các quốc gia có y học phát triển như Mỹ, Nhật…. Tuy nhiên, đây cũng là kỹ thuật cao, đòi hỏi bác sĩ có tay nghề nhiều năm và trang thiết bị hiện đại. Do đó, ở Việt Nam, chỉ một số bệnh viện thực hiện được kỹ thuật này, trong đó có bệnh viện Hồng Ngọc.
PGS.TS.BS Nguyễn Cảnh Bình - Chuyên gia thực hiện ERCP trên 30 năm kinh nghiệm
PGS.TS.BS Nguyễn Cảnh Bình đang thực hiện nội soi mật tụy ngược dòng cho bệnh nhân
Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Cảnh Bình là một trong những chuyên gia hàng đầu về nội soi tiêu hóa, đặc biệt là kỹ thuật phức tạp như nội soi mật tụy ngược dòng ERCP. Với hơn 35 năm kinh nghiệm tu nghiệp trong và ngoài nước, bác sĩ Nguyễn Cảnh Bình đã thực hiện thành công hàng nghìn ca can thiệp khó, giúp bệnh nhân tắc ống mật tránh được các cuộc đại phẫu phức tạp.
- Nội soi mật tụy ngược dòng đặt stent dẫn lưu 70% đường mật cho bệnh nhân 68 tuổi ở tình trạng nguy kịch, thể trạng kém do sốt cao nhiều ngày
- Nội soi mật tụy ngược dòng lấy thành công sỏi đúc khuôn, sỏi ống mật chủ, giúp bệnh nhân 52 tuổi, tiền sử 4 lần mổ mở thoát khỏi một ca đại phẫu lớn
- Nội soi mật tụy ngược dòng lấy thành công 4 viên sỏi lớn ở ống mật chủ cho bệnh nhân quốc tịch Pháp 77 tuổi, có nhiều bệnh lý nền như viêm tụy cấp mức độ nặng, đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch - mạch vành, tuyến giáp, hội chứng ngưng thở khi ngủ.
- Và hàng trăm bệnh nhân mắc sỏi ống mật chủ, viêm tắc đường mật,... khác.
Bệnh nhân quốc tịch Pháp lựa chọn ERCP tại Việt Nam với PGS.TS.BS Nguyễn Cảnh Bình
Hệ thống máy móc, công nghệ hiện đại
- Máy nội soi Olympus công nghệ dải tần hẹp NBI Extra III hàng đầu Nhật Bản với khả năng phóng đại hình ảnh hơn 150 lần, nhuộm màu biểu mô không cần hóa chất, cung cấp hình ảnh sắc nét đến từng vi mạch.
- Máy định vị C-arm (hệ thống chụp X-quang liên tục trong lúc mổ) định vị chính xác vị trí can thiệp.
Phòng thủ thuật vô trùng, khép kín
Đảm bảo an toàn và hạn chế lây nhiễm chéo, đồng thời mang lại sự riêng tư, thoải mái cho người bệnh.
Dịch vụ khám chất lượng cao
Nhằm giúp người bệnh có tâm lý thoải mái nhất khi điều trị, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang đến không gian thăm khám và điều trị chuẩn 5 sao với:
- Khu vực thăm khám rộng rãi, đầy đủ tiện nghi, thủ tục khám nhanh gọn, hạn chế chờ đợi
- Khu vực nội trú sạch sẽ, phòng nội trú đầy đủ tiện nghi như giường, tủ đựng đồ, tủ lạnh, ghế mềm, bàn,…
- Có nhà hàng, quán cafe sang trọng ngay trong bệnh viện
- Nhân viên y tế túc trực 24/24, hỗ trợ người bệnh mọi lúc khi cần
- Áp dụng BHYT, BH sức khỏe, thủ tục nhanh gọn. (*)
>>> Hotline đặt lịch khám và tư vấn: 0911 908 856
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.
