Chi tiết bài tư vấn

Nguyên nhân sốt xuất huyết ở trẻ em là gì? Có cách nào để phòng ngừa không cho loại bệnh nguy hiểm này? Hãy tìm hiểu!

Nguyên nhân sốt xuất huyết ở trẻ em là gì?

Nguyên nhân sốt xuất huyết ở trẻ em và người lớn là giống nhau. Tuy nhiên, trẻ em là đối tượng có nguy cơ cao hơn do các đặc thù về sinh hoạt và thể trạng dễ bị muỗi tấn công.

Sốt xuất huyết do một trong bốn loại vi rút sốt xuất huyết gây ra. Có nghĩa là bệnh sốt xuất huyết lây qua muỗi đốt.

Hai loại muỗi thường truyền vi rút sốt xuất huyết phổ biến nhất ở cả trong và xung quanh nơi ở của con người. Khi muỗi đốt người bị nhiễm vi rút sốt xuất huyết, vi rút này sẽ xâm nhập vào muỗi. Sau đó, khi muỗi bị nhiễm bệnh đốt người khác, vi rút sẽ xâm nhập vào máu của người đó và gây nhiễm trùng.

Sau khi khỏi bệnh sốt xuất huyết, người bệnh có khả năng miễn dịch lâu dài với loại vi rút đã nhiễm bệnh nhưng không phải với ba loại vi rút gây sốt xuất huyết khác. Điều này có nghĩa là trẻ có thể bị nhiễm lại một trong ba loại vi rút khác trong tương lai. Nguy cơ phát triển bệnh sốt xuất huyết nặng sẽ tăng lên nếu trẻ bị sốt xuất huyết lần thứ hai, thứ ba hoặc thứ tư.

Quá trình và phương thức lây truyền

Lây truyền qua vết muỗi đốt

Vi rút này được truyền sang người qua vết đốt của muỗi cái bị nhiễm bệnh, chủ yếu là muỗi Aedes aegypti . Các loài khác trong chi Aedes cũng có thể hoạt động như vật trung gian truyền bệnh, nhưng sự đóng góp của chúng chỉ là thứ yếu so với Aedes aegypti.

Sau khi hút máu của một người bị nhiễm DENV, vi rút sẽ nhân lên trong muỗi, trước khi phân tán đến các mô thứ cấp, bao gồm cả các tuyến nước bọt. Thời gian từ khi vi rút ăn vào đến khi thực sự truyền sang vật chủ mới được gọi là thời gian ủ bệnh bên ngoài (EIP). EIP mất khoảng 8-12 ngày khi nhiệt độ môi trường từ 25-28 ° C. Các biến đổi trong thời kỳ ủ bệnh bên ngoài không chỉ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường; một số yếu tố như mức độ dao động nhiệt độ hàng ngày, kiểu gen của vi rút , và nồng độ vi rút ban đầu cũng có thể thay đổi thời gian muỗi truyền vi rút. Một khi đã lây nhiễm, muỗi có khả năng truyền vi rút cho phần còn lại của cuộc đời.

Lây truyền từ người sang muỗi

Muỗi có thể bị nhiễm từ những người có virut DENV. Đây có thể là người đã bị nhiễm trùng Dengue có triệu chứng, người chưa bị nhiễm trùng có triệu chứng (họ có triệu chứng trước), nhưng cũng có thể là người không có dấu hiệu bệnh (họ không có triệu chứng).

Sự lây truyền từ người sang muỗi có thể xảy ra tối đa 2 ngày trước khi một người nào đó xuất hiện các triệu chứng của bệnh, lên đến 2 ngày sau khi hết sốt.

Nguy cơ nhiễm muỗi có liên quan tích cực đến vi rút huyết cao và bệnh nhân sốt cao; ngược lại, lượng kháng thể đặc hiệu DENV cao có liên quan đến việc giảm nguy cơ nhiễm muỗi. Hầu hết mọi người đều có vi rút trong khoảng 4-5 ngày, nhưng vi rút trong máu có thể kéo dài đến 12 ngày.

Mẹ truyền con nối

Phương thức lây truyền chính của DENV giữa người với người liên quan đến vật trung gian là muỗi. Tuy nhiên, đã có bằng chứng về khả năng lây truyền từ mẹ (từ mẹ mang thai sang con). Trong khi tỷ lệ lây truyền theo chiều dọc có vẻ thấp, với nguy cơ lây truyền theo chiều dọc dường như có liên quan đến thời điểm nhiễm sốt xuất huyết trong thời kỳ mang thai. Khi người mẹ bị nhiễm DENV khi đang mang thai, trẻ có thể bị sinh non, nhẹ cân và suy thai.

Các phương thức lây truyền khác

Các trường hợp lây truyền qua các sản phẩm máu, hiến và truyền tạng hiếm gặp đã được ghi nhận. Tương tự, sự lây truyền vi rút transovarial trong muỗi cũng đã được ghi nhận.

Những đối tượng có nguy cơ cao khi mắc sốt xuất huyết

Người có nhiều nguy cơ phát triển bệnh sốt xuất huyết hoặc một dạng bệnh nặng hơn nếu:

• Người đó sống hoặc đi du lịch ở các khu vực nhiệt đới. Ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới làm tăng nguy cơ tiếp xúc với vi rút gây sốt xuất huyết. Đặc biệt các khu vực có nguy cơ cao bao gồm Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam), các đảo phía Tây Thái Bình Dương, Châu Mỹ Latinh và Châu Phi.

• Người đó đã từng bị sốt xuất huyết trong quá khứ. Việc nhiễm vi rút sốt xuất huyết trước đây sẽ làm tăng nguy cơ mắc các triệu chứng nghiêm trọng nếu bị sốt xuất huyết lần nữa.

Phòng ngừa sốt xuất huyết ở trẻ em như thế nào?

Vắc xin

Ngày càng có nhiều nhu cầu về y tế công cộng đối với các biện pháp can thiệp phòng ngừa hiệu quả chống lại bệnh sốt xuất huyết, một căn bệnh do bốn loại vi rút gây ra, được gọi là các týp huyết thanh 1-4. Vắc xin sốt xuất huyết an toàn, hiệu quả và giá cả phải chăng chống lại bốn chủng này sẽ là một bước tiến lớn trong việc kiểm soát căn bệnh này và có thể là một công cụ quan trọng để đạt được mục tiêu của WHO là giảm tỷ lệ mắc bệnh sốt xuất huyết xuống ít nhất 25% và tỷ lệ tử vong ít nhất là 50%. vào năm 2020.

• Vắc xin Dengvaxia

Một vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết đã được cấp phép, Dengvaxia® (CYD-TDV), do Sanofi Pasteur phát triển. Khoảng năm ứng cử viên vắc xin sốt xuất huyết bổ sung đang được phát triển lâm sàng, với hai ứng viên (do NIH/Butantan và Takeda phát triển) hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm III.

• Những khuyến nghị của WHO liên quan đến CYD-TDV là gì?

Tiêm chủng nên được coi là một phần của chiến lược phòng chống và kiểm soát sốt xuất huyết tổng hợp cùng với việc kiểm soát véc tơ truyền bệnh được thực hiện tốt và bền vững cũng như chăm sóc lâm sàng tốt nhất dựa trên bằng chứng.

Vắc xin nên được sử dụng trong độ tuổi được chỉ định, thường là từ 9 đến 45 tuổi. Nhóm tuổi tối ưu được nhắm mục tiêu là độ tuổi có tỷ lệ mắc bệnh sốt xuất huyết nặng cao nhất và điều này có thể được xác định từ dữ liệu bệnh viện thường quy quốc gia và địa phương.

Trong trường hợp không có dữ liệu về hiệu quả và độ an toàn của vắc-xin với ít hơn ba liều, CYD-TDV được khuyến cáo là một loạt ba liều cách nhau 6 tháng.

WHO sẽ công bố báo cáo vị trí đã được sửa đổi vào tháng 9 năm 2018 dựa trên các khuyến nghị của SAGE từ ngày 18 tháng 4 năm 2018.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt Dengvaxia để sử dụng cho trẻ em và thanh thiếu niên từ 9 đến 16 tuổi với bằng chứng đã được phòng thí nghiệm xác nhận về việc nhiễm vi rút sốt xuất huyết trước đây và sống ở các khu vực của Hoa Kỳ nơi bệnh sốt xuất huyết phổ biến.

Vào tháng 6 năm 2021, Ủy ban Tư vấn về Thực hành Tiêm chủng (ACIP) đã khuyến nghị sử dụng Dengvaxia để ngăn ngừa bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em từ 9–16 tuổi, có nhiễm vi rút sốt xuất huyết trước đó đã được phòng thí nghiệm xác nhận và sống trong các khu vực lưu hành bệnh sốt xuất huyết.

Vắc xin đã được WHO kiểm định chất lượng chưa? CYD-TDV hiện chưa qua thẩm định. WHO đang chờ nhà sản xuất gửi đơn đăng ký thẩm định vắc xin này.

Việt Nam hiện chưa lưu hành vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết.

Ngăn ngừa muỗi đốt phòng sốt xuất huyết hiệu quả

Theo đề xuất của WHO, hai trong số các công cụ phòng ngừa chính để bảo vệ trẻ em khỏi muỗi là kiểm soát môi trường và sử dụng các loại thuốc đuổi muỗi phù hợp. Mỗi gia đình nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết và bảo vệ bản thân và trẻ khỏi bị muỗi đốt. Dưới đây là một vài lời khuyên:

• Chọn kem chống muỗi phù hợp:

Cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi bị muỗi đốt và các bệnh do muỗi truyền là sử dụng thuốc chống muỗi trong chế độ hàng ngày. Chọn sản phẩm phù hợp với công thức tinh tế giúp bảo vệ trẻ khỏi muỗi và dịu nhẹ cho da, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh.

• Mặc quần áo dài:

Một cách tốt nhất khác để bảo vệ cả gia đình khỏi muỗi là giảm thiểu vùng da tiếp xúc. Thử mặc quần áo che tối đa cơ thể hoặc quần áo dài. nó làm giảm nguy cơ bị muỗi đốt.

• Giảm thiểu muỗi sinh sản:

Bước quan trọng nhất để phòng bệnh sốt xuất huyết tại nhà là tiêu diệt những nơi sinh sản tiềm ẩn của muỗi. Muỗi gây bệnh sốt xuất huyết thường sinh sản ở những nơi có nước đọng như xô, chậu hoa, bể nước, máy làm mát không khí ... Vì vậy, phải luôn dọn sạch những nguồn nước đọng để không cho muỗi sinh sản, cuối cùng làm giảm số lượng muỗi. Không được để chất thải ẩm ướt tích tụ gần nhà và giữ môi trường xung quanh sạch sẽ để giảm nguy cơ tiếp xúc với muỗi.

Vì vậy, để ngăn muỗi sốt xuất huyết sinh sản, phải thường xuyên kiểm tra những khu vực ẩm thấp trong nhà.

Có thể trồng các loại cây đuổi muỗi như tulsi, bạch đàn, sả, neem, vv tại nhà. Bạn có thể để những loại cây này gần cửa sổ vì đặc tính của chúng sẽ ngăn muỗi vào nhà.

Để phòng bệnh sốt xuất huyết tại nhà, bạn phải hình thành thói quen phun thuốc ngừa dịch hại luân phiên mỗi ngày tại nhà. Với cách này, bạn có thể tiêu diệt muỗi sốt xuất huyết và thậm chí tiêu diệt những quả trứng chưa rụng của chúng. Tuy nhiên, nếu bạn bị dị ứng với hóa chất theo bất kỳ cách nào, bạn luôn có thể sử dụng long não để thay thế cho thuốc chống muỗi. Bạn chỉ cần đóng tất cả các cửa ra vào, cửa sổ ở nhà và thắp long não trong khoảng 20 - 25 phút. Khói long não có khả năng diệt sâu bọ truyền bệnh.

• Thực phẩm tăng cường miễn dịch trong chế độ ăn uống của trẻ:

Các loại thực phẩm như cam, bông cải xanh, sữa chua, gừng, rau bina, hạnh nhân, v.v. được biết là có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch. Hãy thêm những món này vào chế độ ăn của trẻ để tăng cường khả năng miễn dịch và giúp chúng có khả năng chống lại vi rút sốt xuất huyết.

• Ở trong nhà được che chắn tốt hoặc sử dụng màn chống muỗi

Đây là biện pháp đơn giản nhất bạn có thể áp dụng để bảo vệ trẻ khỏi bệnh sốt xuất huyết. Chỉ cần giữ môi trường xung quanh sạch sẽ để loại bỏ sự sinh sản của muỗi xung quanh con cái. Cha mẹ phải cho con bạn ngủ dưới màn chống muỗi được bịt kín đúng cách.

• Hiểu về các triệu chứng

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, cha mẹ phải nhận biết được các triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em. Nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp điều trị nhanh chóng trước khi quá muộn.

Trẻ em có một hệ thống miễn dịch đang phát triển có thể làm tăng tác động tiêu cực của bệnh sốt xuất huyết đối với cơ thể của chúng. Cha mẹ phải luôn để ý các dấu hiệu mất nước ở trẻ. Nếu nghi ngờ trẻ có bất kỳ thay đổi bất thường nào như khô miệng, trũng mềm (trên đầu trẻ), giảm tiểu, khóc không ra nước mắt thì phải hỏi ý kiến ​​bác sĩ ngay.

Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc đang triển khai chương trình ưu đãi 10% dịch vụ xét nghiệm sốt xuất huyết tại nhà, để được tư vấn chi tiết vui lòng bấm số HOTLINE: 0911 858 616 – 0947 616 006 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY:

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/