Hội chứng phổi đông đặc ở trẻ em tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu đúng về bệnh, nhận biết sớm các dấu hiệu sau đây sẽ giúp bố mẹ ngăn ngừa tổn thương phổi lâu dài cho trẻ, giảm thiểu các di chứng ảnh hưởng đến sự phát triển sau này.
Phổi đông đặc ở trẻ em là gì?
Hội chứng phổi đông đặc ở trẻ em là tình trạng tổ chức phổi bình thường chứa đầy không khí bị thay thế bởi dịch (như mủ, huyết tương, hoặc máu), tế bào viêm, hoặc các chất tiết bất thường, dẫn đến mất tính đàn hồi và thông khí của phổi. Kết quả là các phần phổi bị đông đặc không còn thực hiện được chức năng trao đổi khí hiệu quả, gây suy giảm oxy máu và các biểu hiện lâm sàng đặc trưng.
Hội chứng này thường là hậu quả của các bệnh lý như viêm phổi, lao phổi, nhồi máu phổi, hoặc phù phổi, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu mô phổi hoặc làm gián đoạn quá trình thông khí và trao đổi khí.
Nguyên nhân gây ra hội chứng đông đặc phổi ở trẻ em
1. Viêm phổi: là nguyên nhân phổ biến nhất do dịch viêm, mủ, tế bào chết lấp đầy các đường hô hấp nhỏ, phế nang
- Viêm phổi thùy cấp: Do phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae), vi khuẩn không điển hình (Mycoplasma pneumoniea).
- Viêm phổi do vi khuẩn kỵ khí hoặc ưa khí khác: Nhiễm trùng do Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, hoặc các vi khuẩn Gram âm như Klebsiella pneumoniae có thể gây viêm phổi nặng kèm tổn thương đông đặc lan tỏa.
- Viêm phổi do lao (Lao phổi): Mycobacterium tuberculosis gây tổn thương dạng u hạt, tiến triển thành viêm phổi lao với các vùng đông đặc ở thùy trên hoặc giữa phổi.
2. Áp xe phổi
Áp xe phổi thường xảy ra khi vi khuẩn kỵ khí (ví dụ: Bacteroides spp.) hoặc vi khuẩn ưa khí (Staphylococcus aureus) gây viêm nhu mô phổi và hình thành khoang chứa mủ. Vùng phổi bị viêm trở nên đặc lại do mủ và mô chết tích tụ trong phế nang.
Các yếu tố nguy cơ bao gồm hít sặc, suy giảm miễn dịch, hoặc biến chứng từ viêm phổi.
3. Xẹp phổi do phế quản bị chèn ép
Hạch bạch huyết to (như trong lao sơ nhiễm hoặc bệnh lý ác tính) hoặc các khối u phổi có thể chèn ép phế quản chính, gây xẹp một phần phổi.
Dị vật đường thở hoặc cục máu đông đột ngột chặn phế quản cũng có thể dẫn đến tình trạng này. Khi một phần thùy phổi không nhận được không khí, các phế nang xẹp lại và không còn chứa khí, dẫn đến phổi đặc lại.
4. Nhồi máu phổi (do tắc động mạch phổi)
Tắc nghẽn động mạch phổi thường do: Cục máu đông (huyết khối tĩnh mạch sâu), tắc khí (sau phẫu thuật hoặc do áp lực âm tính), tắc mỡ (sau chấn thương xương dài).
Các bệnh lý liên quan bao gồm bệnh tim (hẹp van hai lá, suy tim), hoặc tình trạng tăng đông máu (hội chứng tăng đông, sản phụ sau sinh).
Khi dòng máu đến vùng phổi bị tắc nghẽn, mô phổi tại đó bị thiếu oxy, dẫn đến tổn thương nhu mô và xẹp phổi.
5. Các nguyên nhân ít gặp khác
- Phù phổi cấp: Thường xảy ra trong suy tim trái hoặc hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS), dẫn đến tích tụ dịch trong phế nang và đông đặc.
- Ung thư phổi: Các khối u hoặc hạch di căn chèn ép phế quản có thể gây xẹp và đông đặc phổi khu trú.
- Chấn thương hoặc tổn thương phổi: Tổn thương do hít sặc, hóa chất, hoặc sau chấn thương ngực kín có thể gây viêm hóa học dẫn đến đông đặc.
Viêm phổi là nguyên nhân phổ biến dẫn đến hội chứng phổi đông đặc ở trẻ em
Triệu chứng đông đặc phổi ở trẻ em
Các triệu chứng chung của phổi đông đặc do các nguyên nhân trên gây ra thường gặp là:
- Sốt cao, rét run, đổ nhiều mồ hôi (đặc biệt là vào ban đêm), mệt mỏi, suy kiệt.
- Da mặt xanh xao, tím tái.
- Gặp khó khăn khi thở, thở khò khè, đặc biệt là khi mức độ đông đặc phổi tăng lên thì người bệnh sẽ khó thở hơn.
- Thở nhanh, thở nông, khó thở khi nói, khi gắng sức
- Đau tức nặng ở ngực.
- Ho nhiều hoặc ít, ho ra đờm, có thể ho ra máu.
Trẻ mắc hội chứng phổi đông đặc thường có biểu hiệu sốt cao, rét run
Biến chứng nguy hiểm của hội chứng đông đặc ở trẻ em
- Suy hô hấp cấp: Khi nhu mô phổi bị đông đặc, khả năng trao đổi khí trong phế nang giảm hoặc mất hoàn toàn. Điều này làm giảm oxy máu và tăng CO₂, dẫn đến tình trạng suy hô hấp cấp.
- Nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng: Viêm phổi nặng hoặc áp xe phổi có thể dẫn đến vi khuẩn lan vào máu, gây nhiễm trùng huyết. Tình trạng này làm tổn thương đa cơ quan và có nguy cơ tử vong cao nếu không xử lý kịp thời.
- Tràn dịch hoặc tràn mủ màng phổi: Nhiễm trùng từ nhu mô phổi lan đến màng phổi, gây tích tụ dịch viêm hoặc mủ trong khoang màng phổi. Dịch hoặc mủ chèn ép làm giảm khả năng giãn nở của phổi, khiến tình trạng đông đặc nặng thêm.
- Xẹp phổi: Đông đặc phổi lâu ngày, kèm theo tắc nghẽn phế quản do đờm nhầy hoặc chèn ép từ bên ngoài, có thể gây xẹp hoàn toàn một phần hoặc cả thùy phổi.
- Giãn phế quản: Viêm nhiễm kéo dài trong nhu mô phổi làm tổn thương và phá hủy cấu trúc phế quản, dẫn đến giãn phế quản vĩnh viễn.
- Hình thành ổ áp xe phổi mãn tính: Áp xe phổi không được điều trị dứt điểm có thể trở thành ổ nhiễm trùng mạn tính, ảnh hưởng đến chức năng phổi.
Khoa Nhi BVĐK Hồng Ngọc với đội ngũ y bác sĩ hơn 20 năm kinh nghiệm, ưu tiên lựa chọn và sử dụng phác đồ điều trị chuẩn WHO, hạn chế kháng sinh, ngăn ngừa tái phát luôn sẵn sàng tiếp nhận, thăm khám và điều trị các trường hợp mắc hội chứng đông đặc phổi ở trẻ em.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của BVĐK Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, tư vấn phác đồ điều trị phù hợp nhất.
KHOA NHI - BỆNH VIỆN ĐA KHOA HỒNG NGỌC
- 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội
- Số 8 Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Tầng 3, tòa B, Tasco Mall, 07- 09 Nguyễn Văn Linh, Long Biên, Hà Nội
- Tầng 10 Keangnam Landmark 72, Phạm Hùng, Hà Nội
- Tầng 1, TTTM TNL Plaza Goldseason, 47 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội
- Tầng 1, HPC Landmark 105, Tố Hữu, Hà Đông, Hà Nội
- Tầng 1,2,3, Kosmo Tây Hồ, 161 Xuân La, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Hotline tư vấn miễn phí và đặt lịch nhanh nhất: 0947.616.006
>>> Cập nhật nhiều thông tin hữu ích tại: https://www.facebook.com/@KhoaNhiBVHongNgoc
