Bệnh suyễn ở trẻ em: Nguyên nhân do đâu?

Thở khò khè, khó thở, nặng ngực và ho là triệu chứng đặc trưng bệnh suyễn ở trẻ em. Lớp niêm mạc phế quản của trẻ bị dày lên mỗi khi triệu chứng xuất hiện và gây ra hiện tượng viêm nhiễm, có thắt, phù nề.

Suyễn ở trẻ em là tình trạng như thế nào?

Tình trạng viêm nhiễm mạn tính đường hô hấp được gọi là bệnh suyễn. Trẻ bị suyễn có đường hô hấp nhạy cảm với các chất mà trẻ bị dị ứng và các chất kích thích khác có trong không khí.

Cũng có trường hợp, bệnh suyễn ở trẻ em bùng phát khi trẻ bị cảm lạnh, mắc các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp khác. Bệnh suyễn gây khó khăn cho trẻ khi tham gia các hoạt động chơi đùa, thể thao, học tập và cả khi ngủ. Không loại trừ trường hợp trẻ lên cơn suyễn nguy kịch nếu không được quản lý cơn suyễn chặt chẽ.

Nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ phải nhập khoa cấp cứu và nghỉ học là do bệnh suyễn ở trẻ em. Không thể chữa khỏi bệnh suyễn ở trẻ em và các triệu chứng còn kéo dài tới tuổi trưởng thành. Áp dụng đúng cách giải pháp điều trị sẽ giúp kiểm soát triệu chứng bệnh suyễn và phòng ngừa tối thiểu những thiệt hại cho phổi của trẻ.

Bệnh suyễn khiến trẻ khó thở cần dùng tới dụng cụ hỗ trợ

Triệu chứng của bệnh suyễn ở trẻ em

Triệu chứng bệnh hen suyễn ở trẻ em phổ biến nhất

• Ho thường xuyên và liên tục
• Trẻ thở ra nghe có tiếng rít và khò khè
• Khó thở
• Tắc nghẽn hoặc tức ngực
• Trẻ lớn bị đau ngực

Triệu chứng khác của bệnh suyễn ở trẻ em

• Trẻ bị ho, khò khè sau một đợt nhiễm trùng đường hô hấp, cảm lạnh hoặc cúm
• Viêm phế quản tái đi tái lại nhiều lần
• Khó thở, hạn chế các hoạt động như chơi đùa, tập thể dục

Bệnh suyễn ở trẻ em có dấu hiệu khởi phát là thở khò khè tái phát do virus đường hô hấp. Bệnh suyễn do dị ứng đường hô hấp sẽ phổ biến hơn ở trẻ lớn.

Tùy theo từng trẻ riêng biệt, dấu hiệu và triệu chứng bệnh suyễn sẽ có sự khác nhau, có thể diễn tiến xấu đi hoặc tốt hơn lên theo thời gian.

Việc thở khò khè là triệu chứng có liên quan mật thiết tới bệnh hen suyễn không đồng nghĩa tất cả trẻ bị hen suyễn đều thở khò khè. Có thể trẻ chỉ có một dấu hiệu hoặc triệu chứng đặc trưng như ho kéo dài, tắc nghẽn ngực.

Khi bị suyễn, dấu hiệu nhận biết là trẻ thở khò khè, khó thở

Khi nghi ngờ trẻ bị suyễn, phụ huynh hãy đưa trẻ tới gặp bác sĩ chuyên khoa càng nhanh càng tốt để bác sĩ tư vấn cách kiểm soát triệu chứng bệnh và ngăn ngừa cơn suyễn xảy ra.

Các triệu chứng bệnh suyễn ở trẻ em cần đưa trẻ tới viện ngay lập tức:

• Tình trạng ho kéo dài hoặc ho do vận động
• Thở khò khè hoặc có tiếng thở rít khi trẻ thở ra
• Khó thở hoặc thở nhanh
• Tức ngực
• Tình trạng viêm phế quản hoặc viêm phổi tái đi tái lại nhiều lần

Ban đêm là thời điểm trẻ lên cơn suyễn, khi ngủ trẻ bị ho khiến trẻ thức giấc, ngủ không ngon. Việc trẻ khóc, cười, la hét, phản ứng cảm xúc mạnh mẽ hoặc căng thẳng cũng khiến trẻ ho và thở khò khè.

Những trẻ bị suyễn nặng, ngực sẽ co kéo liên tục, đổ mồ hôi, không nói được và đau ngực tăng lên. Nếu trẻ có dấu hiệu dưới đây, cha mẹ hãy đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhaatf:

• Thở gắng sức
• Thở bằng cơ bụng
• Thở phập phồng cánh mũi

Cha mẹ vẫn nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức nếu trẻ có biểu hiện khó thở ngay cả khi trẻ chưa được chẩn đoán suyễn trước đó. Những đợt suyễn có sự thay đổi mức độ nặng nhẹ khác nhau, triệu chứng ho là dấu hiệu bắt đầu cho một cơn suyễn, sau đó tiến triển đến thở khò khè và khó thở.

Nguyên nhân gây bệnh suyễn ở trẻ em là gì?

Hiện nay, vẫn chưa thể hiểu được đầy đủ các nguyên nhân gây bệnh suyễn ở trẻ em do hệ thống miễn dịch của trẻ quá nhạy cảm.

Điển hình là các nguyên nhân như

• Di truyền
• Nhiễm trùng đường hô hấp tái phát ở trẻ nhỏ
• Môi trường sống ô nhiễm, nhất là khói thuốc lá
• Nhiễm virus
• Thời tiết thay đổi hoặc không khí lạnh
• Dị ứng với ve bụi (mạt nhà), vật nuôi, lông thú, phấn hoa hoặc mốc
• Hoạt động thể chất
• Đôi khi, các triệu chứng hen suyễn xuất hiện nhưng không rõ nguyên nhân.

Phấn hoa là yếu tố kích thích cơn hen của trẻ

Bệnh suyễn ở trẻ em còn do các yếu tố khác tác động như:

• Trẻ thường xuyên hít phải khói thuốc lá
• Dị ứng: bao gồm cả phản ứng da, dị ứng thực phẩm hoặc viêm mũi dị ứng
• Cân nặng lúc sinh thấp
• Tiền sử gia đình có người bị: hen suyễn, viêm mũi dị ứng, phát ban hoặc chàm da
• Sống trong một khu vực đô thị ô nhiễm không khí
• Béo phì
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi mạn tính (viêm mũi)
• Viêm xoang (viêm xoang)
• Trào ngược dạ dày thực quản
• Trẻ nam

Bệnh suyễn ở trẻ em có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm của bệnh suyễn ở trẻ em được quyết định bởi các biến chứng xảy ra khi trẻ mắc bệnh, gồm có:

• Trẻ phải điều trị khẩn cấp hoặc nhập khoa hồi sức cấp cứu vì cơn suyễn nặng
• Kém ngủ và mệt mỏi, ngủ không sâu giấc và đủ giấc
• Cản trở hoạt động học tập, vui chơi của trẻ

Chẩn đoán bệnh suyễn ở trẻ em

Rất khó chẩn đoán bệnh suyễn ở trẻ em bằng cách nhìn thông thường. Việc xem xét bản chất và tần số các triệu chứng bệnh suyễn kết hợp với các xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán và xác định nguyên nhân khiến trẻ bị suyễn.

Trẻ có thể phải thực hiện các xét nghiệm như sau:

Đối với trẻ trên 6 tuổi

Xét nghiệm chức năng phổi (phế dung ký) để đo thể tích khí khi trẻ thở ra, sau khi tập thể dục và sau khi phun thuốc hen suyễn.

Trẻ cũng có thể phải làm thêm xét nghiệm phát hiện các yếu tố dị ứng da (test lẩy da)

Đối với trẻ dưới 6 tuổi

Xét nghiệm chức năng phổi không cho kết quả chính xác ở trẻ dưới 6 tuổi nên việc chẩn đoán sẽ khó khăn hơn. Bác sĩ sẽ dựa vào các thông tin chi tiết mà cha mẹ cung cấp. Đôi khi trong một khoảng thời gian, chẩn đoán không được xác lập, phải quan sát triệu chứng sau nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm.

Cần gặp bác sĩ càng sớm càng tốt nếu nghi ngờ trẻ bị suyễn. Vai trò của chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp sẽ giúp ngăn ngừa những ảnh hưởng của bệnh suyễn đến hoạt động hàng ngày như ngủ, chơi, thể thao và đi học, nhất là ngăn ngừa cơn suyễn nặng hoặc đe dọa tính mạng của trẻ.

Bác sĩ có thể làm xét nghiệm tìm dị ứng trên da nếu cơn suyễn của trẻ do bị kích hoạt bởi dị ứng. Xét nghiệm này sẽ chiết xuất các chất thường gây dị ứng rồi tiêm với lượng rất nhỏ trên da và sau đó quan sát các dấu hiệu của phản ứng dị ứng.

Thông qua xét nghiệm này sẽ giúp xác định xem trẻ có bị dị ứng với lông động vật, nấm mốc, ve bụi hoặc chất gây dị ứng khác hay không. Trong quá trình điều trị cho trẻ, những thông tin này rất hữu ích.

Phương pháp điều trị và thuốc đối với bệnh suyễn ở trẻ em

Giữ cho trẻ không lên cơn suyễn chính là mục tiêu khi điều trị bệnh suyễn ở trẻ em. Bệnh suyễn được kiểm soát tốt nghĩa là trẻ có:

• Có rất ít hoặc không có triệu chứng
• Các cơn hen suyễn bùng phát rất ít hoặc không xảy ra
• Trẻ thoải mái hoạt động thể chất, thể dục
• Sử dụng tối thiểu các thuốc cắt cơn nhanh như salbutamol dạng hít
• Rất ít hoặc không có tác dụng phụ của thuốc

Thuốc kiểm soát dài hạn

Các loại thuốc kiểm soát triệu chứng suyễn ở trẻ cần phải được sử dụng mỗi ngày trong hầu hết các trường hợp. Các loại thuốc kiểm soát dài hạn bao gồm:

• Corticosteroid dạng hít

Các loại thuốc này bao gồm fluticasone, budesonide (Pulmicort®). Đa phần corticosteroid dạng hít thường được kê trong quá trình điều trị.

Trong vài ngày đến vài tuần, trẻ sẽ phải sử dụng loại thuốc này cho tới khi đạt được hiệu quả tối đa. Không nên sử dụng lâu dài vì sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng ở trẻ, nhưng rất ít.

Đa phần các trường hợp, lợi ích đạt được từ việc kiểm soát hen suyễn có ý nghĩa lớn hơn rất nhiều so với bất kỳ tác dụng phụ nào của thuốc.

• Thuốc điều biến leukotriene (leukotriene modifier)

Chẳng hạn như montelukast (Singulair ®) có tác dụng ngăn ngừa các triệu chứng bệnh suyễn ở trẻ em do siêu vi.

Có một số ít trường hợp, các loại thuốc này có liên quan đến các phản ứng tâm lý như kích động, ảo giác, gây hấn, trầm cảm và suy nghĩ tự tử. Nếu trẻ có bất kỳ phản ứng nào, hãy cho trẻ đến các cơ sở tư vấn y tế ngay.

• Theophylline

Theophylline làm giãn các cơ phế quản và có nhiều tác dụng phục khác nên không được sử dụng thường xuyên cho trẻ em.

Thuốc cắt cơn nhanh

Để cắt cơn hen suyễn ở trẻ nhanh chóng khi trẻ lên cơn, thuốc cắt cơn nhanh còn được gọi là thuốc cấp cứu sẽ được chỉ định sử dụng cho trẻ.

• Các thuốc giãn phế quản dạng hít

Bao gồm salbuterol, levalbuterol và pirbuterol giúp giảm nhanh chóng các triệu chứng cơn suyễ. Các loại thuốc này bắt đầu tác dụng sau vài phút và thời gian tác động kéo dài nhiều giờ.

• Ipratropium (Atrovent )

Thuốc này để làm giãn đường hô hấp, áp dụng chủ yếu cho bệnh khí thủng và viêm phế quản mạn tính, trong tùy tình huống cũng được dùng để điều trị cơn suyễn.

• Corticosteroid dạng uống và tiêm tĩnh mạch

Viêm đường hô hấp gây ra bởi bệnh suyễn nặng có thể giảm viêm bằng Corticosteroid nhưng khi sử dụng lâu dài, thuốc có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Vậy nênchỉ được sử dụng để điều trị các triệu chứng hen suyễn nặng trong thời gian ngắn.

Điều trị bệnh suyễn ở trẻ em bằng thiết bị thuốc dạng hít

Nền tảng của điều trị bệnh suyễn ở trẻ em là sử dụng thuốc kiểm soát hen suyễn dài hạn như corticosteroid dạng hít. Sử dụng các thuốc này để kiểm soát ngăn ngừa bệnh suyễn và làm giảm tối đa nguy cơ lên cơn suyễn.

Các thiết bị nhỏ, cầm tay như đồng hồ đo áp lực hít liều hoặc ống hít dùng cho trẻ lớn. Mặt nạ gắn vào một ống hít liều có đồng hồ đo hoặc máy phun sương được dùng cho trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi để có đo lường chính xác lượng thuốc.

Thuốc dạng hít điều trị bệnh suyễn ở trẻ em

Lưu ý phòng ngừa bệnh suyễn ở trẻ em

Để giảm triệu chứng bệnh suyễn ở trẻ em, cha mẹ cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa cho trẻ như sau:

• Duy trì độ ẩm trong nhà: Khi trời nồm hoặc trời hanh khô, cần thiết sử dụng máy hút ẩm và máy tạo độ ẩm để cân bằng độ âm khi trẻ hít vào.
• Giữ cho nhà cửa thoáng mát sạch sẽ: tùy thuộc vào khí hậu nơi trẻ sống, cha mẹ cần trang bị một hệ thống sưởi và điều hòa không khí, kiểm tra hệ thống điều hòa không khí mỗi năm để tạo không khí sạch.
• Tránh tiếp xúc với lông vật nuôi: tốt nhất không nên nuôi các loại vật nuôi có lông trong nhà nếu trẻ bị dị ứng với lông động vật nhằm tránh tối đa cho bé tiếp xúc với lông thú.
• Sử dụng máy điều hòa không khí giúp làm giảm lượng phấn hoa trong không khí từ cây và cỏ dại, giảm độ ẩm trong nhà và có thể giảm sự phơi nhiễm của bé với mạt nhà.
• Hạn chế bụi bặm trong không gian sinh hoạt của trẻ: vệ sinh nhà cửa thường xuyên, đảm bảo sạch sẽ, giặt bao gối, mền, ra giường, rèm cửa… để loại bỏ bụi bẩn và chất gây dị ứng.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc không khí lạnh bằng cách đeo khẩu trang khi ra ngoài, sử dụng điều hòa hai chiều trong mùa lạnh.
• Cho trẻ tập thể dục thường xuyên để giảm các triệu chứng bệnh suyễn ở trẻ em và tốt cho sức khỏe tổng thể. Khi bệnh hen suyễn đã được kiểm soát, không có giới hạn mức độ hoạt động thể chất của trẻ .
• Duy trì cân nặng cho trẻ, không để trẻ bị thừa cân sẽ làm trầm trọng thêm triệu chứng hen suyễn và mắc các bệnh lý liên quan.
• Kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày – thực quản ở trẻ vì axit trào ngược có thể làm nặng thêm các triệu chứng bệnh suyễn ở trẻ em.

Đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài để hạn chế trẻ tiếp xúc với các yếu tố kích thích cơn suyễn

Ngoài thuốc, có thể áp dụng các biện pháp sau để hỗ trợ điều trị cho trẻ bị suyễn:

• Thở kỹ thuật, rèn luyện bằng các bài tập thở yoga.
• Châm cứu
• Thư giãn bằng thiền định
• Thảo dược bổ trợ

Nếu đang phân vân địa chỉ tin cậy thăm khám và điều trị bệnh suyễn ở trẻ em thì các bậc phụ huynh có thể lựa chọn Khoa Nhi – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc. Đây là cơ sở y tế đã có hơn 18 năm kinh nghiệm đồng hành cùng cha mẹ cùng chăm sóc sức khỏe cho trẻ nhỏ.

Bệnh viện Hồng Ngọc sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội về chất lượng và dịch vụ mà cha mẹ hoàn toàn có thể yên tâm đưa trẻ tới thăm khám và điều trị:

– Đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm sẽ giúp chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh cũng như tư vấn phác đồ điều trị hiệu quả cho bệnh nhân. Thêm vào đó, với đội ngũ điều dưỡng chuyên nghiệp, khách hàng sẽ được chăm sóc chu đáo và tận tâm.

– Trang thiết bị y tế tân tiến: Hệ thống máy móc được nhập khẩu đồng bộ từ các quốc gia có nền y tế phát triển như: Nhật, Anh, Mỹ… đem đến kết quả chẩn đoán chính xác.

– Cơ sở vật chất hiện đại: Bệnh viện Hồng Ngọc sở hữu cơ sở vật chất hiện đại theo tiêu chuẩn bệnh viện – khách sạn 5 sao. Thêm vào đó, bệnh viện với 7 cơ sở phủ khắp Hà Nội sẽ tạo sự thuận tiện cho khách hàng khi lựa chọn địa điểm thăm khám.

– Thủ tục nhanh chóng, quy trình chăm sóc sức khỏe chuyên nghiệp, đồng bộ bệnh sử trực tuyến giúp khách hàng dễ dàng đặt lịch và tra cứu.

– Đội ngũ nhân viên tư vấn hỗ trợ nhiệt tình, đáp ứng ngay sau khi khách hàng có yêu cầu.

– Sảnh chờ, phòng khám rộng rãi giúp người bệnh luôn cảm thấy thoải mái. Ngoài ra, bệnh viện còn sở hữu nhiều tiện ích cho khách hàng như: wifi tốc độ cao, bãi đỗ xe miễn phí, buffet miễn phí tại nhà hàng Hong Ngoc Eatery, quầy cafe sang trọng.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Khoa Nhi – Bệnh viện Hồng Ngọc TẠI ĐÂY để có thêm những thông tin hữu ích về sức khỏe và các chương trình ưu đãi hấp dẫn từ bệnh viện.