Nuốt nghẹn không phải là bệnh mà là triệu chứng biểu hiện của các bệnh lý khác nhau. Trong trường hợp nuốt nghẹn lặp đi lặp lại nhiều lần, nuốt nghẹn tăng dần, thì cần phải đến bác sỹ để được thăm khám cẩn thận, phát hiện và có hướng xử lý kịp thời.
Nuốt nghẹn là tình trạng như thế nào?
Khi ăn, thức ăn được vận chuyển từ miệng qua họng, xuống thực quản rồi đến dạ dày. Đầu tiên thức ăn được nhai, nghiền nát tại miệng, sau đó được đẩy ra sau họng. Tại đây thức ăn kích thích các thụ thể cảm nhận gây ra phản xạ nuốt để đẩy thức ăn qua họng tới thực quản.
Ở thực quản nhờ sự co bóp nhịp nhàng của cơ thực quản mà thức ăn được đẩy xuống dạ dày. Bình thường quá trình này diễn ra một cách suôn sẻ, nhưng vì một lý do nào đấy mà thức ăn bị dừng lại tạm thời hoặc tắc lại trên đường vận chuyển thì xảy ra nuốt nghẹn. Nuốt nghẹn không phải là bệnh mà là triệu chứng biểu hiện của các bệnh lý khác nhau.
Ðể phòng nuốt nghẹn cần thay đổi cách ăn uống, ăn chậm nhai kỹ, nuốt từ từ. Những loại thức ăn có tính chất dai, nhầy, trơn cần cắt nhỏ trước khi ăn. Khi ngồi vào bàn ăn tinh thần cần được thoải mái, tránh bức xúc tức giận.
Những triệu chứng đi kèm theo nuốt nghẹn
Người bệnh bị nuốt nghẹn thường có thêm một hoặc nhiều triệu chứng khác nhau đi kèm, phụ thuộc vào bệnh lý và nguyên nhân gây bệnh, cụ thể:
- Ho hoặc nôn khan
- Khó thở, thở khò khè hoặc không thở được
- Cảm thấy bị vướng ở cổ họng
- Ngất xỉu.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng nên chú ý đến các triệu chứng nguy hiểm để kịp thời cấp cứu như: khó thở, đau ngực, choáng váng, bất tỉnh…
Nguyên nhân nuốt nghẹn
Nuốt nghẹn do nhiều nguyên nhân khác nhau
Nghẹn do rối loạn chức năng co bóp của thực quản
Do ăn uống vội vàng, nhai không kỹ, nuốt miếng thức ăn to; do tính chất thức ăn, đặc biệt các loại thức ăn đặc, nhầy, dai và dính dễ dẫn đến rối loạn chức năng nuốt. Phản xạ co bóp nhịp nhàng của thực quản bị rối loạn làm cho thức ăn, nước uống tạm thời dừng chuyển động gây nên nghẹn. Đầu óc căng thẳng, tức giận, uất ức trong khi ăn cũng dễ dẫn đến rối loạn co bóp thực quản gây nghẹn
Nghẹn do bệnh lý
Các bệnh lý tại thực quản: sẹo hẹp thực quản thường là di chứng để lại khi bị bỏng thực quản. Bỏng có thể do nhiệt nhưng rất hay gặp do uống nhầm phải hóa chất như axit, kiềm. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, đôi khi gặp ở người lớn do bất cẩn trong sinh hoạt, lao động.
Các khối u thực quản
Thường là ung thư thực quản, cũng có thể là khối u lành tính. Ung thư thực quản là nguyên nhân phổ biến nhất gây nuốt nghẹn hay gặp ở người lớn. Viêm thực quản, túi thừa thực quản, dị vật thực quản, bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản cũng gây nên nuốt vướng, nuốt nghẹn.
Các bệnh lý bên ngoài thực quản
Bệnh Basedow, bướu giáp đơn thuần với kích thước lớn gây chèn ép thực quản cổ; Các khối u, hạch di căn vùng trung thất; Các khối u phế quản, phổi; Suy tim, dầy thất, tim to, phình mạch đều là những nguyên nhân gây chèn ép thực quản dẫn đến nuốt nghẹn.
Cần phải làm gì khi nuốt nghẹn
Những trường hợp nghẹn do phản xạ gây rối loạn chức năng co bóp thực quản chỉ cần uống một ngụm nước, vươn cổ, vươn vai hoặc vuốt dọc theo đường đi của thực quản là có thể hết nghẹn. Để phòng nuốt nghẹn cần thay đổi cách ăn uống, ăn chậm nhai kỹ, nuốt từ từ.
Những loại thức ăn có tính chất dai, nhầy, trơn cần cắt nhỏ trước khi ăn. Khi ngồi vào bàn ăn tinh thần cần được thoải mái, tránh bức xúc tức giận. Trong trường hợp nuốt nghẹn lặp đi lặp lại nhiều lần, nuốt nghẹn tăng dần, thì cần phải đến bác sĩ để được thăm khám cẩn thận, phát hiện và có hướng xử lý kịp thời. Nếu nghi ngờ tổn thương tại thực quản bác sĩ tiến hành soi thực quản, bấm sinh thiết tổ chức u sùi làm giải phẫu bệnh để chẩn đoán xác định.
Nếu nghi ngờ tổn thương ngoài thực quản thì tiến hành chụp phim XQ, chụp CT scan, MRI hoặc soi khí phế quản và các xét nghiệm cần thiết khác. Hướng điều trị sẽ được bác sĩ quyết định sau khi thăm khám cho bệnh nhân.
Các phương pháp chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng nuốt nghẹn
Để tìm ra chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng nuốt nghẹn, bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng, hỏi một số câu hỏi về tình trạng bệnh như: tần suất nuốt nghẹn, các triệu chứng đi kèm, tiền sử bệnh lý tiêu hóa trước đó, các loại thuốc đang điều trị….
Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện thêm một số phương pháp cận lâm sàng như:
- Xét nghiệm máu: bao gồm xét nghiệm chức năng gan, phân tích tế bào máu ngoại vi, điện giải đồ
- Kiểm tra trở kháng và pH: giúp bác sĩ xác định bệnh trào ngược axit dạ dày – thực quản
- Nội soi ống tiêu hóa: giúp chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa và hô hấp
- Chụp X-quang ngực – cổ: giúp bác sĩ phát hiện vị trí dị vật đường hô hấp
- Chụp cắt lớp (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI): giúp
- chẩn đoán ung thư, phát hiện có khối u, tình trạng di căn và mức độ khối u phát triển
Điều trị nuốt nghẹn như thế nào?
Thông thường, phương pháp điều trị triệu chứng nuốt nghẹn sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và vị trí tổn thương khiến người bệnh bị nuốt nghẹn. Một số phương pháp thường được sử dụng như:
- Nếu nguyên nhân do hóc dị vật, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện nội soi phế quản hoặc đặt nội khí quản để loại bỏ dị vật
- Nếu nguyên nhân nuốt nghẹn do bệnh lý tại thực quản, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số phương pháp như:
+ Thuốc điều trị nuốt nghẹn: sử dụng thuốc kháng axit dạ dày, thuốc ức chế axit dạ dày và thuốc ức chế bơm proton (PPI) để điều trị nuốt nghẹn do bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
+ Thuốc giãn cơ trơn được sử dụng trong trường hợp bệnh nhân bị co thắt thực quản. Đặc biệt, người bệnh cần lưu ý, không nên sử dụng cấc thuốc đặc trị nếu không có chỉ định của bác sĩ
+ Nong thực quản: đối với bệnh nhân bị co thắt thực quản, hẹp thực quản hoặc rối loạn nhu động ruột
+ Phẫu thuật cắt bỏ, hóa trị, xạ trị, điều trị giảm nhẹ hoặc chăm sóc trong các trường hợp bị ung thư thực quản
+ Phẫu thuật thực quản trong các trường hợp phát hiện khối u thực quản, u vùng thắt lưng hoặc túi thừa thực quản….
Xem thêm về phương pháp nong tâm vị bằng bóng hơi cho bệnh nhân mắc chứng co thắt tâm vị, nuốt nghẹn gần 10 năm:
Thường xuyên bị nuốt nghẹn cần thăm khám và điều trị ở đâu?
Nuốt nghẹn không chỉ gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống cũng như sinh hoạt của người bệnh mà còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm đối với người bệnh. Vì vậy khi xuất hiện triệu chứng nuốt nghẹn, người bệnh nên thăm khám với bác sĩ chuyên khoa tại các cơ sở y tế uy tín để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và có phương án điều trị phù hợp để nhanh chóng thoát khỏi tình trạng này.
Hiện tại, Trung tâm Tiêu hóa – BVĐK Hồng Ngọc với nhiều ưu điểm vượt trội về chuyên môn và chất lượng dịch vụ, được đông đảo bệnh nhân tin tưởng lựa chọn để điều trị các bệnh lý về tiêu hóa và tầm soát ung thư tiêu hóa với:
- Trung tâm quy tụ đội ngũ bác sĩ tiêu hóa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm: Tiến sĩ Đặng Thị Kim Oanh – Hội viên Hội Tiêu hóa Gan mật Thái Bình Dương, Ths. BS Lê Thị Vân Anh – hơn 30 năm kinh nghiệm từ BV Bạch Mai cùng đội ngũ bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về tiêu hóa tại Nhật Bản, Hàn Quốc.
- Áp dụng công nghệ nội soi NBI sử dụng dàn máy Olympus CV-190 tiên tiến từ Nhật Bản giúp phát hiện sớm và chính xác các dấu hiệu bất thường tại các cơ quan thuộc hệ tiêu hóa
- Quy trình trước – trong – sau nội soi tiêu chuẩn an toàn
- Khám tiền mê với bác sĩ giàu kinh nghiệm, xét nghiệm đầy đủ đảm bảo chống chỉ định
- Dịch vụ chất lượng cao trong thăm khám tiêu hóa và thực hiện các ca tiểu phẫu như nội soi cắt trĩ; cắt polyp dạ dày, đại tràng, trực tràng; lấy dị vật đường tiêu hóa hay những ca đại phẫu như khâu lỗ thủng dạ dày, ruột non; cắt ruột thừa, túi mật; mở ống mật chủ lấy sỏi; cắt nang ống mật chủ; phẫu thuật nối mật ruột…
- Không gian sạch, thoáng, trải nghiệm tiện ích bệnh viện khách sạn 5*
- Nhân viên y tế chuyên nghiệp, chu đáo.
Trung tâm Tiêu hóa – Gan Mật – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc:
- BV Hồng Ngọc Phúc Trường Minh, Số 8, Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- BVĐK Hồng Ngọc – 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội
- Phòng khám Hồng Ngọc Savico Long Biên – Tầng 3, tòa B, Savico Megamall, 07- 09 Nguyễn Văn Linh, Long Biên, Hà Nội
Email: trungtamtieuhoa@hongngochospital.vn
Đặt lịch trước để chọn Bác sĩ miễn phí và nhận ưu đãi riêng
Nếu quý khách có nhu cầu nhận tư vấn, đặt lịch khám tại Trung tâm Tiêu hóa – Bệnh viện Hồng Ngọc,vui lòng liên hệ hotline 0911 908 856 hoặc đăng ký TẠI ĐÂY:
Cập nhật nhiều thông tin hữu ích và chương trình Ưu đãi tại:
https://www.facebook.com/trungtamtieuhoaBVHongNgoc
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
