Theo Tổ chức Y tế thế giới, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là nguyên nhân gây tử vong nhiều thứ 3 trên toàn cầu. COPD khiến luồng khí thở ra gặp khó khăn, gây ho, khó thở, thở khò khè… nếu không được phát hiện và can thiệp sớm sẽ để lại những biến chứng nặng nề, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính - COPD là gì?
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là bệnh lý hô hấp mạn tính với đặc trưng là sự tắc nghẽn luồng khí thở ra không hồi phục hoàn toàn, bệnh tiến triển từ từ và liên quan đến phản ứng viêm bất thường của phổi đặc biệt với các khí độc hại (khói thuốc lá, thuốc lào...).
COPD thường gặp ở nam giới trên 40 tuổi có tiền sử hút thuốc lá, thuốc lào hoặc người làm việc lâu trong môi trường có khí độc hại. Các vấn đề hô hấp có xu hướng nặng dần theo thời gian và ảnh hưởng trực tiếp tới sinh hoạt thường ngày, đặc biệt khi cần gắng sức.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính đặc trưng bởi sự tắc nghẽn luồng khí thở raNguyên nhân gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Bệnh tắc nghẽn phổi mạn tính xảy ra khi phổi bị viêm, tổn thương và hẹp đường dẫn khí. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do hút thuốc hoặc gián tiếp hít phải khói thuốc. Hút thuốc lá, thuốc lào càng nhiều và trong thời gian càng dài thì khả năng phổi tắc nghẽn càng cao.
Nguyên nhân COPD tiếp theo là do tiếp xúc với bụi nghề nghiệp. Công nhân xây dựng, thợ mỏ, thợ dệt, thợ kim khí là những người thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố kích thích phế quản như khí độc, xi măng, than đá, bụi silic… dẫn tới nguy cơ cao mắc bệnh.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đôi khi có thể xảy ra ở những người mắc bệnh giãn phế quản, hen, di chứng lao phổi… hoặc gặp các các vấn đề di truyền hiếm gặp khiến phổi dễ bị tổn thương hơn.
Các triệu chứng thường gặp ở người mắc phổi tắc nghẽn mạn tính
Tìm hiểu các triệu chứng COPD có vai trò quan trọng giúp phát hiện và đánh giá đúng tình trạng bệnh, từ đó có biện pháp ngăn ngừa và điều trị tốt nhất.
Ở giai đoạn sớm, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có các dấu hiệu như:
Ho khạc đờm hầu hết các ngày trong tuần, kéo dài ít nhất là 3 tháng trong 2 năm liên tiếp
Khó thở tiến triển nặng dần theo thời gian và liên tục, khó thở tăng khi gắng sức và nhiễm trùng đường hô hấp
Cảm thấy tức ngực, cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng
Những biểu hiện ban đầu dễ khiến người bệnh lầm tưởng mình đang bị viêm phế quản thông thường nên chủ quan trong thăm khám và điều trị, dẫn tới bệnh trở nặng, xuất hiện các triệu chứng khó thở liên tục. Bệnh tiến triển vào giai đoạn cuối sẽ dẫn đến những biến chứng vô cùng nghiêm trọng như suy hô hấp, suy tim…
Người bệnh thường xuyên bị ho, tức ngựcTriệu chứng COPD trở nặng:
Ở giai đoạn này, chức năng của phổi đã bị suy giảm nặng nề, khiến người bệnh phải thường xuyên nhập viện với các dấu hiệu:
Khó thở kéo dài và nặng dần, thở khò khè, thở rít
Đau tức ngực, nặng ngực thường xuyên
Nói khó hoặc thều thào, ngắt quãng
Nhịp tim bất thường, môi tím tái do thiếu Oxy, thậm chí rơi vào trạng thái lơ mơ
Đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, cân nặng giảm sút
Nếu có bội nhiễm hoặc viêm phổi thường ho, khạc đờm nhiều hơn, đờm xanh, vàng kèm theo có sốt.
Khi nhận biết bản thân đang gặp phải những triệu chứng này, bạn cần tới gặp bác sĩ chuyên khoa ngay để được tư vấn và lên phác đồ điều trị phù hợp, tránh chủ quan tự điều trị tại nhà mà tiền mất tật mang.
Chẩn đoán phổi tắc nghẽn mạn tính bằng phương pháp nào?
Thông qua khám lâm sàng, cận lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, chuyên gia y tế có thể phát hiện và chẩn đoán chính xác bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn.
Đo chức năng hô hấp
Bệnh nhân nghi ngờ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nên được kiểm tra chức năng hô hấp để xác định lưu lượng không khí lưu thông trong phế quản và trong phổi. Đo chức năng hô hấp định lượng được mức độ nặng và khả năng hồi phục của bệnh, đồng thời phân biệt bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính với các rối loạn khác. Đây là thăm dò khá đơn giản và hầu như không gây đau đớn, khó chịu hay tai biến cho bệnh nhân.
Phương pháp chẩn đoán hình ảnh
X-quang phổi: đánh giá những thay đổi của hình ảnh khí phế thũng.
CT phổi: có thể bộc lộ những bất thường không rõ ràng trên X-quang phổi và gợi ý các bệnh đồng mắc hoặc biến chứng như viêm phổi, bệnh bụi phổi, ung thư phổi. CT giúp đánh giá mức độ và sự phân bố khí phế thũng thông qua quan sát hoặc phân tích mật độ phổi.
Chụp X-quang giúp đánh giá những thay đổi của hình ảnh khí phế thũng Các xét nghiệm bổ trợ
Điện tim: đánh giá hình ảnh dày thất phải (áp dụng ở bệnh nhân giai đoạn muộn).
Siêu âm tim: đây là xét nghiệm hữu ích để đánh giá chức năng thất phải và áp lực động mạch phổi, mặc dù không khí bẫy sẽ gây khó khăn về mặt kỹ thuật khi thực hiện ở bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Siêu âm tim thường được chỉ định khi nghi ngờ có bệnh của tâm thất trái hoặc bệnh lý van tim.
Xét nghiệm: Công thức máu, CRP, cấy đờm làm kháng sinh đồ để phát hiện các bất thường liên quan đến yếu tố di truyền.
Điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính như thế nào?
COPD là bệnh phổi mãn tính, không thể điều trị khỏi hoàn toàn, tuy nhiên bệnh có thể được kiểm soát để các triệu chứng không tăng nặng thêm và ngăn chặn các đợt cấp nguy hiểm cần nhập viện. Người mắc COPD có thể sinh hoạt bình thường hoặc tương đối bình thường nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Những phương pháp điều trị COPD đang được áp dụng phổ biến hiện nay bao gồm:
Sử dụng các loại thuốc giãn phế quản dạng phun, hít, xịt hoặc khí dung: các loại thuốc này sẽ giúp người bệnh thở dễ dàng hơn
Sử dụng các loại thuốc kháng sinh ở đợt cấp COPD có bội nhiễm, thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ
Sử dụng máy thở oxy nếu tình trạng bệnh ở mức độ suy hô hấp mạn tính.
Phục hồi chức năng hô hấp bằng những bài tập thở mím môi, thở cơ hoành
Đặt van phế quản 1 chiều, phẫu thuật giảm thể tích phổi hoặc ghép phổi: COPD ở tình trạng nặng thì các bác sĩ có thể sử dụng phương pháp điều trị này nếu phù hợp với sức khỏe người bệnh
Thăm khám các bệnh lý về Hô hấp tại BV Hồng NgọcTại Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc, bệnh nhân phổi tắc nghẽn mạn tính được điều trị bằng phác đồ GOLD 2023 tân tiến nhất hiện nay. Đây là phác đồ cá thể hóa với từng bệnh nhân, có hướng dẫn, theo dõi và đánh giá hiệu quả thường xuyên. Phối hợp chặt chẽ giữa điều trị nội khoa và phục hồi chức năng phổi, giúp bệnh nhân:
Giảm nhẹ triệu chứng, giảm tần suất tái phát
Giảm số đợt cấp nặng cần nhập viện
Cải thiện khả năng vận động
Liên hệ đặt lịch khám chuyên khoa Hô hấp – Bệnh viện Hồng Ngọc: nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ hơn 30 năm kinh nghiệm từ các bệnh viện đầu ngành về hô hấp như BV Bạch Mai và BV Phổi Trung ương.
Phương pháp phòng ngừa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
COPD là bệnh có thể phòng ngừa được. Nếu bạn đang hút thuốc thì nên dừng lại để có thể ngăn ngừa phổi bị tổn thương thêm và gây ra bệnh.
Bên cạnh đó, mỗi người cần chủ động hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như: khí độc, hóa chất, khói bụi. Nếu công việc bắt buộc phải làm việc trong môi trường ô nhiễm thì cần có đồ bảo hộ lao động để bảo vệ đường hô hấp an toàn.
Ngoài ra, việc tiêm phòng vaccine cúm hàng năm và vaccine phế cầu cũng giúp bạn giảm nguy cơ mắc các đợt cấp COPD.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc
