Bệnh tim mạch: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả

Bệnh tim mạch: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả

09-09-2025

Bệnh tim mạch ngày càng trở nên phổ biến và đang có xu hướng trẻ hóa. Phát hiện bệnh sớm và đưa ra phương án điều trị kịp thời là cách hiệu quả giúp hạn chế tiến triển của bệnh và ngăn ngừa nguy cơ biến chứng nặng..

Bệnh tim mạch là gì?

Bệnh tim mạch là nhóm bệnh lý ảnh hưởng đến tim và các mạch máu trong cơ thể. Lúc này, tim và các mạch máu suy yếu, gây cản trở lưu thông máu đến não và các bộ phận khác. 

Bệnh tim mạch có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp và đang có xu hướng trẻ hóa, trở thành mối đe dọa đối với sức khỏe con người.

Bệnh tim mạch có nguy hiểm không?

Theo thống kê của WHO năm 2016, bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, số người chết do bệnh tim mạch cao hơn bất kỳ nguyên nhân nào khác, ước tính chiếm 31% trên tổng số ca tử vong trên toàn cầu - khoảng 17,9 triệu người.

Cũng tương tự, các bệnh tim mạch là nguyên nhân gây ra 31% tổng số ca tử vong tại Việt Nam năm 2016. Điều đáng lo ngại là tỷ lệ tăng huyết áp ở người trưởng thành (18-69 tuổi) ngày càng tăng, nhưng tỷ lệ bệnh nhân được theo dõi, quản lý tại các cơ sở y tế thì lại thấp.

benh-tim-mach-1.jpg
Bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới

Cảnh báo 9 triệu chứng bệnh tim mạch không được chủ quan

Ở giai đoạn đầu, bệnh tim mạch thường không có biểu hiện hoặc có triệu chứng không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác. Nếu có các triệu chứng bệnh tim mạch dưới đây, tốt nhất nên đi khám chuyên khoa tim mạch để được chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe:

Khó thở

Tình trạng khó thở có thể xuất hiện khi gắng sức, nặng hơn là xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi. Đây có thể là một biểu hiện của suy tim, chức năng của tim không đảm bảo đưa máu đi nuôi các cơ quan khác trong cơ thể.

Đau ngực

Đau ngực kéo dài cũng có thể là một biểu hiện của bệnh thiếu máu cơ tim. Các cơn đau tức này thường có tính chu kỳ khi gắng sức hoặc căng thẳng, sẽ hết khi nghỉ ngơi. Những cơn đau ngực có thể kéo dài 5-10 phút và có xu hướng lặp lại.

Khi gặp những cơn đau ngực kéo dài, cần nghỉ ngơi tuyệt đối và nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời, vì những biểu hiện trên cũng không loại bỏ nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp.

Mệt mỏi thường xuyên 

Thiếu máu não, tim, phổi có thể khiến cho người bệnh thường xuyên mệt mỏi sau những hoạt động bình thường hằng ngày; hoặc nặng hơn là mệt ngay khi nghỉ ngơi, sau khi ngủ dậy,... 

Ho kéo dài

Suy tim, chức năng hoạt động của tim kém không thể đưa đủ máu đi nuôi các bộ phận khác trong cơ thể, khiến máu có thể ứ đọng ở phổi, len lỏi vào các mô kẽ và phế nang, khiến người bệnh bị ho dai dẳng, không dứt.

Buồn nôn, chán ăn

Buồn nôn, chán ăn thường bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng đây cũng có thể là một trong những triệu chứng của bệnh suy tim.

Người bệnh thường cảm thấy no tức bụng do máu bị ứ ở gan và các cơ quan tiêu hóa. Tình trạng này làm giảm chức năng của gan và cơ quan tiêu hóa, khiến cho người bệnh cảm thấy chán ăn và buồn nôn.

Tim đập nhanh liên tục

Khi chức năng tim bị suy giảm không đủ bơm máu đi nuôi các bộ phận khác, tim buộc phải đập nhanh hơn để tăng lưu lượng máu. Người bệnh có thể cảm nhận rõ tim đập nhanh, nghe rõ tiếng nhịp tim, thường xuyên có cảm giác hồi hộp.

benh-tim-mach.jpg
Tim đập nhanh, không đều là dấu hiệu nhận biết bệnh tim mạch

Thường xuyên lo lắng

Đây là một biểu hiện của bệnh suy tim, nhưng thường ít được người bệnh lưu tâm, do nhầm lẫn đó là cảm giác lo lắng bình thường khi gặp phải các vấn đề trong cuộc sống. Nếu thường xuyên thở nhanh, tim đập bất thường, lòng bàn tay ra nhiều mồ hôi,... nên đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.

Chóng mặt và ngất xỉu

Chức năng tim kém dẫn đến tình trạng thiếu máu lên não, gây chóng mặt và nặng hơn có thể dẫn đến ngất xỉu. Đây là triệu chứng thường gặp ở những bệnh nhân bị gián đoạn hoặc rối loạn nhịp tim ở mức độ nghiêm trọng.

Phù nề

Nếu cảm thấy cơ thể hoặc một vài bộ phận nào đó như chân, mi mắt, bàn tay,... có dấu hiệu phù nề ở thời điểm nhất định nào đó trong ngày, thì nên thăm khám và điều trị kịp thời vì có thể đó là dấu hiệu của suy tim.

Các bệnh tim mạch thường gặp

Có rất nhiều bệnh lý liên quan đến tim mạch. Trong đó, thường gặp nhất bao gồm một số bệnh dưới đây:

Tăng huyết áp

Là tình trạng huyết áp tăng cao hơn mức bình thường (mức huyết áp bình thường của người lớn là huyết áp tâm thu dưới 120mmHg, huyết áp tâm trương dưới 80mmHg). Huyết áp tăng cao liên tục gây áp lực cho tim và mạch máu. Đây cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, suy tim.

Thiếu máu cơ tim cục bộ

Là tình trạng cơ tim không nhận được đủ lượng máu giàu oxy cần thiết khiến cơ tim suy yếu dần. Nguyên nhân chủ yếu là do xơ vữa động mạch cản trở đường cung cấp máu nuôi tim.

Bệnh mạch vành

Bệnh mạch vành hay còn gọi là thiểu năng vành, là tình trạng mạch vành (động mạch nuôi tim) bị hẹp hoặc tắc nghẽn. Nguyên nhân chủ yếu do mảng xơ vữa tích tụ làm giảm lưu thông máu và oxy đến tim. Bệnh mạch vành có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, gây tổn thương tim vĩnh viễn hoặc có thể dẫn đến đột tử.

Bệnh tim bẩm sinh

Là bệnh lý tim mạch xuất hiện ngay từ khi em bé được sinh ra. Đây là bệnh lý thường gặp nhất với khoảng 1-2% trẻ em sinh ra mắc bệnh. Gồm các bệnh như: hở van 2 lá, hở van 3 lá, còn ống động mạch…

Rối loạn nhịp tim

Là tình trạng nhịp tim không ổn định, đập quá nhanh hoặc quá chậm, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim.

Bệnh suy tĩnh mạch chi dưới

Là tình trạng suy giảm chức năng của van tĩnh mạch chân, khiến cho máu khó lưu thông về tim mà ứ đọng ở chân, gây sưng phù, đau nhức, chuột rút và tĩnh mạch nổi rõ trên da.

Bệnh van tim

Là bệnh lý xảy ra khi một hoặc nhiều van tim không đóng mở đúng cách, dẫn đến tình trạng hẹp, hở van gây ảnh hưởng trực tiếp đến việc bơm máu nuôi cơ thể.

Nhồi máu cơ tim

Đây là bệnh lý tim mạch nguy hiểm, xảy ra khi cơ tim không nhận đủ máu giàu oxy khiến tim suy yếu, thậm chí có thể gây ngừng tim, đột tử. Nhồi máu cơ tim chủ yếu do xơ vữa động mạch gây ra.

Ngoài những bệnh lý trên, còn rất nhiều bệnh tim mạch thường gặp khác như: suy tim, bệnh cơ tim, hở van 2 lá, hở van 3 lá….

Ai dễ mắc bệnh tim mạch?

Bệnh tim mạch có thể là bệnh bẩm sinh hoặc gây ra bởi thói quen sinh hoạt hằng ngày. Ngoại trừ những người bị tim bẩm sinh thì những đối tượng sau rất dễ bị mắc các bệnh liên quan đến tim mạch:

benh-tim-mach-2.jpg
Thường xuyên hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Người thường xuyên hút thuốc lá

Các chất có trong khói thuốc lá chính là nguyên nhân cản trở việc cung cấp oxy đến tim và các bộ phận khác trong cơ thể. Khói thuốc còn có thể làm thay đổi thành phần hóa học của máu, gây ra mảng bám trong các động mạch, dẫn đến co thắt mạch máu và xơ vữa động mạch. Điều này có thể tạo ra cục máu đông và cuối cùng gây ra cơn đau tim hoặc đột quỵ, thậm chí dẫn đến tử vong.

Người có chế độ ăn thiếu khoa học

Việc sử dụng nhiều chất béo bão hòa (có trong thịt đỏ) khiến mỡ xấu trong cơ thể tăng mạnh, hình thành các mảng xơ vữa (mảng bám) ở thành động mạch và gây hẹp tắc lòng mạch.

Hay việc sử dụng thường xuyên các thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, gà rán,... là những thực phẩm chứa nhiều muối và chất béo xấu, có ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe tim mạch.

Việc sử dụng quá nhiều đường trong khẩu phần ăn hằng ngày cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch. 

Người ít vận động, ít hoạt động thể dục thể thao

Xu hướng của tim là khi được luyện tập thường xuyên sẽ đập chậm hơn khi vận động mạnh. Nếu thường xuyên ngồi một chỗ, lười vận động sẽ làm tăng nguy cơ béo phì, mỡ máu, tăng huyết áp, khiến cơ tim kém linh hoạt và động mạch dễ trở nên xơ cứng.

Những yếu tố này cản trở tuần hoàn máu, dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. 

Người thừa cân, béo phì

Theo Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ, những người bị béo phì thường có nguy cơ cao bị suy tim, đột quỵ hoặc mắc một số bệnh về tim mạch khác do người béo phì có sự phát triển rung nhĩ cao, gây ra tình trạng loạn nhịp tim và dần hình thành nên các cục máu đông.

Mặt khác, khi cơ thể trong tình trạng béo phì, nhịp tim sẽ phải hoạt động nhiều và căng thẳng hơn. Tình trạng này nếu diễn ra trong một thời gian dài có thể dẫn tới suy tim, đột quỵ

Người thường xuyên căng thẳng, stress

Căng thẳng, stress kéo dài có thể làm hỏng các động mạch vành và làm trầm trọng hơn các nguy cơ khác của bệnh tim mạch

Người có cholesterol cao

Thường xuyên tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều cholesterol sẽ làm tăng nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa động mạch, có thể tạo ra cục máu đông dẫn đến đột quỵ do tim không được cung cấp đủ máu và oxy để duy trì hoạt động.

Người có bệnh nền

Nếu đang mắc các bệnh lý nền như cao huyết áp, đái tháo đường… thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn những người khác. Tăng huyết áp có thể làm dày và xơ cứng thành động mạch, thu hẹp mạch máu dẫn đến tắc hẹp hoặc vỡ mạch máu.

Người cao tuổi

Tuổi tác càng cao, nguy cơ mắc bệnh tim mạch càng lớn.

Tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch

Nếu trong gia đình có người mắc bệnh tim mạch thì nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn những người có tiền sử gia đình khỏe mạnh.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch thường diễn ra âm thầm nhưng lại gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Vì vậy, cần chẩn đoán chính xác bệnh lý và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để nâng cao hiệu quả, bảo vệ sức khỏe tim mạch cho người bệnh.

tam-soat-tim-mach-3.jpg
Siêu âm tim giúp phát hiện sớm và chính xác các bất thường về tim

Chẩn đoán bệnh tim mạch

Khi đến khám, nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân mắc các bệnh liên quan đến tim mạch thì thường được chỉ định làm các kiểm tra chuyên sâu để xác định chính xác bệnh như xét nghiệm máu, chụp Xquang, điện tim đồ,... và các kiểm tra về tim bao gồm:

  • Chụp cộng hưởng từ tim (MRI)
  • Điện tâm đồ (ECG)
  • Holter điện tim
  • Siêu âm tim - Doppler tim
  • Đặt ống thông tim
  • Chụp cắt lớp vi tính tim (CT scan)
  • Chụp mạch vành số hóa xóa nền

Điều trị bệnh tim mạch

Sau khi chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh lý, bác sĩ chuyên khoa tim mạch sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp với từng bệnh lý cũng như thể trạng sức khỏe của từng người bệnh.

Một số phương pháp điều trị thường được sử dụng:

  • Sử dụng thuốc kháng sinh đối với các trường hợp nhiễm trùng tim; điều trị nội khoa với tình trạng cao huyết áp…
  • Thay đổi lối sống, chế độ ăn uống, sinh hoạt và tăng cường luyện tập thể thao: ngoài uống thuốc theo thực đơn của bác sĩ, người bệnh tim cần phải thay đổi lối sống khoa học hơn, chế độ ăn ít chất béo, ít đường, tăng cường tập thể dục ở cường độ nhẹ nhàng và đặc biệt nói không với rượu bia, thuốc lá.
  • Can thiệp bằng phẫu thuật: Với các trường hợp tắc hẹp mạch vành, nhồi máu cơ tim, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp can thiệp như đặt stent mạch vành, nong bóng phủ thuốc; với tình trạng rối loạn nhịp nặng sẽ được chỉ định cấy máy tạo nhịp tim tạm thời hoặc vĩnh viễn…
kham-tim-mach.jpg
Đặt stent mạch vành trong các trường hợp nhồi máu cơ tim, tắc hẹp mạch vành

Biện pháp phòng ngừa bệnh tim mạch?

Ngoại trừ tim bẩm sinh là bệnh không thể ngăn chặn, các loại bệnh tim mạch khác vẫn có thể phòng ngừa bằng một lối sống lành mạnh và phù hợp:

  • Không hút thuốc lá, không uống rượu bia, không sử dụng chất kích thích
  • Chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế chất béo xấu, đường, ăn đủ nhóm chất để có một sức khỏe tốt nhất
  • Theo dõi, kiểm tra và kiểm soát tốt hàm lượng Cholesterol trong máu
  • Kiểm soát huyết áp, theo dõi bệnh tiểu đường
  • Giữ cân nặng ở mức ổn định, không để tăng cân quá nhiều và quá nhanh, không để bị béo phì 
  • Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, chọn các bài tập và hình thức tập phù hợp với điều kiện sống và thời gian biểu của mỗi người.
  • Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, lo lắng.
  • Kiểm tra sức khỏe định kỳ phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu và có phương án tầm soát sớm nhất.

Bệnh tim mạch tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm đối với sức khỏe và tính mạng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Vì vậy, mỗi người hãy chủ động quan tâm sức khỏe của chính mình, lắng nghe cơ thể xem có biểu hiện bất thường hay không và thăm khám tim mạch định kỳ.

Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác.

Đọc tiếp
Quay lại
Hỏi đáp Bác sĩ
Viết câu hỏi

Đăng ký tư vấn

Cơ sở chuyên khoa liên quan
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh
  • Số 8 đường Châu Văn Liêm, Phường Từ Liêm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
  • Hotline: +(84-24) 7300 8866
Đặt lịch ngay
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Yên Ninh
  • Số 55 Yên Ninh, phường Ba Đình, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám Đa khoa Hồng Ngọc - Keangnam
  • Tầng 10 tòa nhà 70 tầng, tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark Tower, phường Yên Hòa, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám Đa khoa Hồng Ngọc - Kosmo Tây Hồ
  • Tầng 1&2 Tòa nhà NoVo chung cư Kosmo, 161 Xuân La, phường Xuân Đỉnh, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay