Bệnh mạch vành là một trong những bệnh lý tim mạch khá phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các nước có thu nhập cao. Tìm hiểu cụ thể về bệnh để chủ động trong điều trị sớm hoặc phòng tránh bệnh là cách giảm thiểu tỉ lệ tử vong do bệnh mạch vành gây nên.
Bệnh mạch vành là gì?
Bệnh mạch vành là trạng thái mà các mạch máu chứa oxy và chất dinh dưỡng đến trái tim bị hạn chế hoặc ngăn cản do sự tích tụ của các mảng xơ mỡ và các chất khác trên thành nội mạc của các động mạch. Điều này gây ra hiện tượng mạch vành bị co thắt hoặc bị tắc, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ của trái tim.
Các mảng xơ mỡ và chất khác tích tụ trên thành nội mạc của động mạch được gọi là xơ vữa. Khi xơ vữa tích tụ, nó có thể tạo thành những cục xơ vữa lớn gọi là bệnh hố ga hoặc có thể gãy ra và tạo thành cục xơ vữa nhỏ, gây kích thích phản ứng viêm. Kết quả là các động mạch mạch vành trở nên hẹp và cứng hơn, làm giảm lưu lượng máu đến tim. Khi tim không nhận được đủ máu và oxy, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như đau thắt ngực hoặc đau tim.
Đây là bệnh thường gặp và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh, thậm chí dẫn đến tử vong.
Nguyên nhân gây ra bệnh mạch vành
Như đã nói ở trên, nguyên nhân chính của bệnh mạch vành là sự tích tụ và phát triển của các mảng xơ mỡ trong thành nội mạc của các động mạch mạch vành. Tuy nhiên, nguyên nhân cụ thể của việc hình thành và phát triển mảng xơ mỡ vẫn chưa được xác định rõ ràng. Dưới đây là một số yếu tố nguyên nhân có thể đóng vai trò trong việc hình thành bệnh lý mạch vành:
Lối sống không lành mạnh:
Một lối sống không lành mạnh có thể là nguyên nhân hình thành mảng xơ vữa và gây nên bệnh mạch vành. Ăn nhiều chất béo và đường, thiếu chất xơ, và ít hoặc không hoạt động thể chất đầy đủ, làm tăng nguy cơ hình thành bệnh.
Hút thuốc lá:
Bao gồm cả hút thuốc lá trực tiếp và hít phải khói thuốc lá bị động, là một yếu tố chính hình thành bệnh mạch vành. Thành phần hóa học trong thuốc lá có thể gây tổn thương và gây viêm nội mạc của các động mạch, làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa.
Bệnh tiểu đường: Có thể làm tăng nguy cơ bị mạch vành bị hẹp do ảnh hưởng của đường huyết cao và việc tổn thương các mạch máu.
Tăng huyết áp: Áp lực máu cao và căng thẳng liên tục trên thành mạch có thể gây tổn thương và làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa.
Di truyền: Yếu tố di truyền là nguyên nhân cao gây bệnh mạch vành.
Tuổi tác: Tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng cao. Tuổi tác có thể làm tăng khả năng hình thành mảng xơ mỡ và làm giảm khả năng phục hồi của mạch máu.
Ngoài ra, các yếu tố khác như tăng lipid máu, tăng cân, tăng cholesterol xấu (LDL), giảm cholesterol tốt (HDL) và các bệnh lý khác như bệnh gan nhiễm mỡ cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình hình thành bệnh mạch vành.
Có thể bạn quan tâm:
Triệu chứng bệnh mạch vành
Bệnh mạch vành có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng ở một số người. Tuy nhiên, khi mạch vành bị hạn chế lưu lượng máu đến trái tim, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng sau:
Đau thắt ngực
Là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh mạch vành. Người bệnh có thể có cảm giác đau nhức, nhói, hoặc nặng nề ở ngực. Cơn đau thường xuất hiện khi người bệnh hoạt động vất vả, tập thể dục, hoặc trong tình trạng căng thẳng, và thường giảm đi sau khi nghỉ ngơi hoặc sử dụng nitrat.
Đau thắt ngực là tình trạng bệnh nhân bệnh mạch vành thường gặp phảiKhó thở
Bệnh mạch vành có thể gây ra chứng khó thở khi người bệnh vận động hoặc thậm chí cả khi nằm nghỉ. Đây là do tim không cung cấp đủ máu và oxy cho các cơ quan khác trong cơ thể, bao gồm cả phổi.
Dễ mệt mỏi
Bệnh làm giảm lưu lượng máu đi nuôi cơ thể, gây ra cảm giác mệt mỏi, suy nhược và mất năng lượng.
Nhịp tim không đều
Một số người bị bệnh mạch vành có thể mắc chứng nhịp tim không đều, như nhịp tim nhanh, chậm, hay rối loạn nhịp tim không định kỳ. Điều này xảy ra khi mạch vành bị ảnh hưởng và gây ra sự rối loạn trong hệ thống điện tim.
Các triệu chứng khác
Bệnh mạch vành cũng có thể gây ra cảm giác buồn nôn, nôn hoặc cảm giác khó chịu trong ngực.
Đánh giá và chấn đoạn bệnh mạch vành
Để đánh giá và chẩn đoán bệnh mạch vành, thông thường sẽ áp dụng các phương pháp và quy trình như sau:
Tiền sử bệnh và khám cơ bản: Bác sĩ sẽ hỏi các thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh, và các yếu tố nguy cơ như tiểu sử gia đình, có sử dụng thuốc lá, rượu bia không,... Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện khám cơ bản để kiểm tra các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh mạch vành.
Xét nghiệm máu: Chỉ định xét nghiệm máu sẽ được thực hiện để đánh giá mức đường huyết, cholesterol, lipid máu và các chỉ số khác. Các giá trị bất thường có thể gợi ý về bệnh mạch vành và yếu tố nguy cơ.
Xét nghiệm điện tâm đồ (ECG): ECG ghi lại hoạt động điện của tim và có thể phát hiện các bất thường như nhịp tim không đều hoặc hiện tượng thiếu máu tim.
Chẩn đoán hình ảnh: Các phương pháp như siêu âm tim, xét nghiệm cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc chụp cộng hưởng từ hạt nhân (MRI) có thể được sử dụng để tạo ra hình ảnh chi tiết về tim và mạch máu, từ đó xác định được các bệnh về tim mạch.
Thử nghiệm tập thể dục: Các thử nghiệm như thải lượng máu qua tim (stress test) có thể được sử dụng để kiểm tra phản ứng của tim trong khi hoạt động mạnh. Điều này có thể giúp xác định tình trạng thiếu máu tim nếu có khi tăng cường hoạt động.
Chụp cắt lớp mạch vành: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất để đánh giá tình trạng mạch vành. Chất tạo hình ảnh sẽ được tiêm vào mạch máu và thực hiện chụp X-quang để xem xét mức độ hẹp của các mạch vành và xác định liệu có cần thực hiện thủ thuật can thiệp hay không.
Dựa vào kết quả của các bước trên, bác sĩ sẽ đưa ra đánh giá và chẩn đoán cuối cùng về bệnh mạch vành và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp với từng tình trạng bệnh.
Siêu âm Dopler tim mạchCác phương pháp điều trị bệnh mạch vành
Có nhiều phương pháp để điều trị bệnh lý mạch vành, tùy thuộc vào mức độ và tình trạng của bệnh nói riêng và sức khỏe của người bệnh nói chung. Dưới đây là một số biện pháp điều trị thông thường:
Thay đổi lối sống: Điều chỉnh lối sống lành mạnh là một phần quan trọng của điều trị bệnh mạch vành. Cụ thể:
Chế độ ăn uống khoa học: giàu chất xơ và cân đối các nhóm chất, hạn chế sử dụng chất béo bão hòa và các loại thực phẩm có lượng cholesterol cao.
Tập thể dục đều đặn và theo chỉ dẫn của bác sĩ, như đi bộ, chạy bộ, bơi, hay tập thể dục nhịp điệu.
Giảm cân nếu cần thiết.
Kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác như huyết áp cao, tiểu đường và hút thuốc lá.
Dùng thuốc: Các loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị bệnh mạch vành bao gồm:
Nitrat: Dùng để giảm đau thắt ngực và nâng cao lưu lượng máu đến tim.
Chất chống tiểu đường: Đối với những người mắc bệnh tiểu đường, kiểm soát đường huyết là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng tổn thương mạch máu.
Thuốc chống cholesterol: Nhóm thuốc này có thể giảm mức cholesterol xấu (LDL) trong máu và giúp ngăn ngừa sự tích tụ mảng xơ mỡ trên thành mạch máu.
Thuốc ức chế men chuyển inhibitors và các loại thuốc chống co thắt mạch (calcium channel blockers): Được sử dụng để kiểm soát huyết áp và giảm căng thẳng trên tim.
Aspirin và thuốc chống đông máu: Được sử dụng để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông trong mạch máu.
Can thiệp mạch vành: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi các biện pháp trên không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể đề xuất thực hiện can thiệp mạch vành. Các phương pháp can thiệp này bao gồm:
Thủ thuật mở động mạch tim: Bác sĩ sẽ tạo một đường mạch mới và bỏ qua các đoạn mạch bị hẹp hoặc bị tắc nghẽn, từ đó đảm bảo quá trình cung cấp máu đến tim.
Thủ thuật đặt stent động mạch vành: Một ống mỏng gọi là stent được đặt vào đoạn mạch hẹp để giúp nó mở rộng và đảm bảo máu được lưu thông thông suốt.
Chăm sóc theo dõi: Sau quá trình điều trị, kiểm soát bệnh mạch vành là điều cần thiết. Người bệnh cần thực hiện kiểm tra định kỳ, theo dõi và điều chỉnh các yếu tố nguy cơ, duy trì lối sống lành mạnh để ngăn ngừa tái phát và tiến triển của bệnh.
Quan trọng nhất, người bệnh cần phải trao đổi với bác sĩ chuyên khoa tim mạch uy tín để đánh giá và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng của bản thân. Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc điều trị khi chưa có chỉ định chuyên môn của bác sĩ.
Thăm khám sức khỏe tim mạch thường xuyên để phát hiện sớm bất thườngChuyên khoa Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc là một địa chỉ khám tim mạch uy tín, với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại,... sẽ giúp phát hiện các bệnh mạch vành và có phác đồ điều trị bệnh hiệu quả nhất.
Đăng ký khám và nhận tư vấn từ chuyên gia tim mạch tại đây:
Cách phòng tránh bệnh mạch vành
Cũng giống như hầu hết các bệnh lý tim mạch khác, để phòng tránh bệnh mạch vành, mọi người nên thực hiện những biện pháp sau đây:
Duy trì lối sống lành mạnh
Chế độ ăn uống phù hợp, cân đối các nhóm dưỡng chất và giàu chất xơ như ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu omega-3.
Hạn chế sử dụng chất béo bão hòa, cholesterol cao, đường và muối.
Giữ cân nặng trong khoảng phù hợp và tránh tăng cân quá mức.
Hạn chế uống rượu và hút thuốc lá, hoặc tốt nhất là ngừng hoàn toàn.
Tập thể dục đều đặn
Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần, hoặc 30 phút mỗi ngày, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của từng người.
Lựa chọn các hoạt động vừa phải như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, đạp xe hoặc tham gia các lớp thể dục nhịp điệu.
Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục mới nào.
Kiểm soát áp lực máu và đường huyết
Định kỳ kiểm tra huyết áp và tuân thủ phác đồ điều trị nếu bạn bị tăng huyết áp.
Kiểm soát mức đường huyết nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, tuân thủ kế hoạch ăn uống và uống thuốc đều đặn theo đơn của bác sĩ.
Kiểm soát căng thẳng
Học cách kiểm soát căng thẳng bằng các phương pháp thư giãn như yoga, thiền định, tập thể dục nhẹ nhàng hoặc các hoạt động thú vị khác.
Dành thời gian để thư giãn và thực hiện các hoạt động giải trí yêu thích.
Kiểm tra y tế định kỳ
Thực hiện kiểm tra y tế định kỳ để kiểm tra huyết áp, mức đường huyết, cholesterol và các chỉ số khác liên quan đến tim mạch.
Theo dõi các chỉ số sức khỏe và xin lời khuyên từ bác sĩ về việc điều chỉnh lối sống hoặc điều trị nếu cần thiết.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác.
