Đột quỵ tim là tình trạng nguy hiểm, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng. Vì vậy, việc tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị là rất quan trọng.
Đột quỵ tim là gì?
Đột quỵ tim còn được gọi là nhồi máu cơ tim, là tình trạng cơ tim bị thiếu máu, hoại tử do mạch vành tắc nghẽn đột ngột bởi cục máu đông. Đột quỵ tim là tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng cần được can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng nguy hiểm như sốc tim, suy tim, thậm chí là tử vong.
Nguyên nhân gây đột quỵ tim
Nguyên nhân chính gây ra đột quỵ tim là do mạch vành nuôi tim bị tắc nghẽn khiến cho dòng máu bị cản trở, tim không được nhận đủ máu giàu oxy, khiến cơ tim bị suy. Mảng xơ vữa, các cục máu đông chính là thủ phạm gây nên tình trạng tắc nghẽn mạch vành. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này có thể do:
Bệnh động mạch vành: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất xảy ra khi lòng động mạch vành hình thành các mảng xơ vữa khiến lòng mạch bị thu hẹp hoặc tắc.
Co thắt động mạch vành: Động mạch vành co thắt đột ngột làm giảm hoặc chặn hoàn toàn lượng máu đến tim. Tình trạng này thường do hút thuốc, sử dụng ma túy, căng thẳng kéo dài… gây nên.
Huyết khối trong lòng mạch: Các mảng xơ vữa nứt vỡ dẫn đến kích hoạt quá trình đông máu, tạo nên các cục máu đông trong lòng động mạch vành.
Thuyên tắc: Cục máu đông hoặc mảnh mỡ từ bộ phận khác trong cơ thể di chuyển đến động mạch vành gây tắc nghẽn đột ngột động mạch vành.
Bóc tách động mạch vành: Đây là tình trạng mạch vành bị rách, làm giảm hoặc nghẽn hoàn toàn lưu lượng máu đến tim. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ trẻ không có yếu tố nguy cơ tim mạch.
Tắc hẹp mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây dột quỵ tim
Yếu tố nguy cơ gây đột quỵ tim
Các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đột quỵ tim gồm:
Tuổi tác: Đột quỵ tim có liên quan tới độ tuổi. Trung bình, độ tuổi mắc đột quỵ ở nam giới là 55, nữ giới là 65. Độ tuổi từ 75, nguy cơ mắc đột quỵ ở nam và nữ giới như nhau. Theo thời gian, các mảng xơ vữa ngày càng tích tụ nhiều nên nguy cơ tắc hẹp mạch vành càng cao.
Sử dụng chất kích thích: Thói quen sử dụng rượu, bia, thuốc lá là những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch, trong đó có nhồi máu cơ tim.
Lối sống thiếu khoa học: Cũng như nhiều bệnh lý tim mạch khác, lối sống thiếu khoa học như thường xuyên thức khuya, ăn nhiều dầu mỡ, thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, lười vận động, căng thẳng kéo dài… làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tiền sử bệnh lý:Người mắc các bệnh lý như huyết áp cao, đái tháo đường, rối loạn nhịp tim, mỡ máu cao… đều làm tăng khả năng mắc đột quỵ tim. Theo khảo sát, khoảng >15 triệu người bị đột quỵ tim tử vong có liên quan tới huyết áp cao.
Các triệu chứng đột quỵ tim cần hết sức lưu ý
Việc nhận biết sớm và chính xác đột quỵ tim giúp người bệnh không bị bỏ qua thời gian vàng cứu chữa, ngăn ngừa được các biến chứng nặng đe dọa tính mạng. Dấu hiệu nhận biết đột quỵ tim bao gồm:
Đau ngực: Cảm giác đau dữ dội vùng ngực hoặc vùng thượng vị. Cơn đau kéo dài hơn 5 phút, có thể lan ra vùng vai, lưng, cánh tay hoặc cổ.
Khó thở: Người bệnh có cảm giác khó thở, hụt hơi
Rối loạn nhịp tim: Tim đập nhanh, đổ mồ hôi.
Buồn nôn, nôn
Chóng mặt, choáng váng, mất thăng bằng
Mệt mỏi đột ngột, không còn sức, cảm giác suy nhược, thiếu năng lượng.
Khó nói: Người bệnh gặp khó khăn khi nói, có thể là nói không tròn vành, không rõ chữ, nói lắp bất thường.
Khi có các dấu hiệu trên, cần dừng lại công việc đang làm và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh bỏ lỡ thời gian vàng điều trị.
Đột quỵ tim gây ra các cơn đau thắt ngực dữ dội
Đột quỵ tim có nguy hiểm không?
Đột quỵ tim, hay nhồi máu cơ tim là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Kể cả khi được cứu sống, người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Các biến chứng của đột quỵ tim phải kể đến như:
Tử vong: Ngừng tim đột ngột có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Suy tim mãn tính: Sau khi được cấp cứu khỏi cơn nguy kịch, người bị đột quỵ tim có thể đốt mặt với biến chứng suy tim lâu dài. Cơ tim bị hư hại nghiêm trọng khiến cho chức năng bơm máu của tim suy giảm, gây suy tim mãn tính.
Tổn thương não: Não rất nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy. Vì thế, nếu tim ngừng hoạt động hơn 4 phút thì tế bào não sẽ bắt đầu bị tổn thương. Nếu quá 10 phút, tổn thương não sẽ nghiêm trọng hơn và có thể dẫn đến mất ý thức, rối loạn nhận thức, sống thực vật.
Rối loạn nhịp tim kéo dài: Người bị đột quỵ tim có thể bị rối loạn nhịp tim tái phát. Các loại rối loạn gồm: nhịp nhanh thất, rung thất…
Hướng dẫn sơ cứu kịp thời cho bệnh nhân đột quỵ tim
Một giờ đầu tiên sau đột quỵ tim là thời điểm vàng để sơ cứu và bảo vệ tính mạng cho bệnh nhân. Nếu không sơ cứu kịp thời trong vòng 3 giờ đầu tiên kể từ khi khởi phát bệnh, tỷ lệ tử vong rất cao. Vì vậy, cần lưu ý những cách sơ cứu đột quỵ tim dưới đây:
Liên hệ ngay tới số Hotline cấp cứu 115 hoặc bệnh viện gần nhất để nhờ sự trợ giúp.
Để bệnh nhân nằm ngồi, nới lỏng quần áo giúp cho máu lưu thông dễ dàng.
Cho bệnh nhân đột quỵ tim uống hoặc nhai 1 viên thuốc Aspirin trong khi chờ cấp cứu. (Không áp dụng với bệnh nhân có tiền sử dị ứng thuốc).
Ép tim ngoài lồng ngực: Thực hiện các kỹ thuật hồi sinh phổi để sơ cứu đột quỵ tim.
Quan trọng nhất trong cứu chữa người bị đột quỵ tim đó là đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được cấp cứu kịp thời tránh biến chứng nguy hiểm.
Phương pháp điều trị đột quỵ tim
Bất kể tình trạng nào của đột quỵ tim đều gây nguy hiểm. Vì vậy, khi phát hiện các triệu chứng bất thường, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay.
Đột quỵ tim có thể được điều trị bằng các phương pháp sau:
Đặt stent mạch vành: Tái thông đoạn mạch bị tắc bằng kỹ thuật nong bóng tổn thương và đặt stent là phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay.
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Được thực hiện với tình trạng hẹp mạch vành nặng và không thể đặt stent.
Thông thường, đột quỵ tim do tắc nghẽn cục máu đông sẽ được điều trị bằng thuốc. Một số loại thuốc điều trị phổ biến: Thuốc ức chế men chuyển, thuốc chống kết tập tiểu cầu. Với các bệnh nhân đã phẫu thuật đặt stent cần sử dụng loại thuốc này lâu dài.
Ngoài ra, bệnh nhân cần điều trị các bệnh lý: Tăng huyết áp, đái tháo đường,... để ngăn ngừa nguy cơ tái lại bệnh.
Đặt stent giúp tái thông dòng chảy nuôi tim, điều trị hiệu quả đột quỵ tim
Đột quỵ tim có thể điều trị được và bệnh nhân có thể hồi phục sức khỏe tốt sau điều trị. Điều quan trọng là điều trị càng sớm, tiên lượng hồi phục càng cao. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần có chế độ chăm sóc sức khỏe sau đột quỵ kỹ càng, thăm khám thường xuyên, xây dựng chế độ ăn uống, vận động phù hợp và tầm soát đột quỵ tim ít nhất 1 năm/ lần để tình trạng bệnh lý không diễn biến nặng.
Biện pháp phòng ngừa đột quỵ tim
Đột quỵ tim rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng. Vì vậy, chủ động phòng ngừa bệnh từ sớm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
Phòng ngừa đột quỵ tim bằng các biện pháp dưới đây:
Kiểm soát huyết áp ổn định, nếu bị tăng huyết áp cần tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý uống thuốc hoặc ngừng thuốc.
Kiểm soát cân nặng, đường huyết
Ăn uống khoa học: hạn chế thịt đỏ, dầu mỡ, ăn nhiều rau xanh, trái cây vì ăn nhiều thịt đỏ làm tăng mức cholesterol, nguyên nhân gây tạo nên các mảng xơ vữa trong lòng động mạch vành
Tập thể dục đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức khỏe tim mạch cũng như duy trì cân nặng ổn định
Tránh xa rượu bia, thuốc lá, thuốc lào, chất kích thích
Khám sức khỏe tim mạch định kỳ để phát hiện sớm bất thường, ngăn chặn nguy cơ gây bệnh nguy hiểm.
Bệnh đột quỵ tim vô cùng nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa từ sớm. Vì vậy, hãy chủ động phòng ngừa bệnh, bảo vệ sức khỏe tim mạch của bản thân và gia đình.
Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Đột quỵ tim là tình trạng nguy hiểm, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng. Vì vậy, việc tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị là rất quan trọng.
Đột quỵ tim là gì?
Đột quỵ tim còn được gọi là nhồi máu cơ tim, là tình trạng cơ tim bị thiếu máu, hoại tử do mạch vành tắc nghẽn đột ngột bởi cục máu đông. Đột quỵ tim là tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng cần được can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng nguy hiểm như sốc tim, suy tim, thậm chí là tử vong.
Nguyên nhân gây đột quỵ tim
Nguyên nhân chính gây ra đột quỵ tim là do mạch vành nuôi tim bị tắc nghẽn khiến cho dòng máu bị cản trở, tim không được nhận đủ máu giàu oxy, khiến cơ tim bị suy. Mảng xơ vữa, các cục máu đông chính là thủ phạm gây nên tình trạng tắc nghẽn mạch vành. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này có thể do:
Bệnh động mạch vành: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất xảy ra khi lòng động mạch vành hình thành các mảng xơ vữa khiến lòng mạch bị thu hẹp hoặc tắc.
Co thắt động mạch vành: Động mạch vành co thắt đột ngột làm giảm hoặc chặn hoàn toàn lượng máu đến tim. Tình trạng này thường do hút thuốc, sử dụng ma túy, căng thẳng kéo dài… gây nên.
Huyết khối trong lòng mạch: Các mảng xơ vữa nứt vỡ dẫn đến kích hoạt quá trình đông máu, tạo nên các cục máu đông trong lòng động mạch vành.
Thuyên tắc: Cục máu đông hoặc mảnh mỡ từ bộ phận khác trong cơ thể di chuyển đến động mạch vành gây tắc nghẽn đột ngột động mạch vành.
Bóc tách động mạch vành: Đây là tình trạng mạch vành bị rách, làm giảm hoặc nghẽn hoàn toàn lưu lượng máu đến tim. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ trẻ không có yếu tố nguy cơ tim mạch.
Tắc hẹp mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây dột quỵ tim
Yếu tố nguy cơ gây đột quỵ tim
Các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đột quỵ tim gồm:
Tuổi tác: Đột quỵ tim có liên quan tới độ tuổi. Trung bình, độ tuổi mắc đột quỵ ở nam giới là 55, nữ giới là 65. Độ tuổi từ 75, nguy cơ mắc đột quỵ ở nam và nữ giới như nhau. Theo thời gian, các mảng xơ vữa ngày càng tích tụ nhiều nên nguy cơ tắc hẹp mạch vành càng cao.
Sử dụng chất kích thích: Thói quen sử dụng rượu, bia, thuốc lá là những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch, trong đó có nhồi máu cơ tim.
Lối sống thiếu khoa học: Cũng như nhiều bệnh lý tim mạch khác, lối sống thiếu khoa học như thường xuyên thức khuya, ăn nhiều dầu mỡ, thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, lười vận động, căng thẳng kéo dài… làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tiền sử bệnh lý:Người mắc các bệnh lý như huyết áp cao, đái tháo đường, rối loạn nhịp tim, mỡ máu cao… đều làm tăng khả năng mắc đột quỵ tim. Theo khảo sát, khoảng >15 triệu người bị đột quỵ tim tử vong có liên quan tới huyết áp cao.
Các triệu chứng đột quỵ tim cần hết sức lưu ý
Việc nhận biết sớm và chính xác đột quỵ tim giúp người bệnh không bị bỏ qua thời gian vàng cứu chữa, ngăn ngừa được các biến chứng nặng đe dọa tính mạng. Dấu hiệu nhận biết đột quỵ tim bao gồm:
Đau ngực: Cảm giác đau dữ dội vùng ngực hoặc vùng thượng vị. Cơn đau kéo dài hơn 5 phút, có thể lan ra vùng vai, lưng, cánh tay hoặc cổ.
Khó thở: Người bệnh có cảm giác khó thở, hụt hơi
Rối loạn nhịp tim: Tim đập nhanh, đổ mồ hôi.
Buồn nôn, nôn
Chóng mặt, choáng váng, mất thăng bằng
Mệt mỏi đột ngột, không còn sức, cảm giác suy nhược, thiếu năng lượng.
Khó nói: Người bệnh gặp khó khăn khi nói, có thể là nói không tròn vành, không rõ chữ, nói lắp bất thường.
Khi có các dấu hiệu trên, cần dừng lại công việc đang làm và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh bỏ lỡ thời gian vàng điều trị.
Đột quỵ tim gây ra các cơn đau thắt ngực dữ dội
Đột quỵ tim có nguy hiểm không?
Đột quỵ tim, hay nhồi máu cơ tim là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Kể cả khi được cứu sống, người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Các biến chứng của đột quỵ tim phải kể đến như:
Tử vong: Ngừng tim đột ngột có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Suy tim mãn tính: Sau khi được cấp cứu khỏi cơn nguy kịch, người bị đột quỵ tim có thể đốt mặt với biến chứng suy tim lâu dài. Cơ tim bị hư hại nghiêm trọng khiến cho chức năng bơm máu của tim suy giảm, gây suy tim mãn tính.
Tổn thương não: Não rất nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy. Vì thế, nếu tim ngừng hoạt động hơn 4 phút thì tế bào não sẽ bắt đầu bị tổn thương. Nếu quá 10 phút, tổn thương não sẽ nghiêm trọng hơn và có thể dẫn đến mất ý thức, rối loạn nhận thức, sống thực vật.
Rối loạn nhịp tim kéo dài: Người bị đột quỵ tim có thể bị rối loạn nhịp tim tái phát. Các loại rối loạn gồm: nhịp nhanh thất, rung thất…
Hướng dẫn sơ cứu kịp thời cho bệnh nhân đột quỵ tim
Một giờ đầu tiên sau đột quỵ tim là thời điểm vàng để sơ cứu và bảo vệ tính mạng cho bệnh nhân. Nếu không sơ cứu kịp thời trong vòng 3 giờ đầu tiên kể từ khi khởi phát bệnh, tỷ lệ tử vong rất cao. Vì vậy, cần lưu ý những cách sơ cứu đột quỵ tim dưới đây:
Liên hệ ngay tới số Hotline cấp cứu 115 hoặc bệnh viện gần nhất để nhờ sự trợ giúp.
Để bệnh nhân nằm ngồi, nới lỏng quần áo giúp cho máu lưu thông dễ dàng.
Cho bệnh nhân đột quỵ tim uống hoặc nhai 1 viên thuốc Aspirin trong khi chờ cấp cứu. (Không áp dụng với bệnh nhân có tiền sử dị ứng thuốc).
Ép tim ngoài lồng ngực: Thực hiện các kỹ thuật hồi sinh phổi để sơ cứu đột quỵ tim.
Quan trọng nhất trong cứu chữa người bị đột quỵ tim đó là đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được cấp cứu kịp thời tránh biến chứng nguy hiểm.
Phương pháp điều trị đột quỵ tim
Bất kể tình trạng nào của đột quỵ tim đều gây nguy hiểm. Vì vậy, khi phát hiện các triệu chứng bất thường, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay.
Đột quỵ tim có thể được điều trị bằng các phương pháp sau:
Đặt stent mạch vành: Tái thông đoạn mạch bị tắc bằng kỹ thuật nong bóng tổn thương và đặt stent là phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay.
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Được thực hiện với tình trạng hẹp mạch vành nặng và không thể đặt stent.
Thông thường, đột quỵ tim do tắc nghẽn cục máu đông sẽ được điều trị bằng thuốc. Một số loại thuốc điều trị phổ biến: Thuốc ức chế men chuyển, thuốc chống kết tập tiểu cầu. Với các bệnh nhân đã phẫu thuật đặt stent cần sử dụng loại thuốc này lâu dài.
Ngoài ra, bệnh nhân cần điều trị các bệnh lý: Tăng huyết áp, đái tháo đường,... để ngăn ngừa nguy cơ tái lại bệnh.
Đặt stent giúp tái thông dòng chảy nuôi tim, điều trị hiệu quả đột quỵ tim
Đột quỵ tim có thể điều trị được và bệnh nhân có thể hồi phục sức khỏe tốt sau điều trị. Điều quan trọng là điều trị càng sớm, tiên lượng hồi phục càng cao. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần có chế độ chăm sóc sức khỏe sau đột quỵ kỹ càng, thăm khám thường xuyên, xây dựng chế độ ăn uống, vận động phù hợp và tầm soát đột quỵ tim ít nhất 1 năm/ lần để tình trạng bệnh lý không diễn biến nặng.
Biện pháp phòng ngừa đột quỵ tim
Đột quỵ tim rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng. Vì vậy, chủ động phòng ngừa bệnh từ sớm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
Phòng ngừa đột quỵ tim bằng các biện pháp dưới đây:
Kiểm soát huyết áp ổn định, nếu bị tăng huyết áp cần tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý uống thuốc hoặc ngừng thuốc.
Kiểm soát cân nặng, đường huyết
Ăn uống khoa học: hạn chế thịt đỏ, dầu mỡ, ăn nhiều rau xanh, trái cây vì ăn nhiều thịt đỏ làm tăng mức cholesterol, nguyên nhân gây tạo nên các mảng xơ vữa trong lòng động mạch vành
Tập thể dục đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức khỏe tim mạch cũng như duy trì cân nặng ổn định
Tránh xa rượu bia, thuốc lá, thuốc lào, chất kích thích
Khám sức khỏe tim mạch định kỳ để phát hiện sớm bất thường, ngăn chặn nguy cơ gây bệnh nguy hiểm.
Bệnh đột quỵ tim vô cùng nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa từ sớm. Vì vậy, hãy chủ động phòng ngừa bệnh, bảo vệ sức khỏe tim mạch của bản thân và gia đình.
Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
