Bệnh ung thư trực tràng và những điều cần biết

Bệnh ung thư trực tràng và những điều cần biết

23-05-2020
Tiêu hóa - Gan - Mật

Ung thư trực tràng là một trong những loại ung thư phổ biến và nguy hiểm tại Việt Nam. Đáng nói, bệnh ngày càng xu hướng trẻ hóa và có tỷ lệ tử vong cao. Tuy nhiên, mọi người còn rất ít kiến thức về căn bệnh này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin xoay quanh căn bệnh ung thư trực tràng.

Bệnh ung thư trực tràng là gì?

Bệnh ung thư trực tràng xảy ra khi các tế bào tại trực tràng bị tăng sinh đột biến và hình thành khối u ác tính (ung thư). Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, khối u ung thư không chỉ phát triển, xâm lấn tại trực tràng mà còn có thể  lan sang các bộ phận khác của cơ thể, hay còn gọi là di căn.

Trực tràng là đoạn cuối cùng của ruột già (đại tràng), có nhiệm vụ lưu trữ các chất thải rắn (phân) trước khi được đào thải ra ngoài cơ thể qua đường hậu môn. Ung thư đại tràng, bệnh ung thư trực tràng thường được gọi chung là ung thư đại trực tràng.

benh-ung-thu-truc-trang
Khối u ung thư ở vùng trực tràng

Bệnh ung thư trực tràng có nguy hiểm không?

Bệnh ung thư trực tràng là một bệnh lý rất nguy hiểm. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam.

Theo GLOBOCAN 2022, tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 16.835 ca mắc mới ung thư đại trực tràng, chiếm 9,7% tổng số ca ung thư và hơn 8.454 ca tử vong, xếp thứ 4 về tỷ lệ mắc và thứ 5 về tỷ lệ tử vong trong các loại ung thư.

Bên cạnh đó, bệnh ung thư trực tràng là bệnh lý dễ tái phát, tỉ lệ di căn cao khiến quá trình điều trị trở nên phức tạp, tốn kém, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh ung thư trực tràng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như:

  • Tắc ruột, tắc nghẽn đại tràng
  • Thủng ruột gây nhiễm trùng ổ bụng
  • Áp xe quanh khối u
  • Chảy máu trực tràng
  • Di căn xa tới các bộ phận khác trong cơ thể,…

Ngoài ra, so với ung thư đại tràng, bệnh ung thư trực tràng có phần nguy hiểm hơn bởi khối u phát triển từ vị trí thấp và bệnh ủ lâu sẽ lan rộng, nếu không điều trị kịp thời thì phải cắt đoạn trực tràng, làm hậu môn nhân tạo gây ra bất tiện cho người bệnh.

Bệnh ung thư trực tràng sống được bao lâu?

Theo dữ liệu thống kê của Viện Ung thư Quốc gia (NCI), có khoảng 68% người mắc bệnh ung thư trực tràng có thể sống sau 5 năm kể từ khi được chẩn đoán. Tuy nhiên, tiên lượng về thời gian sống sau khi điều trị sẽ phụ thuộc vào thời điểm phát hiện, tình trạng bệnh và thể trạng sức khỏe của mỗi người.

Theo đó, tầm soát bệnh ung thư trực tràng là cách để sàng lọc, chẩn đoán, phát hiện sớm và phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất. Phát hiện bệnh càng sớm thì tỷ lệ điều trị thành công càng cao, thời gian sống càng được kéo dài. 

Nguyên nhân gây bệnh ung thư trực tràng

Nguyên nhân của bệnh ung thư trực tràng vẫn chưa được xác định rõ, tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, nguy cơ mắc bệnh ung thư trực tràng thường tăng theo độ tuổi và hơn 90% những người mắc bệnh này được chẩn đoán sau tuổi 50. 

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh ung thư trực tràng bao gồm:

  • Người mắc một số bệnh về đường ruột như viêm loét trực tràng kéo dài, mắc bệnh polyp trực tràng, bệnh Crohn…
  • Gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư đại - trực tràng
  • Bản thân từng mắc ung thư đại - trực tràng
  • Polyp trực tràng
  • Chế độ ăn uống chưa khoa học như ăn quá nhiều thịt đỏ (thịt bò, thịt trâu, thịt dê…); thường xuyên ăn thực phẩm muối lên men, tiêu thụ quá nhiều đồ ăn chế biến sẵn…
  • Ăn kiêng 
  • Thừa cân - béo phì
  • Lối sống ít vận động
  • Hút thuốc lá, uống rượu bia và các chất kích thích,…
benh-ung-thu-truc-trang
Thói quen hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây bệnh ung thư trực tràng

Các dấu hiệu sớm của bệnh ung thư trực tràng

Thực tế, nhiều người hoàn toàn không biết triệu chứng của bệnh ung thư trực tràng là gì cho đến khi được chẩn đoán và chỉ tình cờ phát hiện bệnh khi khám sức khỏe định kỳ. Lý do là bởi bệnh ung thư trực tràng giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa thông thường khác. 

Do vậy, bất cứ ai gặp  phải những triệu chứng dưới đây nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt: 

  • Rối loạn tiêu hóa kéo dài
  • Đau bụng, chướng bụng không rõ nguyên nhân
  • Sụt cân bất thường
  • Thói quen đại tiện thay đổi bất thường, đại tiện phân mỏng dẹt hơn bình thường, phân sẫm màu kèm dịch nhầy, có máu
  • Chảy máu ở hậu môn
  • Mệt mỏi và suy nhược
  • Sờ thấy khối u ở vùng bụng,…

Có thể bạn quan tâm:

Phương pháp chẩn đoán bệnh ung thư trực tràng

Nội soi trực tràng và sinh thiết mô bệnh học

Đây là “tiêu chuẩn vàng” trong việc tầm soát bệnh ung thư trực tràng. Thông qua nội soi, bác sĩ có thể phát hiện polyp, khối u tiền ung thư hoặc những tổn thương bất thường trong lòng trực tràng. Từ đó xác định được vị trí, kích thước, tính chất bề mặt của polyp, khối u,…

Bên cạnh đó, trong quá trình nội soi, bác sĩ lấy một mảnh mô nhỏ từ tổn thương để gửi đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh. Đây được xem là phương pháp chẩn đoán bệnh ung thư trực tràng chính xác nhất.

benh-ung-thu-truc-trang
Nội soi trực tràng chẩn đoán bệnh ung thư trực tràng

Chụp CT ổ bụng

Sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh của đại trực tràng, giúp bác sĩ đánh giá giai đoạn bệnh và khối u đã di căn hay chưa. 

Khi phát hiện tổn thương nghi ngờ trên CT scan, bệnh nhân cần nội soi đại trực tràng để quan sát trực tiếp tổn thương và sinh thiết/cắt bỏ nếu cần thiết.

Xét nghiệm máu

Kiểm tra định lượng CEA (Carcinoembryonic Antigen), nếu định lượng này tăng cao, nguy cơ mắc bệnh ung thư trực tràng cao.

Xét nghiệm phân

Đây là phương pháp tầm soát cộng đồng giúp tìm dấu hiệu ung thư ít xâm lấn và dễ thực hiện. Các bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân và xét nghiệm DNA phân. Tuy nhiên, phương pháp này cho kết quả âm tính giả cao, độ tin cậy thấp.

Các giai đoạn của bệnh ung thư trực tràng

Bệnh ung thư trực tràng giai đoạn đầu

Bệnh ung thư trực tràng giai đoạn đầu được chia làm 2 giai đoạn là giai đoạn 0 và giai đoạn 1:

  • Giai đoạn 0 được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ. Các tế bào ung thư mới chỉ xuất hiện ở niêm mạc hoặc các lớp lót bên trong trực tràng
  • Bệnh ung thư trực tràng giai đoạn 1: Khối u ung thư đã phát triển xuyên qua lớp niêm mạc vào thành trong trực tràng nhưng vẫn chưa vượt qua thành; chưa lây lan sang các mô và các hạch bạch huyết lân cận.

Bệnh ung thư trực tràng giai đoạn 2

Khi bệnh phát triển tới giai đoạn 2 cũng đồng nghĩa khối u đã xâm lấn sâu hơn vào trong hoặc xuyên qua thành trực tràng. Lúc này, tế bào ung thư có thể lấn sang các mô lân cận nhưng vẫn chưa lây lan tới các hạch bạch huyết gần đó hoặc ở nơi khác.

Bệnh ung thư trực tràng giai đoạn 3

Tế bào ung thư ở giai đoạn 3 đã phát triển qua lớp thanh mạc ruột và lan tới các hạch bạch huyết xung quanh. Tiên lượng sống của người bệnh trong giai đoạn này là 44 – 83%.

Bệnh ung thư trực tràng giai đoạn cuối

Ở giai đoạn cuối, ung thư đã phát triển qua tất cả các lớp của thành ruột và xâm lấn sang các hạch bạch huyết vùng. Đồng thời khối u đã di căn ra các bộ phận khác của cơ thể như gan hoặc phổi. Tiên lượng sống sau 5 năm của người bệnh còn rất thấp chỉ khoảng 8%.

Phương pháp điều trị bệnh ung thư trực tràng

Hiện nay, có 4 phương pháp điều trị bệnh ung thư trực tràng phổ biến:

Nội soi cắt tách dưới niêm mạc (ESD) điều trị bệnh ung thư trực tràng

Nội soi cắt tách dưới niêm mạc (ESD - Endoscopic Submucosal Dissection) là một phương pháp điều trị bệnh ung thư trực tràng ít xâm lấn, được chỉ định cho ung thư trực tràng giai đoạn 0 và giai đoạn 1 sớm.

Với phương pháp này, bác sĩ sẽ luồn một ống nội soi qua đường hậu môn đi vào trực tràng, sau đó quan sát bằng một camera phóng đại hình ảnh và thực hiện cắt tách khối u bằng dao điện, loại bỏ hoàn toàn tổ chức ung thư ra khỏi trực tràng. Ưu điểm của phương pháp này là ít xâm lấn, ít đau đớn, bảo vệ toàn vẹn lòng ống tiêu hóa, người bệnh phục hồi nhanh chóng, giảm tỷ lệ tai biến - biến chứng,…

Kỹ thuật nội soi cắt tách dưới niêm mạc (ESD) điều trị bệnh ung thư sớm trực tràng nói riêng và ung thư tiêu hóa nói chung đã được áp dụng thường quy tại BVĐK Hồng Ngọc, giúp hàng trăm bệnh nhân thoát ung thư nhẹ nhàng, ít đau đớn, tiết kiệm chi phí.

>>> Liên hệ Hotline 0911 908 856 để được tư vấn chi tiết.

benh-ung-thu-truc-trang
Nội soi can thiệp cắt tách dưới niêm mạc ESD điều trị bệnh ung thư trực tràng sớm

Phẫu thuật điều trị bệnh ung thư trực tràng

Phẫu thuật điều trị bệnh ung thư trực tràng là phương pháp loại bỏ khối u trực tràng, các mô và một số hạch bạch huyết lân cận. Đây là phương pháp điều trị hiệu quả thường được áp dụng trong trường hợp bệnh ở giai đoạn sớm, được thực hiện theo nguyên tắc cắt bỏ đoạn ruột mang khối u và mạch máu nuôi dưỡng, nạo hết các hạch mạc treo ở vùng ung thư.

Hiện nay, có 2 phương pháp phẫu thuật điều trị bệnh ung thư trực tràng là phẫu thuật mổ mở và mổ nội soi. Tùy vào tình trạng bệnh của bệnh nhân, cấu trúc giải phẫu của đoạn trực tràng cần can thiệp, mức độ phức tạp của bệnh lý mà phẫu thuật viên sẽ cân nhắc lựa chọn phương pháp phẫu thuật thích hợp.

BVĐK Hồng Ngọc quy tụ đội ngũ bác sĩ phẫu thuật chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, đứng đầu là PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Hùng - chuyên gia phẫu thuật tiêu hóa hơn 40 năm kinh nghiệm, từng điều trị thành công hàng trăm ca bệnh ung thư đại trực tràng phức tạp,…

>>> Đặt lịch thăm khám và phẫu thuật với chuyên gia: 0949 646 556

benh-ung-thu-truc-trang
Phẫu thuật điều trị bệnh ung thư trực tràng

Hóa trị

Hóa trị trong là một phần quan trọng trong điều trị bệnh ung thư trực tràng, sử dụng thuốc để ngăn chặn và tiêu diệt tế bào ung thư, giúp giảm nhẹ triệu chứng và hóa trị bổ trợ cho trước hoặc sau phẫu thuật. Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn loại thuốc phù hợp với có liều lượng và lịch trình sử dụng cụ thể.

Xạ trị

Xạ trị trong điều trị bệnh ung thư trực tràng là phương pháp sử dụng tia X có năng lượng cao chiếu trực tiếp vào khu vực khối u của người bệnh nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. 

Xạ trị thường sử dụng với mục đích hỗ trợ điều trị, làm tăng hiệu quả điều trị cho bệnh nhân trước hoặc sau phẫu thuật hoặc có thể sử dụng trong trường hợp bệnh nhân không có chỉ định phẫu thuật.

Ngoài những phương pháp điều trị bệnh ung thư trực tràng như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị thì còn các phương pháp khác như dùng thuốc, đốt, áp lạnh… cũng sẽ được bác sĩ cân nhắc lựa chọn để điều trị cho người bệnh ung thư trực tràng.

Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư trực tràng

Bệnh ung thư trực tràng nên ăn gì?

  • Bổ sung các thực phẩm chế biến từ sữa
  • Ăn các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa, ít chất béo, ít mặn
  • Ăn nhiều rau xanh, nước ép hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt
  • Ăn các loại quả có màu đỏ như cà rốt, cà chua, đu đủ….
  • Thực phẩm cần được chế biến đơn giản, dễ tiêu hóa như các món luộc, hấp
  • Chia nhỏ bữa ăn, ngày ăn nhiều bữa
  • Uống đủ nước mỗi ngày.

Bệnh ung thư trực tràng không nên ăn gì?

  • Tránh ăn thức ăn khô, cứng, mặn, khó tiêu hóa
  • Không ăn thực phẩm có chứa nhiều chất béo, dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt hun khói…
  • Không ăn những món muối lên men như dưa, cà muối…
  • Không ăn các đồ cay nóng hoặc gây nóng như dứa, tiêu, ớt…
  • Hạn chế ăn các loại thịt đỏ như thịt trâu, thịt dê…
  • Không hút thuốc, rượu bia, đồ uống có cồn và các thức uống có ga.

Biện pháp phòng ngừa bệnh ung thư trực tràng

Nguyên nhân gây bệnh ung thư trực tràng thường phát triển từ polyp. Khi có đầy đủ các dấu hiệu nhận biết thì hầu hết bệnh đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị trở nên phức tạp, tốn kém và hiệu quả thấp. Chủ động nội soi trực tràng định kỳ (và cắt polyp nếu có) chính là phương pháp ngăn ngừa bệnh ung thư trực tràng tiến triển nặng hiệu quả nhất.

  • Người trên 35 tuổi có tiền sử khỏe mạnh nên chủ động nội soi trực tràng định kỳ để tầm soát ung thư.
  • Với những người trên 40 tuổi, đặc biệt là những người có tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa, ung thư đại trực tràng thì dù không có các triệu chứng như đau bụng, gầy sút cân, đại tiện ra máu,... nên nội soi tiêu hóa, nội soi đại trực tràng kiểm tra sức khỏe và tầm soát ung thư sớm.
  • Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh như hạn chế ăn thịt đỏ, thịt đã chế biến sẵn… Thường xuyên bổ sung thêm các vitamin E, C và A….
  • Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh, tránh thừa cân béo phì
  • Không hút thuốc lá, sử dụng rượu bia và đồ có cồn
  • Luyện tập thể dục thường xuyên
  • Đi khám ngay khi có các triệu chứng bất thường như đau bụng âm ỉ, kéo dài; đau bụng từng cơn; sụt cân bất thường, đại tiện phân đen hoặc lẫn máu,.…
benh-ung-thu-truc-trang
Đi khám ngay khi gặp phải các triệu chứng bất thường

Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.

Trung tâm Tiêu hóa và Bệnh lý Đại Trực Tràng, Tầng sinh môn - Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc

  • Số 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội
  • Số 8 Châu Văn Liêm, Từ Liêm, Hà Nội
  • Phòng khám Hồng Ngọc Tasco Long Biên - Tầng 3, tòa B, Tasco Megamall, 07- 09 Nguyễn Văn Linh, Việt Hưng, Hà Nội

Hotline tư vấn và đặt lịch khám: 0911 908 856 hoặc 0949 646 556

Đọc tiếp
Quay lại
Hỏi đáp Bác sĩ
Viết câu hỏi

Đăng ký tư vấn

Cơ sở chuyên khoa liên quan
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh
  • Số 8 đường Châu Văn Liêm, Phường Từ Liêm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
  • Hotline: +(84-24) 7300 8866
Đặt lịch ngay
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Yên Ninh
  • Số 55 Yên Ninh, phường Ba Đình, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám Đa khoa Hồng Ngọc - Keangnam
  • Tầng 10 tòa nhà 70 tầng, tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark Tower, phường Yên Hòa, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám Đa khoa Hồng Ngọc - Kosmo Tây Hồ
  • Tầng 1&2 Tòa nhà NoVo chung cư Kosmo, 161 Xuân La, phường Xuân Đỉnh, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay