Trào ngược dạ dày: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Trào ngược dạ dày: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

12-05-2023

Trào ngược dạ dày hay còn gọi là trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là bệnh lý tiêu hóa phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường xuất hiện nhiều ở người trưởng thành. Thống kê cho thấy 10 - 20% người lớn từng mắc trào ngược dạ dày thực quản ít nhất một lần trong đời.

Trào ngược dạ dày là bệnh gì?

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng dịch vị có tính axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng đặc trưng như nóng rát sau xương ức (ợ nóng), ợ chua, đau vùng thượng vị, khó nuốt, ho kéo dài cùng nhiều biểu hiện khó chịu khác.

Trào ngược dạ dày có thể xuất hiện ở dạng cấp tính hoặc mạn tính:

  • Trào ngược dạ dày cấp tính: Xuất hiện đột ngột, thường do ăn quá no, uống rượu bia, thức ăn chua/nóng, nằm ngay sau ăn… Thông thường nếu thay đổi cách sinh hoạt thì triệu chứng giảm hoặc hết sau vài giờ đến vài ngày.
  • Trào ngược dạ dày mạn tính: Tình trạng tái phát nhiều lần trong tuần hoặc kéo dài nhiều tuần/tháng, có thể gây viêm thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản hoặc các biến chứng nghiêm trọng khác nếu không được điều trị đúng cách.
Trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày là tình trạng axit dạ dày bị trào ngược vào trong thực quản

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân chính được phân loại rõ ràng:

  • Tồn đọng thức ăn trong dạ dày: Những người có viêm loét dạ dày, hẹp môn vị, chậm làm rỗng dạ dày hoặc ung thư dạ dày có thể làm thức ăn không được tiêu hóa trong dạ dày, khiến dịch axit trào ngược lên thực quản. 
  • Có lực lớn tác động lên ổ bụng và các yếu tố sinh lý: Ho lâu ngày, hắt hơi, gập bụng gây áp lực lớn cho ổ bụng, từ đó gây trào ngược axit ở dạ dày. Mang thai, béo phì, tăng cân nhanh cũng là những yếu tố sinh lý làm tăng áp lực bụng, thúc đẩy dịch vị trào lên. 
  • Thói quen sinh hoạt & các yếu tố môi trường tâm lý: Ăn nhiều dầu mỡ, chua cay, thức khuya, uống rượu bia, cà phê; nằm ngay sau khi ăn; dùng thuốc giảm đau như NSAIDs, kháng sinh trong thời gian dài; căng thẳng, stress cũng là yếu tố thúc đẩy bệnh tiến triển.
Căng thẳng, stress là một trong những nguyên nhân gây trào ngược dạ dày
Căng thẳng, stress là một trong những nguyên nhân gây trào ngược dạ dày

Dấu hiệu nhận biết bệnh trào ngược dạ dày

Các triệu chứng phổ biến của trào ngược dạ dày thực quản bao gồm: 

  • Tiết nhiều nước bọt: đây là phản xạ tự nhiên của cơ thể để trung hòa axit khi axit trong dạ dày trào ngược lên khoang miệng
  • Ợ nóng, ợ hơi, ợ chua: Thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi cúi gập người, do cơ thắt bị giãn khiến hơi và dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản gây nóng rát vùng thượng vị 
  • Buồn nôn, nôn: đây là triệu chứng thường xuất hiện khi ăn no, nằm ngay sau khi ăn hoặc khi đói bụng
  • Đắng miệng, hôi miệng: hiện tượng này xảy ra khi axit trào ngược kèm theo dịch mật
  • Chứng khó nuốt: Axit từ dạ dày khiến thực quản bị phù nề, trong trường hợp nghiêm trọng hơn có thể gây ra cảm giác vướng ở cổ và khó nuốt
  • Hen suyễn, ho, khan tiếng: Axit trong dạ dày bị trào ngược lên trên, sau đó tiếp xúc với dây thanh quản dẫn đến sưng tấy, khàn tiếng và ho kéo dài, hen suyễn về đêm
  • Đau bụng dai dẳng, thường xuyên: Thức ăn tồn đọng trong dạ dày quá lâu khiến bụng luôn trong trạng thái đầy hơi, chướng bụng, gây đau quặn bụng.
  • Giảm cân đột ngột: do trào ngược khiến cơ thể mệt mỏi, chán ăn, dạ dày hoạt động kém, không hấp thu đủ chất dinh dưỡng.
  • Xuất huyết tiêu hóa: khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng nôn ra máu hoặc phân có máu hoặc màu đen thì tình trạng đã rất nguy hiểm vì dạ dày, thực quản đang ở giai đoạn loét, chảy máu.

Đa số các triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản không quá rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa, hô hấp hoặc tim mạch. Người bệnh thường bỏ qua hoặc tự dùng thuốc mà không kiểm tra chính xác; điều này có thể làm bệnh tiến triển âm thầm hoặc gây biến chứng.

Ngay khi có các triệu chứng bất thường như ợ nóng, đau vùng ngực, ho kéo dài, nuốt khó hoặc có cảm giác vướng nghẹn vùng cổ, bạn nên tới khoa tiêu hóa tại các bệnh viện đa khoa uy tín để điều trị.

Điều trị trào ngược dạ dày tại BVĐK Hồng Ngọc người bệnh sẽ trực tiếp thăm khám với chuyên gia tiêu hóa trên 30 năm kinh nghiệm tại BV Bạch Mai, 108 như: TS.BSCKII Đặng Thị Kim Oanh, PGS.TS.BS Nguyễn Cảnh Bình, ThS.BS Lê Thị Vân Anh…., làm các xét nghiệm cần thiết và điều trị đúng bệnh để nhanh khỏi cũng như tránh biến chứng lâu dài.

BVĐK Hồng Ngọc ứng dụng công nghệ nội soi dải tần ánh sáng hẹp NBI tiên tiến Nhật Bản, cho phép phóng đại hình ảnh tới 150 lần, có thể quan sát chính xác tới từng vi mạch, đánh giá chuẩn xác tình trạng và mức độ trào ngược, can thiệp xử lý ngay trong nội soi, tối ưu hiệu quả điều trị. 

Liên hệ hotline 0911 908 856 để nhận ưu đãi nội soi tiêu hóa, phát hiện sớm trào ngược dạ dày.

trao-nguoc-da-day
Nội soi dạ dày - thực quản là phương pháp giúp chẩn đoán hiệu quả bệnh trào ngược dạ dày

Các giai đoạn của bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản được chia thành 5 giai đoạn dựa theo mức độ nghiêm trọng tăng dần của bệnh, cụ thể:

  • Cấp độ 0: Tải lượng acid bị trào ngược lên thực quản không nhiều, chưa tác động nhiều tới thực quản, không gây viêm loét thực quản. Ở mức độ này, triệu chứng ợ nóng, ợ hơi của người bệnh xảy ra không thường xuyên, không rõ ràng, dễ bị nhầm lẫn với hiện tượng sinh lý thông thường.
  • Cấp độ A: Đây là cấp độ phổ biến nhất mà người bệnh phát hiện ra bệnh. Ở giai đoạn này thực quản của người bệnh trào ngược đã bị tổn thương nhẹ do acid, do đó người bệnh sẽ thường xuyên cảm thấy những triệu chứng như ợ chua, nóng rát xương ức, cảm giác nghẹn khi nuốt thức ăn…
  • Cấp độ B: Ở giai đoạn này, một số triệu chứng như khó nuốt, nghẹn sẽ xuất hiện rõ ràng hơn do thực quản đã bị viêm nhiễm, những vết trợt trên niêm mạc với chiều dài trên 5mm bắt đầu xuất hiện gần nhau hoặc rải rác phía trong niêm mạc dạ dày, thực quản.
  • Cấp độ C: thực quản phải liên tục tiếp xúc với acid dạ dày trong thời gian dài, dẫn đến việc hình thành vết loét, có thể gây ra Barrett thực quản. Ở giai đoạn này người bệnh sẽ có những triệu chứng nghiêm trọng hơn như đau tức ngực, ợ nóng, khó nuốt, buồn nôn hoặc nôn ra máu….
  • Cấp độ D: đây là cấp độ nặng nề nhất của bệnh trào ngược dạ dày, khi tình trạng tổn thương ở thực quản đã lan rộng. Những triệu chứng trào ngược dạ dày ở cấp độ C xuất hiện liên tục, đi kèm với đó là sự sụt giảm sức khỏe thể chất.

Biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày - thực quản

Bệnh trào ngược dạ dày nếu như không được thăm khám và điều trị có thể dẫn đến một số biến chứng, cụ thể:

  • Viêm loét thực quản: do dịch acid dạ dày, dẫn đến chảy máu, khó nuốt ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
  • Hẹp thực quản: Trào ngược kéo dài lâu ngày khiến thực quản tổn thương hình thành các mô sẹo gây ra tình trạng hẹp thực quản. 
  • Barrett thực quản: đây là tình trạng các tế bào phần dưới của thực quản bị ảnh hưởng và được thay thế bằng các tế bào hình trụ. Các tế bào này không phải ung thư, nhưng chúng có nguy cơ phát triển thành tế bào tiền ung thư.
  • Ung thư biểu mô thực quản: trào ngược dạ dày thực quản kéo dài và không được điều trị đúng cách có thể sẽ làm tăng nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tuyến – một trong hai loại ung thư thực quản. Biến chứng này thường gặp ở những bệnh nhân trên 50 tuổi. Ở giai đoạn đầu, thường người bệnh cảm nhận được các triệu chứng rõ ràng cho đến khi bệnh phát triển đến giai đoạn nặng hơn với các triệu chứng như đau ở xương ức, khàn tiếng, sụt cân, nuốt nghẹn…
Biến chứng của trào ngược dạ dày bao gồm barret thực quản
Biến chứng của trào ngược dạ dày bao gồm barret thực quản

Phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày

Dưới đây là một vài phương pháp được áp dụng thường quy để chẩn đoán xác định mức độ và phân loại trào ngược dạ dày:

  • Nội soi thực quản: kiểm tra niêm mạc thực quản, phát hiện viêm, loét, xuất huyết hoặc hẹp thực quản. Nội soi cũng giúp phân biệt trào ngược có viêm và trào ngược không viêm. 
  • Chụp X-quang tiêu hóa trên - có thuốc cản quang: sử dụng khi nghi ngờ thoát vị hoành hoặc tổn thương thực quản hẹp. 
  • Đo áp lực thực quản: đánh giá chức năng cơ thắt thực quản dưới và nhu động thực quản, đặc biệt với trường hợp trào ngược nặng hoặc không đáp ứng điều trị ban đầu. 
  • Đo pH thực quản 24h + trở kháng: xác định số lần và thời gian dịch vị axit (hoặc axit yếu) trào lên thực quản/hầu họng, đặc biệt hữu ích nếu nội soi không thấy viêm. 

Điều trị bệnh trào ngược dạ dày như thế nào?

Trào ngược dạ dày có thể điều trị khỏi nếu được điều trị đúng cách. Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày chủ yếu là dùng thuốc và kết hợp thay đổi lối sống:

  • Thay đổi lối sống: Giảm cân; không nằm ngay sau khi ăn (nên đợi ít nhất 2-3 giờ); nâng cao đầu giường khi ngủ; hạn chế thực phẩm chua, cay, nhiều mỡ; tránh rượu bia, cà phê; không hút thuốc; ăn nhẹ hơn và chia nhỏ bữa.
  • Dùng thuốc: Thuốc ức chế bơm proton (PPI) là nhóm thuốc chính giúp giảm tiết axit, làm lành tổn thương thực quản. Có các loại như omeprazole, lansoprazole, pantoprazole, esomeprazole… trong trường hợp nhẹ-trung bình, PPI kết hợp với thuốc trung hòa axit hoặc thuốc kháng H2 nếu cần.

Trong những trường hợp nặng, khi thuốc không còn hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Phẫu thuật Nissen giúp thắt chặt cơ vòng thực quản dưới, trong khi phẫu thuật Linx đặt vòng nam châm quanh cơ vòng giúp ngăn axit trào ngược nhưng vẫn cho thức ăn đi qua.

 width=
Phẫu thuật khi phác đồ nội khoa không còn tác dụng

Tại Trung tâm Tiêu hóa – BVĐK Hồng Ngọc, người bệnh trào ngược dạ dày thực quản được điều trị theo phác đồ nội khoa PPI chuyên sâu, từ 4 tuần theo sát, điều trị tận gốc và cá thể hóa.(*)  Phác đồ này giúp:

  • Ức chế tiết axit, giảm nồng độ axit trong dạ dày, hạn chế trào ngược lên thực quản.
  • Cải thiện nhanh các triệu chứng điển hình như ợ nóng, tức ngực, khó nuốt, ho kéo dài chỉ sau 4 tuần.(*)
  • Ngăn ngừa và điều trị loét dạ dày, tá tràng, đồng thời hỗ trợ phục hồi niêm mạc thực quản.
  • Giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm như loét thực quản, Barrett thực quản – tiền ung thư thực quản.

Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng hệ thống thiết bị hiện đại, BVĐK Hồng Ngọc là địa chỉ điều trị trào ngược dạ dày tại Hà Nội uy tín, giúp người bệnh đặt trọn niềm tin, an tâm thăm khám.

(*) Tùy thuộc vào thể trạng và tình trạng bệnh của từng bệnh nhân 

Câu hỏi thường gặp về trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày bao lâu thì hết?

Nếu là trào ngược cấp tính có nguyên nhân rõ ràng và được điều chỉnh lối sống + dùng thuốc phù hợp, thường hết trong vài ngày đến vài tuần.

Làm sao biết mình bị trào ngược dạ dày?

Những dấu hiệu như ợ nóng, ợ chua, cảm giác đau hoặc nóng rát ở ngực sau ăn, ho khan kéo dài, nuốt khó hoặc vướng ở cổ; nếu xuất hiện thường xuyên nên đi khám tiêu hóa để xác định.

Phòng ngừa trào ngược dạ dày thế nào?

Giữ cân nặng hợp lý, tránh ăn quá no, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, chua cay, không nằm ngay sau ăn, ngủ đầu cao, giảm stress, hạn chế rượu bia và thuốc có thể gây loét hoặc kích thích dạ dày.

Làm gì khi bị trào ngược dạ dày ban đêm?

Nâng cao đầu giường; không ăn đêm; tránh thực phẩm gây trào ngược trước khi ngủ; dùng gối cao; nếu cần dùng thuốc điều trị thì uống trước bữa tối hoặc theo chỉ định bác sĩ.

Trào ngược dạ dày nên ăn gì?

Nên ăn thực phẩm nhẹ nhàng dễ tiêu như cơm nhạt, bánh mì, khoai lang luộc, chuối, sữa chua; ưu tiên các loại rau xanh, trái cây không chua, uống đủ nước; tránh thức ăn chiên rán, cay nóng, cà phê, đồ uống có gas.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.

Trung tâm Tiêu hóa – Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc

1. Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc Phúc Trường Minh – Số 8 Châu Văn Liêm, Từ Liêm, Hà Nội

2. Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc – 55 Yên Ninh, Ba Đình, Hà Nội

3. Phòng khám Hồng Ngọc Tasco Long Biên – Tầng 3, tòa B, Tasco Megamall, 07- 09 Nguyễn Văn Linh, Việt Hưng , Hà Nội

Hotline: 0911 908 856 – 0932 232 016

Email: trungtamtieuhoa@hongngochospital.vn

Cập nhật nhiều thông tin hữu ích và chương trình Ưu đãi tại:

Trung tâm tiêu hóa - BVĐK Hồng Ngọc

Đọc tiếp
Quay lại
Hỏi đáp Bác sĩ
Viết câu hỏi
Các bác sĩ có chuyên khoa liên quan
Bác sĩ
Lê Thị Vân Anh

Đăng ký tư vấn

Cơ sở chuyên khoa liên quan
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh
  • Số 8 đường Châu Văn Liêm, Phường Từ Liêm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
  • Hotline: +(84-24) 7300 8866
Đặt lịch ngay
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Yên Ninh
  • Số 55 Yên Ninh, phường Ba Đình, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám Đa khoa Hồng Ngọc - Keangnam
  • Tầng 10 tòa nhà 70 tầng, tòa nhà Keangnam Hanoi Landmark Tower, phường Yên Hòa, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám Đa khoa Hồng Ngọc - Kosmo Tây Hồ
  • Tầng 1&2 Tòa nhà NoVo chung cư Kosmo, 161 Xuân La, phường Xuân Đỉnh, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay