Viêm xoang cấp là một cấp độ của bệnh viêm xoang, bệnh rất thường gặp ở trẻ em và có ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe, cuộc sống sinh hoạt và học tập của trẻ. Các bậc phụ huynh không được chủ quan khi trẻ mắc bệnh để tránh những biến chứng nghiêm trọng hơn.
Tìm hiểu nguyên nhân viêm xoang cấp ở trẻ em
Tình trạng nhiễm trùng hệ thống xoang (các khoang rỗng bao quanh mũi) với triệu chứng kéo dài dưới 4 tuần được xác định là bệnh viêm xoang cấp tính.
Các xoang của cơ thể thực hiện nhiệm vụ làm ẩm không khí trước khi đi vào mũi, cung cấp oxy cho tuần hoàn máu, não bộ và dẫn lưu chất dịch trong cơ thể.
Mỗi bên trái – phải trên khuôn mặt đều có 4 xoang gồm xoang trán, xoang sàng trước – sau, xoang bướm và xoang hàm. Trẻ sơ sinh đã có sẵn xoang hàm và xoang sàng, tới 4 – 7 tuổi mới phát triển xoang trán và lúc 17 – 18 tuổi xoang bướm mới phát triển hoàn chỉnh.
Lớp niêm mạc tiết chất dịch sẽ bao bọc các xoang để chống lại các virus và vi khuẩn, chức năng sinh lý của hệ thống xoang sẽ bị ảnh hưởng và trẻ bị tắc nghẽn mũi nghiêm trọng khi lớp lót niêm mạc bị viêm nhiễm.
Trẻ dưới 6 tuổi là đối tượng dễ gặp phải tình trạng viêm mũi xoang cấp mà nguyên nhân chủ yếu là:
Trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp
Viêm xoang cấp tính rất dễ xảy ra ở những trẻ mắc viêm tai mũi họng cấp như viêm họng, viêm VA, viêm amidan, viêm tai giữa… Các virus, vi khuẩn sẽ lây lan sang các xoang theo đường tai mũi họng và gây nhiễm trùng tại vị trí này.
Không khí lạnh
Hệ thống lông chuyển trong mũi bị suy giảm chức năng khi trẻ hít phải không khí lạnh và khô vào mùa đông hoặc khi nằm nhiều trong môi trường điều hòa. Lúc này dịch nhầy trong mũi sẽ tiết nhiều, tạo điều kiện cho các vi khuẩn, virus, bào tử nấm mốc dễ dàng xâm nhập và gây bệnh tại hệ thống xoang.
Trẻ tiếp xúc lâu và thường xuyên với không khí lạnh sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang cấpTrẻ phải tiếp xúc thường xuyên với nơi ô nhiễm, hóa chất độc, khói thuốc lá
Các vi trùng gây nhiễm khuẩn thứ phát sẽ thuận lợi phát triển trong điều kiện môi trường ô nhiễm và các nơi có nhiều hơi khí hóa chất độc và hình thành bệnh viêm xoang ở trẻ.
Dị hình mũi
Trẻ sẽ bị tắc nghẽn cơ học, sự thông khí của xoang thay đổi… nếu bị dị hình vách ngăn, u mũi, polyp mũi hoặc dị hình mũi khác và tạo điều kiện thuận lợi cho vi trùng phát triển làm hệ thống xoang bị viêm nhiễm và mưng mủ.
Nguy cơ viêm xoang cấp tính ở trẻ em tăng cao hơn nếu trẻ có một trong các yếu tố như:
- Trẻ bị suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể
- Trẻ dùng Corticoid kéo dài
- Trẻ có cơ địa dị ứng, mẫn cảm
- Cha mẹ của trẻ bị nhiễm HIV/AIDS
- Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản nhiều
Nhận biết triệu chứng trẻ bị viêm xoang cấp
Các bậc phụ huynh có thể sẽ bị nhầm lẫn triệu chứng bệnh viêm mũi do virus hoặc viêm mũi dị ứng với triệu chứng viêm xoang cấp ở trẻ em dẫn đến việc bỏ qua bệnh, điều trị sai cách làm sức khỏe của trẻ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Dưới đây là triệu chứng viêm xoang cấp ở trẻ em mà cha mẹ cần lưu ý:
Ngạt mũi, tắc mũi kéo dài
Nếu trên 10 ngày, trẻ vẫn bị tắc ngạt mũi kéo dài ở 1 bên hoặc cả 2 bên sau khi đã áp dụng các biện pháp điều trị thì cha mẹ cần đưa trẻ tới thăm khám tại cơ sở y tế để được bác sĩ điều trị sớm.
Dịch mũi có màu vàng – xanh, đặc
Dịch mũi có màu trong và lỏng nếu trẻ bị viêm mũi dị ứng hoặc cảm cúm thông thường. Khác hẳn với khi trẻ bị viêm xoang cấp tính, dịch mũi sẽ có màu vàng – xanh do bị nhiễm khuẩn.
Trẻ sốt nhẹ đến sốt cao, mệt mỏi, chán ăn
Cơ thể nhiễm khuẩn khi trẻ bị viêm xoang cấp tính sẽ tăng nhiệt độ nhằm tiêu diệt virus, vi khuẩn và khiến trẻ bị sốt cao, mệt mỏi, chán ăn.
Trẻ sốt cao, đau đầu là một trong những triệu chứng viêm xoang capasmaf cha mẹ cần lưu ýTrẻ kêu đau đầu, đau mặt
Đau nhức vùng mặt là dấu hiệu khi bị viêm xoang. Trẻ bị viêm xoang sàng sau hoặc viêm xoang bướm sẽ có cảm giác đau từ vùng gáy lan tới đỉnh đầu cùng biểu hiện khịt mũi – không xì mũi.
Mắt bị sưng phù, tấy đỏ xung quanh
Do xoang sàng và xoang hàm nằm gần ổ mắt, dây thần kinh thị giác nên khi trẻ bị viêm xoang cấp tính tại 2 vị trí này sẽ có tác động mạnh đến mắt như sưng phù, tấy đỏ xung quanh.
Ho nhiều, đau rát họng
Dịch xuất tiết ra thường chảy xuống thành họng chứ không ra ngoài bằng đường mũi do xoang bướm và xoang sàng thuộc nhóm xoang sau. Trẻ sẽ có triệu chứng viêm họng vì dịch viêm mang theo các vi trùng gây viêm nhiễm tại họng.
Biến chứng viêm xoang cấp ở trẻ em
Viêm xoang cấp tính sẽ nhanh khỏi nếu phụ huynh chủ động đưa trẻ đi điều trị sớm, ngược lại nếu để lâu, viêm xoang cấp tính sẽ chuyển thành viêm xoang mạn tính, dẫn đến các biến chứng như:
Nhiễm trùng mắt
Mắt được hệ thống xoang bao bọc nên sẽ là cơ quan dễ gặp phải biến chứng do viêm xoang gây ra như viêm dây thần kinh thị giác sau nhãn cầu, viêm mí mắt – túi lệ, viêm tấy ổ mắt… và tỷ lệ mù lòa khá cao nếu không điều trị kịp thời.
Viêm tai mũi họng
Viêm xoang ở trẻ em có thể do viêm amidan, viêm tai giữa ứ dịch, viêm họng, viêm VA… hoặc ngược lại. Khi các cơ quan như tai, mũi, họng của trẻ bị viêm nhiễm sẽ ít nhiều ảnh hưởng tới khả năng nghe nhìn, phát triển ngôn ngữ và trí tuệ của trẻ.
Viêm xoang cấp tính không điều trị sẽ dẫn tới viêm tai mũi họngBiến chứng nội sọ
Đây là biến chứng nguy hiểm, tỷ lệ xảy ra biến chứng nội sọ khi trẻ bị viêm xoang cấp hiếm gặp nhưng không thể chắc chắn rằng nó hoàn toàn không xảy ra. Trẻ sẽ bị nhiễm trùng – áp xe mắt, hình thành túi mủ trong góc mắt khi mắc viêm xoang sàng. Trường hợp mủ vỡ sẽ khiến mắt bị mù lòa và biến chứng nội sọ xảy ra.
Điều trị viêm xoang cấp ở trẻ em bằng cách nào?
Cha mẹ đưa trẻ đi thăm khám để được điều trị với phác đồ thích hợp sẽ tăng cơ hội điều trị dứt điểm viêm xoang cấp ở trẻ em.
Các phương pháp điều trị viêm xoang cấp ở trẻ em gồm:
Giảm triệu chứng tại nhà
Bên cạnh đơn thuốc được bác sĩ kê đơn, các bậc phụ huynh có thể áp dụng một số mẹo dân gian để giảm các triệu chứng khó chịu cho trẻ khi bị viêm xoang cấp tính.
- Xông mũi với tinh dầu
Những loại tinh dầu có thể trị bệnh viêm đường hô hấp tốt gồm có tinh dầu tràm, bạc hà, khuynh diệp, sả chanh…. Cha mẹ chuẩn bị một bát nước nóng, sau đó nhỏ 1-2 giọt tinh dầu vào trong một bát nước và cho trẻ xông mũi trong khoảng 10 – 15 phút.
Lưu ý, chỉ trẻ em trên 2 tuổi mới thích hợp áp dụng phương pháp này. Trước khi sử dụng cho trẻ cần tham vấn ý kiến của bác sĩ.
- Rửa mũi hằng ngày với nước muối sinh lý
Các bác sĩ chuyên khoa khuyến khích, cha mẹ cần rửa mũi đúng cách bằng nước mũi sinh lý thường xuyên khi trẻ bị viêm xoang. Nước muối sinh lý sẽ hỗ trợ diệt khuẩn vùng mũi hiệu quả và áp dụng được cho cả trẻ sơ sinh.
Cách làm:
Trước khi dùng nước muối sinh lý, cha mẹ hãy hút sạch dịch mũi cho trẻ và rửa sạch mũi bằng nước ấm.
Bơm đầy nước muối sinh lý vào trong xi lanh hoặc bình nhỏ mũi và đặt đầu trẻ nghiêng sang một bên.
Bơm nước muối vào bên mũi cao hơn để nước thông từ bên mũi cao xuống bên mũi thấp. Làm tương tự với bên còn lại.
*Áp dụng các phương pháp tại nhà chỉ có tính chất hỗ trợ điều trị và giảm nhẹ triệu chứng viêm xoang cấp ở trẻ em, không thể điều trị tận gốc và dứt điểm tình trạng bệnh nên cha mẹ không nên lạm dụng để thay thế thuốc điều trị.
Rửa mũi hằng ngày cho trẻ để thông thoáng đường thở, loại bỏ bụi bẩnĐiều trị viêm xoang cấp ở trẻ em bằng thuốc
Điều trị viêm xoang cấp ở trẻ em sẽ tuân theo nguyên tắc là kiểm soát các yếu tố dẫn đến bệnh bao gồm: Triệt tiêu vi khuẩn, virus, nấm và phòng tránh các dị nguyên (phấn hoa, lông động vật, mạt bụi, khói thuốc lá)…
Đồng thời làm giảm các triệu chứng lâm sàng với các loại thuốc:
- Thuốc kháng sinh như nhóm beta-lactam, Cephalosporin, thế hệ 1, 2, Macrolide… Tùy thuộc vào mức độ viêm nhiễm của trẻ sẽ được sử dụng kéo dài trong khoảng 7-14 ngày.
- Thuốc xịt mũi chứa 0,05% Oxymethazolone hoặc Xylomethazoline điều trị chống xung huyết, làm giảm tiết dịch nhầy và tình trạng tắc nghẽn mũi. Sử dụng thuốc trong 4 ngày và trường hợp nặng nhiều nhất là 7 ngày.
- Thuốc kháng viêm chứa Corticoid điều trị giảm phù nề niêm mạc mũi xoang. Cha mẹ chỉ cho trẻ sử dụng loại thuốc này khi đã được bác sĩ kê đơn và tuyệt đối phải tuân thủ về liều lượng, tần suất dùng để tránh nhiễm trùng nặng hơn.
*Các bậc phụ huynh không được tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, tuân thủ đúng liều lượng, thời gian cho trẻ uống, không lạm dụng bừa bãi sẽ nguy hiểm cho trẻ.
Trường hợp dùng thuốc không hiệu quả hoặc trẻ không đáp ứng tốt với thuốc, có sự bất thường về mặt cấu trúc mũi, thủ thuật chỉnh hình hoặc dẫn lưu xoang sẽ được bác sĩ cân nhắc áp dụng.
Đeo khẩu trang, mặc ấm để bảo vệ đường thở cho trẻ khi ra ngoàiCách chăm sóc và phòng tránh viêm xoang cấp ở trẻ em
Quá trình chăm sóc trẻ tại nhà góp phần vào sự thành công khi điều trị viêm xoang cấp ở trẻ em và ngăn ngừa nguy cơ tái phát bệnh trở lại.
Vệ sinh tai mũi họng cho trẻ hằng ngày bằng nước muối sinh lý để rửa mũi, súc miệng.
Nếu trẻ có cơ địa mẫn cảm cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các dị nguyên như lông động vật, phấn hoa, hóa chất…
Không cho trẻ nằm ở mức điều hòa thấp quá lâu và thường xuyên, mức nhiệt độ lý tưởng là 28 độ C.
Vệ sinh môi trường sống xung quanh luôn sạch sẽ để hạn chế sự phát triển của nấm mốc, vi khuẩn, nên sử dụng máy lọc không khí, máy tạo độ ẩm.
Vào mùa đông cần đặc biệt chú ý bảo vệ hệ hô hấp cho trẻ, điều trị cảm lạnh, cảm cúm dứt điểm nhanh chóng, không ủ bệnh kéo dài.
Chế độ dinh dưỡng của trẻ cần được tăng cường bổ sung khoáng chất và vitamin bằng rau củ quả, các loại nước ép, trái cây…và tránh xa các đồ cay nóng, thức ăn lạnh.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Khoa Nhi – Bệnh viện Hồng Ngọc TẠI ĐÂY để có thêm những thông tin hữu ích về sức khỏe và các chương trình ưu đãi hấp dẫn từ bệnh viện.
