Trước khi mang thai, trong thai kỳ và cả sau sinh phụ nữ đều nên tiêm các loại vắc-xin cần thiết để phòng tránh các bệnh nguy hiểm. Việc tiêm vắc-xin cho mẹ còn giúp gián tiếp bảo vệ thai nhi và em bé sau sinh khỏi nguy cơ nhiễm bệnh.
Đang mang thai bị nhiễm bệnh và nguy cơ cho thai nhi
Nguy cơ khi đang mang thai nhiễm Rubella (sởi Đức)
Rubella rất dễ lây lan. Nó lây lan khi bạn hít vào những giọt dịch tiết hô hấp do người nhiễm bệnh thở ra. Virus Rubella gây sốt và phát ban bắt đầu trên mặt và lây lan sang cơ thể, sau đó đến cánh tay và chân.
Rubella không nghiêm trọng ở trẻ em, nhưng nó có thể trở nên rất nghiêm trọng đối với người mẹ đang mang thai và thai nhi, đặc biệt là trong bốn tháng đầu của thai kỳ. Nguy cơ người mẹ truyền bệnh cho con có thể lên tới 90% trong ba tháng đầu. Tổn thương tim, mù lòa, điếc và chậm phát triển trí tuệ có thể phát triển ở trẻ. Người mẹ cũng có thể bị sảy thai hoặc thậm chí là thai chết lưu.
May mắn là rubella không còn phổ biến vì hầu hết trẻ sơ sinh được tiêm chủng chống lại nó trong vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) khi trẻ được 12 tháng tuổi.
Nguy cơ khi đang mang thai nhiễm thủy đậu (varicella zoster)
Giống như rubella, thủy đậu rất dễ lây nhiễm. Giống như virut rubella, virut Herpes zoster lây lan khi bạn hít phải những giọt dịch tiết hô hấp do người nhiễm bệnh thở ra.
Một người không được tiêm chủng có thể bị thủy đậu khi ở cùng phòng với người bị nhiễm bệnh. Các triệu chứng có thể không xuất hiện cho đến mười ngày đến ba tuần sau khi bị nhiễm. Bệnh nhân thường bị sốt và mệt mỏi, sau đó là nổi mẩn ngứa do mụn nước. Các mụn nước sẽ vỡ sau một tuần và hình thành lớp vỏ trước khi lành.
Bị thủy đậu khi mang thai có thể ảnh hưởng đến thai nhiBệnh thủy đậu không phổ biến trong thai kỳ. Nếu nó xảy ra trong thai kỳ, hầu hết phụ nữ và em bé không bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, cứ một trong số 100 trường hợp, em bé có thể bị ảnh hưởng bởi mụn nước, sẹo hoặc thậm chí là tổn thương nội tạng, đặc biệt là trong 05 tháng đầu của thai kỳ. Những bất thường này có thể không được phát hiện khi siêu âm trong mà chỉ có thể được chẩn đoán sau khi sinh em bé. Một số phụ nữ mang thai cũng có thể phát triển các dạng nhiễm trùng nghiêm trọng ở ngực hoặc não.
Nếu em bé được sinh ra trong vòng bảy ngày kể từ khi người mẹ bị thủy đậu, bé có thể bị một loại bệnh rất nặng.
Tất cả chỉ cần một xét nghiệm máu đơn giản để kiểm tra xem bạn có miễn dịch với vi-rút thủy đậu hay không. Nếu không được miễn dịch, hãy tiêm vắc-xin trước khi mang thai.
Nguy cơ khi đang mang thai nhiễm viêm gan siêu vi B
Viêm gan B là một bệnh nhiễm trùng gan do virus viêm gan B gây ra. Nhiễm trùng có thể là cấp tính hoặc mãn tính. Hầu hết các trường hợp mãn tính không có triệu chứng. Bạn có thể bị nhiễm viêm gan B thông qua quan hệ tình dục hoặc tiếp xúc với dịch cơ thể bị nhiễm bệnh như nước bọt.
Nếu người mẹ mang mầm bệnh viêm gan B mãn tính thì có thể truyền bệnh cho em bé.
Trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh có 25% nguy cơ tử vong vì các bệnh liên quan đến gan như viêm gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan sau này trong cuộc đời.
Để tránh cho em bé bị nhiễm bệnh, em bé nên được tiêm vắc-xin ngừa viêm gan B ngay sau khi sinh. Sau khi bé được tiêm vắc-xin ngừa viêm gan B, người mẹ có thể tiếp tục cho con bú ngay cả khi bé là người mang mầm bệnh.
Trẻ có nhiều nguy cơ khi người mẹ bị nhiễm bệnh trong khi mang thaiVắc-xin là gì?
Vắc-xin là một loại thuốc giúp bảo vệ cơ thể khỏi một số bệnh.
Khi mang thai, tiêm chủng vắc-xin giúp bảo vệ cả mẹ và em bé khỏe mạnh. Tiêm chủng được thực hiện với những loại vắc-xin khác nhau dành cho trước khi mang thai, trong và sau khi mang thai.
Cần làm gì trước khi tiêm vắc-xin
Trước khi tiêm bất cứ một loại vắc-xin nào, cần thông báo cho trung tâm y tế bất kỳ dị ứng nghiêm trọng nào hoặc đã từng bị dị ứng nặng với vắc-xin. Dị ứng là một phản ứng với thứ gì đó bạn chạm vào, ăn hoặc hít vào khiến bạn hắt hơi, ngứa, nổi mẩn hoặc khó thở.
Xem lại lịch sử tiêm chủng của chính mình nhằm giúp bác sĩ xác định loại vắc-xin nào mà bạn đã tiêm và chưa tiêm để có thể tiêm đúng, tiêm đủ liều trước và trong thời kỳ mang thai.
Chuẩn bị một cơ thể khỏe mạnh, không ốm sốt trên 38.5 độ trong giai đoạn định tiêm chủng.
Những loại vắc-xin cần tiêm chủng trước khi mang thai
Tiêm vắc-xin Cúm trước khi mang thai
Tiêm vắc-xin cúm trước khi mang thai giúp bảo vệ phụ nữ trong mùa cúm. Thai phụ có thể trải qua thai kỳ an toàn trong mùa cúm.
Tiêm phòng cúm thường được thực hiện hàng năm từ cuối tháng 8 đến tháng 3 tương ứng với mùa cúm.
Vắc-xin sống cúm được yêu cầu tiêm trước khi mang thai ít nhất 1 tháng, không khuyến cáo cho phụ nữ đang mang thai. Nếu nghi ngờ đang mang thai, hãy yêu cầu vắc-xin cúm bất hoạt.
Tiêm vắc-xin Sởi, quai bị và rubella (MMR) trước khi mang thai
Trước khi tiêm vắc-xin Sởi, quai bị và rubella (MMR), bác sĩ có thể sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để đánh giá khả năng miễn dịch của phụ nữ và chỉ định cho tiêm nhắc lại nếu cần thiết.
Vắc-xin MMR là vắc-xin sống với vi-rút đã được làm suy yếu.
Nên tiêm vắc-xin MMR trước khi mang thai ít nhất là 01 tháng và tốt nhất là 03 tháng để đảm bảo an toàn.
Tuy nhiên, nếu trong trường hợp có thai xảy ra trong vòng 01 tháng sau khi tiêm, đừng lo lắng! Khuyến nghị về thời gian tiêm vắc-xin này dựa trên rủi ro lý thuyết. Trên thực tế, chưa có báo cáo nào về tác hại đối với thai nhi do loại phơi nhiễm này.
Tiêm vắc-xin Thủy đậu trước khi mang thai
Bệnh thủy đậu do vi-rút Varicella zoster (VZV) gây ra. Bệnh thủy đậu
có thể gây hại cho phụ nữ mang thai và thai nhi nên cần có miễn dịch trước khi mang thai.Trước khi tiêm vắc-xin, bạn nên được đánh giá khả năng miễn dịch. Chẳng hạn có người từng bị thủy đậu hoặc tiêm vắc-xin từ khi còn rất nhỏ thì thường là sẽ không mắc lại bệnh này nữa nhưng cá biệt vẫn có người mắc lại. Đánh giá miễn dịch giúp bạn xác định xem mình có cần thiết phải tiêm hay không. Nếu bạn chưa từng bị bệnh hoặc chưa được tiêm vắc-xin này trước đây thì cần thiết phải tiêm trước khi mang thai.
Tương tự như vắc-xin MMR, vắc-xin VZV là vắc-xin sống đã được làm suy yếu.
Nên tiêm 2 mũi vắc-xin thủy đậu trước khi mang thai. Mũi tiêm thứ 2 cách mũi tiêm thứ nhất 1 tháng và sau ít nhất 3 tháng từ sau mũi tiêm thứ 2 mới nên có thai để đảm bảo an toàn.
Tiêm vắc-xin HPV trước khi mang thai
Papillomavirus ở người hay còn gọi là HPV gây ra các bệnh liên quan đến HPV phổ biến nhất là ung thư cổ tử cung.
Vắc-xin này được khuyến nghị cho thanh thiếu niên khoảng từ 11 (hoặc 9) tuổi đến 25 (hoặc 26) tuổi, chưa quan hệ tình dục với 3 mũi vắc-xin.
Phụ nữ lớn hơn độ tuổi trên và đã quan hệ tình dục có thể tiêm nhưng không đạt hiệu quả như mong muốn và cần tầm soát ung thư cổ tử cung trước khi tiêm.
Vắc-xin bổ sung cần xem xét tiêm trước khi mang thai
Bác sĩ có thể khuyến nghị thêm một số loại vắc-xin sau đối với phụ nữ có nguy cơ.
Vắc-xin viêm gan A
Vắc-xin viêm gan B
Vắc-xin phế cầu khuẩn
Tiêm phòng trước khi mang thai giúp phòng tránh bệnh khi mang thaiNhững vắc xin nào cần tránh khi mang thai
Có một số loại vắc-xin không nên tiêm trong khi mang thai. Mặc dù trong một số trường hợp không có bằng chứng rõ ràng về các vấn đề liên quan đến các loại vắc-xin này nhưng cần phải nghiên cứu thêm để chứng minh rằng chúng an toàn cho bạn và em bé. Đó là lý do tại sao các bác sĩ khuyên bạn nên tránh các loại vắc-xin này sau khi đang mang thai.
Không nên tiêm vắc xin Thủy đậu (Varicella) khi đang mang thai
Nếu bạn chưa được chủng ngừa vi-rút thủy đậu, bạn nên tiêm vắc-xin này trước khi thụ thai.
Vắc-xin này có chứa vi-rút sống nên nó không an toàn cho phụ nữ đã mang thai.
Nếu bạn tiếp xúc với vi-rút varicella trong khi đang mang thai mà chưa được tiêm vắc-xin trước đó, hãy thăm khám để bác sĩ tiêm globulin miễn dịch varicella-zoster có thể giúp miễn dịch tạm thời và ngăn ngừa các biến chứng trong trường hợp thai phụ bị thủy đậu.
Không nên tiêm vắc-xin Sởi, quai bị, rubella (MMR) khi đang mang thai
Giống như varicella, vắc-xin MMR (viết tắt của bệnh sởi, quai bị và rubella) có chứa vi-rút sống, vì vậy không an toàn cho phụ nữ đã mang thai. Nếu có thể, hãy cố gắng chờ 01 tháng sau khi tiêm vắc-xin để mang thai.
Vắc-xin phòng bệnh zona (Zoster) không nên tiêm khi mang thai
Mũi tiêm này bảo vệ mọi người khỏi bệnh zona - giống như bệnh thủy đậu, do virus varicella zoster gây ra.
Không có nhiều nghiên cứu về tác dụng phụ của vắc-xin đối với phụ nữ đang mang thai, vì vậy các bác sĩ khuyên bạn nên tiêm sau khi bạn sinh.
Một số loại vắc-xin không nên tiêm khi mang thai
Do chưa có đủ nghiên cứu trên phụ nữ mang thai để xác định xem chúng có an toàn cho em bé hay không nên phụ nữ đang mang thai không tiêm các loại vắc-xin sau:
BCG (đối với bệnh lao)
Bệnh viêm não Nhật Bản
Thương hàn
Tuy nhiên, các loại vắc-xin này an toàn nếu bạn cho con bú. Nếu người mẹ tiêm những mũi này sau khi sinh sẽ truyền một số miễn dịch tạm thời cho con qua sữa mẹ.
Những loại vắc-xin bạn nên tiêm trong khi mang thai
Trong khi mang thai, phụ nữ được khuyến nghị một số loại mũi tiêm để phòng bệnh và phòng ngừa biến chứng sau khi sinh:
Tiêm vắc-xin cúm trong khi mang thai
Tiêm vắc-xin cúm bất hoạt trong mùa cúm có thể bảo vệ phụ nữ khỏi các biến chứng y khoa và sản khoa nghiêm trọng đồng thời cung cấp sự bảo vệ cho em bé trong giai đoạn đầu.
Tiêm vắc-xin uốn ván, bạch hầu, ho gà trong khi mang thai
Vắc-xin uốn ván, bạch hầu và ho gà (Tdap) được tiêm trong tam cá nguyệt thứ ba.
Nó giúp bảo vệ chống lại bệnh ho gà (ho gà) ở phụ nữ mang thai, tránh truyền nó cho em bé trong khi sinh và cũng bảo vệ em bé trong giai đoạn sơ sinh khi bệnh ho gà có thể đe dọa đến tính mạng.
Vắc-xin uốn ván giúp mẹ tránh những tai biến sản khoa sau khi sinh.
Tdap cũng được khuyến nghị cho bất kỳ ai chưa được tiêm vắc-xin mà tiếp xúc gần với trẻ dưới một tuổi chẳng hạn như ông bà, người thân.
Một số loại vắc-xin được khuyến nghị trong thai kỳNhững loại vắc-xin nên tiêm sau khi sinh và đang cho con bú
Tiêm vắc xin Sởi, thủy đậu, rubella sau khi sinh
Em bé 9 tháng tuổi mới bắt đầu tiêm mũi sởi đơn. Em bé từ 1 tuổi trở lên mới bắt đầu được tiêm vắc-xin phòng bệnh thủy đậu, rubella
.Nếu phụ nữ không có miễn dịch với rubella, sởi hoặc thủy đậu trước và trong khi mang thai, vậy nên tiêm các loại vắc-xin này để giúp bảo vệ bản thân và em bé sơ sinh nhất là trong mùa dịch hoặc có nguy cơ dịch bệnh.
Không có mối lo ngại nào đối với việc tiêm vắc-xin khi mẹ đang cho con bú.
Tiêm vắc-xin HPV sau khi sinh
Nếu bạn chưa tiêm vắc-xin HPV, bạn nên bắt đầu tiêm kể cả sau khi sinh nếu:
Từ 26 tuổi trở xuống
Trên 26 tuổi và có nguy cơ bị phơi nhiễm HPV
Một số loại vắc-xin khác có thể tiêm sau khi sinh
Phụ nữ có các yếu tố nguy cơ nhất định có thể tiêm các loại vắc xin sau sau khi sinh:
Vắc-xin viêm gan A
Vắc-xin viêm gan B
Vắc-xin phế cầu khuẩn
Các câu hỏi thường gặp liên quan đến tiêm vắc-xin
Câu hỏi 1: Tiêm phòng có mang lại rủi ro nào cho thai nhi đang phát triển không?
Chưa có bằng chứng cho thấy tiêm vắc-xin cho phụ nữ mang thai có nguy cơ cho thai nhi đang phát triển.
Người phụ nữ mang thai có thể được tiêm vắc-xin bất hoạt như vắc-xin cúm, viêm gan B và uốn ván.
Các nhà sản xuất luôn khuyên phụ nữ nên tránh các loại vắc-xin vi-rút sống như sởi, quai bị và rubella có chứa các phần nhỏ của vi-rút sống. Chúng có thể gây sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh nếu chúng được truyền sang em bé mặc dù rủi ro này là rất nhỏ.
Các ví dụ khác về vắc-xin vi-rút sống như thủy đậu, đậu mùa, Bacillus Calmette-Guerin (BCG) và vắc-xin bại liệt.
Câu hỏi 2: Khi tôi đã được tiêm vắc-xin phòng bệnh, tôi phải đợi bao lâu mới được mang thai?
Nếu bạn được tiêm vắc-xin vi-rút sống, bạn cần đợi ít nhất 03 tháng trước khi quyết định mang thai. Cơ thể của bạn sẽ cần thời gian để loại bỏ các vi-rút được tiêm.
Tuy nhiên, nếu bạn vô tình có thai trước thời gian 03 tháng, đừng hoảng hốt. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ sản khoa ngay lập tức. Nguy cơ em bé bị ảnh hưởng là rất nhỏ và bạn có thể không cần phải chấm dứt thai kỳ.
Câu hỏi 3: Tôi đã bị bệnh thủy đậu khi còn nhỏ thì có tái phát lại không?
Bệnh thủy đậu, sởi và quai bị thường mang đến khả năng miễn dịch suốt đời một khi đã mắc chúng.
Nếu không chắc chắn về tình trạng miễn dịch của mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ sản khoa để làm xét nghiệm máu đơn giản trước khi quyết định tiêm vắc-xin nhắc lại hay không.
Câu hỏi 4: Đang mang thai tiêm vắc-xin cúm có an toàn không?
Bị cúm khi mang thai có thể dẫn đến các biến chứng ở một số phụ nữ. Chúng bao gồm sốt cao và nhiễm trùng phổi, có thể phải nhập viện hoặc cũng có thể làm tăng tỷ lệ sảy thai ở một số phụ nữ.
Vắc-xin cúm có thể được sử dụng an toàn cho phụ nữ mang thai để ngăn ngừa các biến chứng này, đặc biệt là trong mùa cúm. Trong trường hợp này, bạn được chỉ định tiêm vắc-xin đã bất hoạt.
Câu hỏi 5: Tại sao sau khi mang thai, tôi dễ bị cúm và cảm lạnh hơn?
Phụ nữ mang thai có xu hướng bị cảm lạnh và cúm nhiều hơn do hệ thống miễn dịch suy yếu trong thai kỳ. Cơ thể phải hạ thấp phòng thủ để đảm bảo rằng em bé không bị từ chối.
Đó là lý do vì sao nên tiêm vắc-xin phòng cúm trước khi mang thai.
Câu hỏi 6: Có các loại vắc-xin nào ngoài cúm được khuyên dùng cho bà bầu?
Một số vắc-xin được khuyến cáo trong thai kỳ nếu bạn đang mang thai mà đi du lịch tại những vùng có dịch hoặc có nguy cơ cao mắc bệnh như: Vắc-xin não mô cầu; vắc-xin bệnh dại.
Câu hỏi 7: Tiêm phòng có an toàn khi cho con bú?
Hãy yên tâm rằng tiêm vắc-xin là an toàn khi cho con bú đối với cả chủng sống sống cũng như vắc-xin bất hoạt.
Tiêm phòng an toàn đối với mẹ đang cho con búMột số hiểu biết sai lầm về vắc-xin
Các phương tiện truyền thông đại chúng, các nhóm hội hay trong dân gian có thể đang lan truyền những quan niệm sai lầm về tính an toàn và hiệu quả của vắc-xin dẫn đến có nhiều phụ nữ anti vắc-xin.
Họ không tiêm vắc-xin cho bản thân mình và cho con nhỏ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc khi dịch bệnh xảy ra.
Dưới đây là một số quan niệm sai lầm thường thấy:
Việc tiêm phòng cúm khiến tôi/con tôi phát ốm
Một số bệnh nhân có thể cảm thấy đau hoặc mệt mỏi sau khi tiêm phòng cúm
