Người ta thường ví von cơn đau đẻ của phụ nữ giống với mức độ đau của việc gãy 18 chiếc xương sườn cùng lúc. Dẫu biết như vậy nhưng nếu sản phụ có thể rặn đẻ đúng cách thì quá trình sinh sẽ không còn là nỗi lo lắng và đảm bảo mẹ bình an vượt cạn thành công.
Quá trình chuyển dạ thông thường như thế nào?
Quá trình chuyển dạ chia làm 3 giai đoạn chính, ở mỗi giai đoạn mẹ cần thở và rặn đẻ đúng cách.
Giai đoạn 1: Giai đoạn xóa mở cổ tử cung
Lúc này mức độ các cơn đau do co thắt tử cung ngày càng tăng mạnh và cổ tử cung cũng bắt đầu được giãn ra. Có thể nói rằng đây là giai đoạn kéo dài nhất, gây đau đớn nhất mà người mẹ nào cũng phải trải qua trong quá trình sinh con.
Thời gian của các cơn co thắt thường cách nhau 1 – 2 phút. Các cơn đau dữ dội sẽ xuất hiện ở các vị trí như vùng bụng, đau lưng dưới, đau tức tầng sinh môn, kèm theo tình trạng chân tay run rẩy, nóng lạnh thất thường.
Trong giai đoạn này, cổ tử cung sẽ phải mở ra được từ 9 -10 cm.
Giai đoạn 2: Giai đoạn đẩy bé ra - Sổ thai nhi
Gần đến ngáy sinh, em bé sẽ quay đầu về phía âm đạo để thuận tiện cho quá trình sinhKhi cổ tử cung đã được giãn nở đến mức nhất định cùng với sự can thiệp của các bác sĩ chuyên khoa thì thai nhi sẽ được đẩy ra ngoài qua âm đạo với những cơn co thắt. Đối với những mẹ lần đầu đẻ thường, thời gian rặn đẻ có thể kéo dài trên 1 tiếng đồng hồ, từ lần chuyển dạ thứ 2 sẽ diễn ra nhanh chóng hơn.
Lúc này, mẹ vẫn thấy các cơn đau co thắt nhưng mức độ đã giảm hơn so với ở giai đoạn 1. Giai đoạn 2 của ca sinh nở bắt đầu khi cổ tử cung đã mở ra hoàn toàn và kết thúc bằng sự kiện mà bà bầu mong đợi từ lâu: Em bé chào đời.
Ở giai đoạn sổ thai nhi, mẹ cần rặn đẻ đúng cách để bé nhanh chóng được ra ngoài, hạn chế nguy cơ trẻ ngạt khí khi sinh.
Giai đoạn 3: Giai đoạn sau sinh - Sổ nhau thai
Giai đoạn 3 của một ca sinh nở kéo dài từ lúc em bé ra đời cho đến khi ra nhau thai cùng với dây rốn. Giai đoạn này cổ tử cung vẫn tiếp tục co bóp để nhau thai bong ra khỏi thành tử cung và được đẩy ra từ đường âm đạo.
Lúc này mức độ đau chỉ như các cơn đau bụng ở chu kỳ kinh nguyệt, việc cần làm của các mẹ là rặn đẻ đúng cách để đẩy hết nhau thai ra ngoài. Như vậy là hoàn tất quá trình chuyển dạ, vượt cạn an toàn.
Giai đoạn sau sinh - Sổ nhau thaiVì sao mẹ bầu cần được hướng dẫn cách rặn đẻ?
Mặc dù thiên chức làm mẹ củ phụ nữ là bản năng, tuy nhiên việc rặn đẻ đúng cách không phải là điều tự nhiên. Việc được hướng dẫn rặn đẻ đúng cách trong quá trình chuyển dạ giúp:
Đảm bảo an toàn cho mẹ và bé: Quá trình rặn đẻ đòi hỏi sự giám sát của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi, từ đó giảm nguy cơ tổn thương và biến chứng trong quá trình rặn đẻ.
Tăng hiệu quả của quá trình sinh: Các kỹ thuật rặn đẻ đúng cách có thể giúp quá trình sinh diễn ra nhanh chóng hơn và giảm áp lực lên cơ tử cung.
Giảm căng thẳng tinh thần: Mẹ bầu thường trải qua cảm giác căng thẳng trong giai đoạn cuối thai kỳ. Hướng dẫn rặn đẻ đúng cách có thể giúp mẹ cảm thấy tự tin hơn và kiểm soát tốt hơn sự căng thẳng tinh thần trong lúc rặn đẻ
Tránh sử dụng lực quá mạnh: Không biết rặn đẻ đúng cách có thể dẫn đến việc mẹ dùng lực quá mạnh để đẩy thai nhi ra ngoài, gây tổn thương cho tử cung và cơ xương chậu của mẹ. Sự trợ giúp và hướng dẫn của nhân viên y tế trong quá trình chuyển dạ có thể giúp mẹ dùng lục đúng cách, tập trung để sinh bé nhẹ nhàng.
Việc được hướng dẫn cách rặn đẻ đúng cách và kịp thời là rất cần thiết và cần được thực hiện sớm. Thở và rặn đẻ đúng cách với chu kỳ của cơn gò tử cung sẽ giúp thai phụ giảm được mức độ đau, thai nhi chui ra nhanh hơn cũng như tiết kiệm được sức lực trong quá trình sinh.
Hướng dẫn cách thở khi sinh thường
Quá trình đau đẻ thường diễn ra theo chu kỳ của cơn gò tử cung. Vì vậy, để cuộc sinh diễn ra thuận lợi và giúp giảm đau, tránh mất sức cũng như tránh ảnh hưởng đến vùng kín thì sản phụ cần biết cách thở và rặn đẻ đúng cách theo vòng tròn chu kỳ của các cơn co tử cung.
Để rặn đẻ đúng cách, mẹ nên nhớ những quy tắc để nhịp thở được chắc chắn, đồng đều và đỡ mất sức.
Lúc cảm thấy cơn đau của cơn co tử cung tăng lên, thai phụ nên thở nhanh dần, hít bằng mũi và thở ra bằng miệng.
Khi cơn đau giảm dần thì thai phụ nên thở chậm và sâu hơn, vừa thở vừa thư giãn nhằm lấy lại năng lượng chuẩn bị cho cơn co tử cung tiếp theo.
Lưu ý: Cơn đau càng tăng thì thở càng nông hơn và nhanh hơn. Đến khi cảm thấy bớt đau thì thở chậm lại và thở sâu hơn, tần suất nhịp thở giảm dần.
Những bài tập thở để rặn đẻ đúng cách có thể tham khảo gồm:
Bài tập 1: Thở khi rặn đẻ
Thai phụ ngồi trên sàn, hai chân gấp lại thành hình chữ V ngược, hai bàn chân mở rộng đồng thời hai bàn tay luồn qua mặt ngoài đùi và ôm lấy đùi.
Khi được bác sĩ thông báo đã đến lúc và yêu cầu rặn thì thai phụ hãy hít một hơi thật dài, nín thở và ngậm hơi trong mồm, tiếp đó nhẩm chậm trong đầu từ 1 đến 7, đồng thời đưa hơi xuống để rặn đẻ.
Bài tập 2: Thở ngắn – nhanh – nông
Khi cổ tử cung đã mở 8 - 10 cm, đầu thai nhi tụt xuống, làm chèn ép vào bàng quang và trực tràng nên cảm giác đầu tiên của người mẹ là muốn rặn. Cơn đau dồn dập, rất mạnh với thời gian trung bình khoảng 2-3 phút/ cơn, cơn co kéo dài 50 - 55 giây. Khi này, thai phụ càng phải bình tĩnh hơn, thở nhẹ nhàng để cổ tử cung mở từ từ, tránh gây khó khăn cho cuộc đẻ.
Khi cơn co bắt đầu, thai phụ tập trung thở 3 lần bằng hơi thở ngắn, đến hơi thở thứ 4 thì thổi mạnh. Lặp lại 4 lần như vậy, lần thứ 5 thì hít vào, thổi ra từ từ. Sau đó cân bằng khí.
Thai phụ luôn phải áp dụng tư thế ngồi nghỉ như sau: Hai chân khoanh tròn trước mặt, không chân nào đè vào chân nào, đầu, lưng thẳng, hai vai xuôi, hai tay đặt nhẹ lên gối và nên ngồi tập nơi yên tĩnh và thoáng khí.
Bài tập 3: Thở ngực nông
Khi cổ tử cung mở 6 - 8 cm, các cơn co lúc này diễn ra mau hơn, mạnh hơn, kéo dài hơn (40-50 giây/ cơn), khoảng cách giữa các cơn khoảng 3 phút/ lần. Lúc này cơn đau tăng, nếu không ngồi được thì mẹ bầu có thể đứng.
Khi bắt đầu cơn đau, hãy hít một hơi thật sâu qua mũi rồi thở ra bằng miệng.
Sau đó thở ngắn qua miệng, nhịp thở ngắn dần theo mức tăng của cơn đau.
Khi cơn đau đạt đỉnh điểm hơi thở nhanh, gấp, nối tiếp nhau.
Khi cơn đau giảm, chuyển thở ngắn giống ban đầu.
Hết cơn đau, hít thật sâu rồi thổi ra và cân bằng khí.
Hướng dẫn cách thở khi sinh thườngBài tập 4: Thở ngực chậm
Khi thấy cổ tử cung mở 2 - 6cm, cơn co diễn ra trong khoảng 20- 25 giây, tần số thưa, khoảng cách giữa các cơn co dài (khoảng 4-5 phút xuất hiện một cơn), bạn hãy thở ngực chậm để giữ sức và lấy nhiều oxy cho hai mẹ con.
Bắt đầu cơn co, hãy hít thật sâu không khí qua mũi vào tận đáy phổi và thở ra bằng miệng để đẩy hết thán khí ra. Nếu thực hiện đúng, bạn sẽ thở khoảng 9-11 lần/ phút.
Có thể bạn quan tâm:
Hướng dẫn cách rặn đẻ đúng cách khi sinh thường
Để rặn đẻ đúng cách, mẹ cần chú ý đến tư thế nằm. Theo các chuyên gia, tư thế nằm của thai phụ luôn phải nằm cao đầu góc 45 độ, hơi nâng mông một chút và hai tay nắm chặt 2 càng của bàn sinh, 2 chân đạp mạnh vào giá đỡ chân đồng thời lưng thẳng áp sát vào bàn sinh.
Việc rặn đẻ phải được phối hợp nhịp nhàng với động tác hít thở. Khi cơn co tử cung xuất hiện, sản phụ nên hít vào một hơi thật sâu, sau đó nín thở, miệng ngậm chặt, đồng thời hai tay nắm chặt vào hai thành của bàn sinh, hai chân đạp mạnh vào hai ống treo cổ chân của bàn sinh, dồn hơi thật mạnh để đẩy hơi xuống vùng bụng dưới giúp thai nhi ra ngoài. Khi sản phụ cảm thấy sắp hết hơi nhưng vẫn còn đau có thể hít vào một hơi khác và rặn tiếp tục cho đến khi không còn cảm thấy đau bụng nữa.
Lưu ý, từng nhịp hít thở phải kết hợp với động tác rặn. Khi rặn hơi dồn xuống bụng, miệng không được phát ra âm thanh nào để giữ sức.
Sau mỗi nhịp rặn đẻ, chị em nghỉ khoảng 50 – 60 giây để lấy lại sức và tập trung cho cơn gò tiếp theo. Việc rặn đẻ khi có cơn gò tử cung sẽ giúp em bé chào đời dễ dàng và nhanh chóng.
Em bé sẽ ra đời một cách tự nhiên, không cần sự can thiệp của phương pháp hỗ trợ hay dụng cụ nào nếu có sự kết hợp nhịp nhàng giữa 3 yếu tố: Lực của cơn gò tử cung, lực rặn đẻ đúng cách của mẹ, lực đẩy bụng của bác sĩ đỡ đẻ. Khi em bé thập thò ở cửa âm đạo bác sĩ sẽ chủ động kéo thân người, mông, chân tay của bé ra, cuộc rặn sinh kết thúc. Nếu bé quá to có thể gây kẹt thì bác sĩ phải thực hiện thủ thuật để đỡ bé một cách an toàn.
Nhịp rặn và nhịp thở phải phối hợp với cơn co tử cungNhững lưu ý thai phụ cần biết khi rặn đẻ
Để sẵn sàng cho cuộc vượt cạn với những hướng dẫn rặn đẻ đúng cách từ chuyên gia y tế, mẹ cũng cần chú ý đến một số vấn đề khi sinh con.
Chuẩn bị sẵn tâm lý phải rạch tầng sinh môn
Lần đầu sản phụ sinh thường thì tầng sinh môn còn khá chắc nên bác sĩ sẽ phải cắt tầng sinh môn để giúp đường ra của em bé rộng hơn, bé dễ ra hơn và hạn chế tối đa các sang chấn ở vùng đầu.
Bên cạnh việc rặn đẻ đúng cách, việc cắt tầng sinh môn cũng giúp tránh trường hợp tầng sinh môn bị rách sai hướng, dẫn đến mất thẩm mỹ và tổn thương cơ vòng hậu môn của sản phụ.
Xác định chính xác chu kỳ của cơn gò tử cung
Thời gian sinh sẽ kéo dài tùy thuộc vào từng người. Tuy nhiên, thông thường quá trình sinh sẽ diễn ra trong khoảng 6 giờ đến 24 giờ.
Khi bắt đầu chuyển dạ, tần suất cơn gò khoảng 10 phút/ lần, kéo dài chừng 10 -15 giây với mức độ đau vừa phải. Khi thấy có dấu hiệu trên 3 cơn co trong 10 phút và kéo dài 30 - 40 giây, thời điểm này mẹ bắt đầu được rặn đẻ.
Việc xác định đúng các cơn gò tử cung của mình sẽ giúp mẹ bầu có thể điều hòa được nhịp thở đồng thời dồn sức rặn đẻ đúng cách để quá trình sinh bé được nhanh và thuận lợi hơn.
Luôn giữ tư thế đúng khi rặn đẻ
Tư thế khi sinh đóng vai trò quan trọng không kém trong việc giúp cho em bé ra đời suôn sẻ hơn. Khi nằm trên bàn sinh, mẹ bầu cần chú ý để đầu của mình hướng một góc 45 độ. Hai tay nắm chặt hai thanh càng trên bàn sinh để làm điểm tựa. Hai bàn chân đạp mạnh và đúng vào vị trí của bàn để chân ở hai bên phía dưới. Đây chính là tư thế rặn đẻ đúng cách để giúp cho quá trình vượt cạn của mẹ bầu thành công hơn.
Luôn giữ tâm lý thoải mái, điều hòa hơi thở khi rặn đẻ
Giữ tâm lý thoải mái là việc làm giúp cuộc rặn đẻ thuận lợi hơn. Quá trình sinh nở là một hành trình hết sức tự nhiên, mọi đau đớn sẽ không quá to tát so với niềm hạnh phúc đón con yêu chào đời. Trong trường hợp mẹ bầu cảm thấy quá sức hãy lên tiếng yêu cầu bác sĩ trợ giúp, họ sẽ hướng dẫn lại thai phụ cách hít thở lấy hơi nhịp nhàng và hỗ trợ rặn đẻ đúng cách với những điều cần thiết.
Để đảm bảo quá trình sinh bé được diễn ra tự nhiên, an toàn thì việc tìm hiểu và nắm vững các thông tin về việc hít thở và rặn đẻ đúng cách là điều vô cùng quan trọng. Mẹ bầu cần chuẩn bị cho mình một tâm lý thoải mái, tự tin. Tránh việc nóng vội và lo lắng quá mức. Sau khi vào phòng sinh, mẹ bầu chỉ cần nhớ kỹ và thực hành theo những thông tin mình đã biết cùng với sự hướng dẫn của các bác sĩ.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
