*Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi BSCKI - Chu Thị Nga (Khoa Sản - Phụ khoa, BVĐK Hồng Ngọc)
Theo thống kế, có đến 70% phụ nữ gặp tình trạng mất ngủ khi mang thai (BMC Psychology 2024). Vậy đâu là nguyên nhân gây mất ngủ ở thai phụ và làm thế nào để cải thiện tình trạng này an toàn, hiệu quả? Hãy cùng bác sĩ Sản phụ khoa BVĐK Hồng Ngọc giải đáp trong bài viết dưới đây.
Mất ngủ khi mang thai là gì?
Mất ngủ trong thai kỳ là hiện tượng suy giảm chất lượng giấc ngủ xảy ra ở phụ nữ mang thai do sự thay đổi về nội tiết, tâm lý và những khó chịu về thể chất, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của mẹ bầu. Tình trạng này thường xảy ra trong quý 1 và quý 3 của thai kỳ với các dấu hiệu thường gặp:
Khó đi vào giấc ngủ
Ngủ không sâu giấc
Tỉnh dậy nhiều lần trong đêm, sau đó khó ngủ lại
Thức dậy quá sớm
Ngủ dậy vẫn thấy buồn ngủ,mệt mỏi, uể oải, không tỉnh táo
Tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi nhưng mất ngủ kéo dài có thể khiến mẹ bầu suy nhược cơ thể, dễ căng thẳng và hay cáu gắt.
Mất ngủ trong thai kỳ là tình trạng nhiều mẹ bầu gặp phải.
6 nguyên nhân mất ngủ khi mang thai mẹ bầu cần biết
Như đã nêu đến ở trên, có nhiều lý do ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của mẹ bầu. Trong đó, phổ biến nhất là các nguyên nhân dưới đây:
Nôn nghén và trào ngược dạ dày
Trong thời kỳ đầu thai nghén, nhiều mẹ bầu gặp tình trạng buồn nôn và nôn ói liên tục, kèm theo trào ngược dạ dày - thực quản, ợ hơi, ợ chua. Những triệu chứng này khiến thai phụ khó chịu và khó ngủ vào ban đêm.
Trong thời kỳ đầu thai nghén, nhiều mẹ bầu gặp tình trạng buồn nôn gây mất ngủ.
Đi tiểu nhiều lần trong đêm
Khi thai nhi lớn dần, tử cung mở rộng gây chèn ép bàng quang, khiến mẹ bầu phải thức dậy đi tiểu nhiều lần. Việc này làm gián đoạn giấc ngủ, khiến mẹ cảm thấy mệt mỏi và mất ngủ kéo dài.
Thay đổi về thể chất
Trong thai kỳ, cơ thể mẹ có nhiều thay đổi như đau lưng, căng giãn dây chằng, chuột rút. Những cơn đau xuất hiện vào ban đêm khiến mẹ bầu khó duy trì giấc ngủ sâu, dẫn đến mất ngủ thường xuyên.
Thay đổi về hô hấp và tim mạch
Do nội tiết tố thay đổi, mẹ bầu có xu hướng thở chậm và sâu hơn. Khi thai nhi phát triển lớn, tử cung chèn ép cơ hoành, gây khó thở, thở nông. Bên cạnh đó, tim phải hoạt động nhiều hơn, tăng nhịp đập và công suất lên đến 150%, khiến mẹ cảm thấy mệt mỏi, trằn trọc và khó ngủ.
Lo âu, stress, căng thẳng trong thai kỳ
Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu phải đối diện với nhiều áp lực về cả thể chất lẫn tinh thần. Bên cạnh sự thay đổi nội tiết tố khiến cảm xúc nhạy cảm hơn, những mối lo thường trực về sức khỏe của thai nhi, nguy cơ biến chứng, quá trình chuyển dạ hay sự chuẩn bị cho vai trò làm mẹ dễ khiến mẹ cảm thấy bất an. Ngoài ra, những vấn đề trong cuộc sống hằng ngày như công việc, tài chính, chăm sóc gia đình cũng góp phần làm tăng mức độ căng thẳng. Nếu không được giải tỏa đúng cách, tình trạng này có thể kéo dài và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của mẹ bầu.
Cử động của thai nhi
Thai phụ thường bắt đầu cảm nhận cử động của thai nhi từ tuần 16, rõ rệt hơn sau tuần 20. Các vận động của thai, đặc biệt về đêm như đạp mạnh hay xoay trở, có thể làm giấc ngủ của mẹ bị gián đoạn và gây khó khăn trong việc ngủ lại.
Tác hại của mất ngủ khi mang thai
Mất ngủ kéo dài không chỉ khiến mẹ bầu mệt mỏi mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng:
Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của thai nhi: Mất ngủ làm tăng hormone cortisol, gây stress khiến thai có thể nhận ít oxy và dưỡng chất hơn, làm tăng nguy cơ chậm phát triển trong tử cung, sinh non hoặc trẻ nhẹ cân.
Ảnh hưởng thần kinh và hành vi của bé: Cortisol của mẹ có thể đi qua nhau thai, tác động đến sự hình thành hệ thần kinh trung ương của thai nhi. Điều này có thể làm tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc, hành vi hoặc ảnh hưởng khả năng nhận thức của trẻ sau này.
Tăng nguy cơ sinh non: Thiếu ngủ thường xuyên có liên quan đến nguy cơ chuyển dạ sớm. Trẻ sinh non thường dễ gặp vấn đề về hô hấp và có sức đề kháng yếu hơn trẻ được sinh đủ tháng.
Tăng nguy cơ tiền sản giật và tiểu đường thai kỳ: Mất ngủ ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa glucose, làm tăng đường huyết, đồng thời stress do mất ngủ góp phần gây tăng huyết áp, nguy cơ bệnh lý tiền sản giật, biến chứng nguy hiểm cho mẹ và bé.
Mất ngủ khi mang thai ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
Cách khắc phục mất ngủ khi mang thai an toàn, hiệu quả
Để cải thiện chất lượng giấc ngủ trong thai kỳ, mẹ bầu có thể áp dụng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây:
Chọn tư thế nằm phù hợp
Tư thế ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe thai kỳ, vì vậy mẹ có thể áp dụng:
Thay đổi tư thế thường xuyên để cơ thể dễ chịu và ngủ được sâu giấc, đồng thời cũng hạn chế tê tay chân và chuột rút.
Trong những tháng cuối của thai kỳ mẹ bầu có thể nằm nghiêng trái, sử dụng thêm gối bầu và gác chân khi ngủ để giảm sự chèn ép của thai nhi lên hệ thống tuần hoàn, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn.
Thư giãn trước khi ngủ
Tinh thần thư giãn giúp mẹ bầu dễ dàng đi vào giấc ngủ và hạn chế căng thẳng:
Tránh suy nghĩ quá nhiều trước khi ngủ, thay vào đó hãy dành vài phút nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách.
Có thể tập thở sâu hoặc thiền ngắn để giúp cơ thể thả lỏng và tinh thần thoải mái hơn.
Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trong thời gian kéo dài trước khi đi ngủ.
Chế độ ăn uống
Chế độ ăn phù hợp giúp mẹ bầu tránh khó chịu về tiêu hóa và dễ ngủ hơn:
Không nên ăn no trước khi đi ngủ. Thời điểm ăn tối nên cách thời gian đi ngủ khoảng 2 - 3 tiếng để cơ thể kịp tiêu hóa thức ăn.
Chia nhiều bữa nhỏ trong ngày và ăn chậm, nhai kỹ để tránh tình trạng trào ngược, đau dạ dày, ợ chua, ợ hơi khi ngủ.
Bổ sung đầy đủ canxi và vi chất giúp hạn chế tối đa hiện tượng chuột rút, khiến mẹ bầu ngủ ngon hơn.
Hạn chế các đồ uống có cồn, chất kích thích hoặc chứa cafein như rượu bia, trà, cà phê.
Uống nước rải rác trong ngày thay vì uống ồ ạt lượng nhiều cùng 1 lúc, tránh quá tải cho thận và bàng quang.
Uống một ly nước ấm hoặc sữa ấm trước khi ngủ có thể giúp mẹ bầu cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng giúp mẹ bầu ngủ ngon hơn.
Thói quen sinh hoạt
Thói quen hàng ngày ảnh hưởng lớn đến chất lượng giấc ngủ. Mẹ bầu có thể áp dụng những gợi ý sau:
Ban ngày nên duy trì giấc ngủ ngắn để hạn chế ảnh hưởng đến giấc ngủ chính buổi tối.
Nên đi ngủ và thức dậy vào khung giờ cố định để đảm bảo giấc ngủ có chất lượng tốt hơn và nhịp sinh học duy trì đều đặn.
Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ phòng ngủ, chăn ga, giường gối để mẹ bầu luôn có cảm giác thoải mái khi ngủ.
Tập thể dục nhẹ nhàng
Để cơ thể khỏe mạnh và hạn chế khó chịu khi mang thai, mẹ bầu nên duy trì vận động khoa học:
Vận động nhẹ nhàng và đều đặn như đi bộ, tập yoga, các bài tập cho bà bầu giúp lưu thông khí huyết, giảm stress khi mang thai.
Khi bị chuột rút, mẹ bầu có thể khắc phục bằng cách duỗi thẳng chân, đồng thời gập mũi chân hướng về phía gót để giảm đau và hỗ trợ lưu thông máu tốt hơn.
Vận động nhẹ nhàng giúp mẹ bầu dễ dàng đi vào giấc ngủ.
Khi nào cần thăm khám với bác sĩ?
Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày hoặc xuất hiện những triệu chứng bất thường, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn cần được kiểm tra. Mẹ bầu nên đến gặp bác sĩ ngay khi mất ngủ kéo dài hoặc có các dấu hiệu bất thường sau:
Lo âu quá mức
Tim đập nhanh, hồi hộp
Khó thở, mơ ác mộng thường xuyên
BSCKI - Chu Thị Nga (Khoa Sản - Phụ khoa, BVĐK Hồng Ngọc) khuyến cáo: “Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thai kỳ. Nếu mẹ bầu mất ngủ kéo dài, không nên tự ý dùng thuốc mà cần thăm khám để được tư vấn giải pháp an toàn.”
Nếu bạn đang gặp khó khăn với giấc ngủ khi mang thai, hãy liên hệ hotline 0916.690.018 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
*Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo
*Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi BSCKI - Chu Thị Nga (Khoa Sản - Phụ khoa, BVĐK Hồng Ngọc)
Theo thống kế, có đến 70% phụ nữ gặp tình trạng mất ngủ khi mang thai (BMC Psychology 2024). Vậy đâu là nguyên nhân gây mất ngủ ở thai phụ và làm thế nào để cải thiện tình trạng này an toàn, hiệu quả? Hãy cùng bác sĩ Sản phụ khoa BVĐK Hồng Ngọc giải đáp trong bài viết dưới đây.
Mất ngủ khi mang thai là gì?
Mất ngủ trong thai kỳ là hiện tượng suy giảm chất lượng giấc ngủ xảy ra ở phụ nữ mang thai do sự thay đổi về nội tiết, tâm lý và những khó chịu về thể chất, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của mẹ bầu. Tình trạng này thường xảy ra trong quý 1 và quý 3 của thai kỳ với các dấu hiệu thường gặp:
Khó đi vào giấc ngủ
Ngủ không sâu giấc
Tỉnh dậy nhiều lần trong đêm, sau đó khó ngủ lại
Thức dậy quá sớm
Ngủ dậy vẫn thấy buồn ngủ,mệt mỏi, uể oải, không tỉnh táo
Tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi nhưng mất ngủ kéo dài có thể khiến mẹ bầu suy nhược cơ thể, dễ căng thẳng và hay cáu gắt.
Mất ngủ trong thai kỳ là tình trạng nhiều mẹ bầu gặp phải.
6 nguyên nhân mất ngủ khi mang thai mẹ bầu cần biết
Như đã nêu đến ở trên, có nhiều lý do ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của mẹ bầu. Trong đó, phổ biến nhất là các nguyên nhân dưới đây:
Nôn nghén và trào ngược dạ dày
Trong thời kỳ đầu thai nghén, nhiều mẹ bầu gặp tình trạng buồn nôn và nôn ói liên tục, kèm theo trào ngược dạ dày - thực quản, ợ hơi, ợ chua. Những triệu chứng này khiến thai phụ khó chịu và khó ngủ vào ban đêm.
Trong thời kỳ đầu thai nghén, nhiều mẹ bầu gặp tình trạng buồn nôn gây mất ngủ.
Đi tiểu nhiều lần trong đêm
Khi thai nhi lớn dần, tử cung mở rộng gây chèn ép bàng quang, khiến mẹ bầu phải thức dậy đi tiểu nhiều lần. Việc này làm gián đoạn giấc ngủ, khiến mẹ cảm thấy mệt mỏi và mất ngủ kéo dài.
Thay đổi về thể chất
Trong thai kỳ, cơ thể mẹ có nhiều thay đổi như đau lưng, căng giãn dây chằng, chuột rút. Những cơn đau xuất hiện vào ban đêm khiến mẹ bầu khó duy trì giấc ngủ sâu, dẫn đến mất ngủ thường xuyên.
Thay đổi về hô hấp và tim mạch
Do nội tiết tố thay đổi, mẹ bầu có xu hướng thở chậm và sâu hơn. Khi thai nhi phát triển lớn, tử cung chèn ép cơ hoành, gây khó thở, thở nông. Bên cạnh đó, tim phải hoạt động nhiều hơn, tăng nhịp đập và công suất lên đến 150%, khiến mẹ cảm thấy mệt mỏi, trằn trọc và khó ngủ.
Lo âu, stress, căng thẳng trong thai kỳ
Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu phải đối diện với nhiều áp lực về cả thể chất lẫn tinh thần. Bên cạnh sự thay đổi nội tiết tố khiến cảm xúc nhạy cảm hơn, những mối lo thường trực về sức khỏe của thai nhi, nguy cơ biến chứng, quá trình chuyển dạ hay sự chuẩn bị cho vai trò làm mẹ dễ khiến mẹ cảm thấy bất an. Ngoài ra, những vấn đề trong cuộc sống hằng ngày như công việc, tài chính, chăm sóc gia đình cũng góp phần làm tăng mức độ căng thẳng. Nếu không được giải tỏa đúng cách, tình trạng này có thể kéo dài và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của mẹ bầu.
Cử động của thai nhi
Thai phụ thường bắt đầu cảm nhận cử động của thai nhi từ tuần 16, rõ rệt hơn sau tuần 20. Các vận động của thai, đặc biệt về đêm như đạp mạnh hay xoay trở, có thể làm giấc ngủ của mẹ bị gián đoạn và gây khó khăn trong việc ngủ lại.
Tác hại của mất ngủ khi mang thai
Mất ngủ kéo dài không chỉ khiến mẹ bầu mệt mỏi mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng:
Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của thai nhi: Mất ngủ làm tăng hormone cortisol, gây stress khiến thai có thể nhận ít oxy và dưỡng chất hơn, làm tăng nguy cơ chậm phát triển trong tử cung, sinh non hoặc trẻ nhẹ cân.
Ảnh hưởng thần kinh và hành vi của bé: Cortisol của mẹ có thể đi qua nhau thai, tác động đến sự hình thành hệ thần kinh trung ương của thai nhi. Điều này có thể làm tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc, hành vi hoặc ảnh hưởng khả năng nhận thức của trẻ sau này.
Tăng nguy cơ sinh non: Thiếu ngủ thường xuyên có liên quan đến nguy cơ chuyển dạ sớm. Trẻ sinh non thường dễ gặp vấn đề về hô hấp và có sức đề kháng yếu hơn trẻ được sinh đủ tháng.
Tăng nguy cơ tiền sản giật và tiểu đường thai kỳ: Mất ngủ ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa glucose, làm tăng đường huyết, đồng thời stress do mất ngủ góp phần gây tăng huyết áp, nguy cơ bệnh lý tiền sản giật, biến chứng nguy hiểm cho mẹ và bé.
Mất ngủ khi mang thai ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
Cách khắc phục mất ngủ khi mang thai an toàn, hiệu quả
Để cải thiện chất lượng giấc ngủ trong thai kỳ, mẹ bầu có thể áp dụng những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây:
Chọn tư thế nằm phù hợp
Tư thế ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe thai kỳ, vì vậy mẹ có thể áp dụng:
Thay đổi tư thế thường xuyên để cơ thể dễ chịu và ngủ được sâu giấc, đồng thời cũng hạn chế tê tay chân và chuột rút.
Trong những tháng cuối của thai kỳ mẹ bầu có thể nằm nghiêng trái, sử dụng thêm gối bầu và gác chân khi ngủ để giảm sự chèn ép của thai nhi lên hệ thống tuần hoàn, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn.
Thư giãn trước khi ngủ
Tinh thần thư giãn giúp mẹ bầu dễ dàng đi vào giấc ngủ và hạn chế căng thẳng:
Tránh suy nghĩ quá nhiều trước khi ngủ, thay vào đó hãy dành vài phút nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách.
Có thể tập thở sâu hoặc thiền ngắn để giúp cơ thể thả lỏng và tinh thần thoải mái hơn.
Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trong thời gian kéo dài trước khi đi ngủ.
Chế độ ăn uống
Chế độ ăn phù hợp giúp mẹ bầu tránh khó chịu về tiêu hóa và dễ ngủ hơn:
Không nên ăn no trước khi đi ngủ. Thời điểm ăn tối nên cách thời gian đi ngủ khoảng 2 - 3 tiếng để cơ thể kịp tiêu hóa thức ăn.
Chia nhiều bữa nhỏ trong ngày và ăn chậm, nhai kỹ để tránh tình trạng trào ngược, đau dạ dày, ợ chua, ợ hơi khi ngủ.
Bổ sung đầy đủ canxi và vi chất giúp hạn chế tối đa hiện tượng chuột rút, khiến mẹ bầu ngủ ngon hơn.
Hạn chế các đồ uống có cồn, chất kích thích hoặc chứa cafein như rượu bia, trà, cà phê.
Uống nước rải rác trong ngày thay vì uống ồ ạt lượng nhiều cùng 1 lúc, tránh quá tải cho thận và bàng quang.
Uống một ly nước ấm hoặc sữa ấm trước khi ngủ có thể giúp mẹ bầu cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng giúp mẹ bầu ngủ ngon hơn.
Thói quen sinh hoạt
Thói quen hàng ngày ảnh hưởng lớn đến chất lượng giấc ngủ. Mẹ bầu có thể áp dụng những gợi ý sau:
Ban ngày nên duy trì giấc ngủ ngắn để hạn chế ảnh hưởng đến giấc ngủ chính buổi tối.
Nên đi ngủ và thức dậy vào khung giờ cố định để đảm bảo giấc ngủ có chất lượng tốt hơn và nhịp sinh học duy trì đều đặn.
Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ phòng ngủ, chăn ga, giường gối để mẹ bầu luôn có cảm giác thoải mái khi ngủ.
Tập thể dục nhẹ nhàng
Để cơ thể khỏe mạnh và hạn chế khó chịu khi mang thai, mẹ bầu nên duy trì vận động khoa học:
Vận động nhẹ nhàng và đều đặn như đi bộ, tập yoga, các bài tập cho bà bầu giúp lưu thông khí huyết, giảm stress khi mang thai.
Khi bị chuột rút, mẹ bầu có thể khắc phục bằng cách duỗi thẳng chân, đồng thời gập mũi chân hướng về phía gót để giảm đau và hỗ trợ lưu thông máu tốt hơn.
Vận động nhẹ nhàng giúp mẹ bầu dễ dàng đi vào giấc ngủ.
Khi nào cần thăm khám với bác sĩ?
Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày hoặc xuất hiện những triệu chứng bất thường, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn cần được kiểm tra. Mẹ bầu nên đến gặp bác sĩ ngay khi mất ngủ kéo dài hoặc có các dấu hiệu bất thường sau:
Lo âu quá mức
Tim đập nhanh, hồi hộp
Khó thở, mơ ác mộng thường xuyên
BSCKI - Chu Thị Nga (Khoa Sản - Phụ khoa, BVĐK Hồng Ngọc) khuyến cáo: “Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thai kỳ. Nếu mẹ bầu mất ngủ kéo dài, không nên tự ý dùng thuốc mà cần thăm khám để được tư vấn giải pháp an toàn.”
Nếu bạn đang gặp khó khăn với giấc ngủ khi mang thai, hãy liên hệ hotline 0916.690.018 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
