Chứng chóng mặt ở người cao tuổi có thể biểu hiện ở nhiều tư thế và thời điểm khác nhau nhưng hay gặp nhất là khi đang nằm xuất hiện chóng mặt, đặc biệt là khi thay đổi tư thế (đang nằm ngửa chuyển sang nằm nghiêng trái hoặc nghiêng phải).
Nguyên nhân gây nên chứng chóng mặt ở người cao tuổi
Chóng mặt là một loại triệu chứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng ở người cao tuổi chiếm tỷ lệ cao hơn và nguy hiểm hơn. Chóng mặt thường kèm theo một số triệu chứng khác như quay cuồng, hoa mắt, ù tai gây khó chịu cho người bệnh và rất dễ tái phát.
Nguyên nhân hay gặp nhất gây nên chứng chóng mặt ở người cao tuổi là xuất phát từ dây thần kinh tiền đình. Tiền đình là vùng nằm sau ốc tai, là một hệ thống có vai trò quan trọng trong duy trì tư thế, dáng bộ, điều hoà, phối hợp cử động mắt, đầu, phản xạ các cơ và vận động thân mình nói chung.
Vì vậy, khi tiền đình bị ảnh hưởng do bất kỳ một nguyên nhân nào cũng có thể sẽ gây rối loạn thăng bằng, rung giật nhãn cầu, chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn.
Những tổn thương như chấn thương vùng đầu, viêm mê đạo của vùng ốc tai, do tắc mạch máu não vùng sau cổ (tắc, hẹp) hoặc hội chứng Meniere đều có gây triệu chứng chóng mặt (hội chứng Meniere gồm có chóng mặt, ù tai, giảm thính lực).
Chứng chóng mặt ở người già có thể do nhiều nguyên nhân gây nênMột nguyên nhân gặp khá nhiều gây chứng chóng mặt ở người cao tuổi là rối loạn vận mạch do hệ thống mạch máu (động mạch cung cấp máu cho vùng tiểu não bị ảnh hưởng hoặc do lượng máu đến ít đi hoặc mạch máu bị tắc, nghẽn do xơ vữa động mạch) như động mạch cột sống thân nền.
Ngoài ra, tăng hàm lượng cholesterol máu nhất là tăng loại cholesterol xấu có nguy cơ làm xơ vữa động mạch. Khi động mạch bị xơ vữa thì lòng động mạch bị hẹp lại làm cho lượng máu đi qua khó khăn gây hạn chế lưu thông máu đến não dẫn đến chóng mặt. Cùng với đó, các loại u não cũng gây nên chứng chóng mặt, buồn nôn như u não, u tiểu não, u dây thần kinh số VIII.
Các nguyên nhân về mạch máu hoặc do khối u gây nên chóng mặt ở người cao tuổi thường xếp vào loại rối loạn tiền đình thuộc về trung ương.
Ngoài ra chứng chóng mặt ở người cao tuổi cũng có thể gặp do ngộ độc thực phẩm bởi hoá chất hoặc bởi vi khuẩn (vi khuẩn gây ngộ độc thịt có độc lực mạnh và tác động chủ yếu vào hệ thần kinh trung ương như Clostridium butulinum hoặc S. aureus) hoặc chóng mặt có thể có liên quan đến thời tiết chuyển mùa, stress liên tục…
Biểu hiện của chứng chóng mặt ở người cao tuổi
Chóng mặt ở người cao tuổi thường xảy ra lúc nửa đêm, gần sáng, khi tỉnh dậy không ngồi dậy được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và có thể nôn. Người bệnh cảm thấy lao đao, choáng váng, mất thăng bằng, nếu cố dậy có thể bị ngã hoặc chúi mặt xuống đất, cũng có trường hợp bị sang chấn làm gãy xương (lồng ngực, khung chậu, chân, tay).
Các triệu chứng này làm cho người bệnh rất khó chịu, đặc biệt là khi người bệnh thay đổi tư thế nghiêng người từ trái qua phải hoặc ngược lại là chóng mặt, buồn nôn.
Nếu nhẹ thì thoáng qua nhưng nếu nặng thì không thể thay đổi tư thế được và nôn nhiều. Trong trường hợp người cao tuổi chóng mặt do hệ thống mạch máu nghĩa là do rối loạn tuần hoàn não (thiếu máu não), người bệnh còn có đau đầu, có khi đau dữ dội, liên tục (tỷ lệ đau đầu trong trường hợp này chiếm tới 90%).
Chóng mặt ở người cao tuổi nếu thuộc hệ thần kinh trung ương cần hết sức cảnh giác, ngoài u não còn có rối loạn tuần hoàn não cũng rất có thể để lại những biến chứng nặng nề như tai biến mạch máu não.
Khi bị chóng mặt, người cao tuổi nên làm gì?
Khi gặp chứng chóng mặt ở người cao tuổi, người bệnh nên chọn tư thế nằm cho thích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa), không nên gắng gượng đi tiếp hay tiếp tục làm việc.
Chóng mặt có thể là dấu hiệu của bệnh lý tim mạch nguy hiểmTránh thay đổi tư thế một cách đột ngột. Khi thay đổi tư thế, từ nằm thẳng sang nằm nghiêng, từ nằm thành ngồi thì đổi từ từ, nhẹ nhàng. Ngoài ra, người già cũng nên tránh ánh sáng chói như ánh sáng mặt trời, ánh sáng đèn hoặc tránh tiếng động, ồn ào quá mức.
Khi bị chóng mặt dù chỉ mới thoáng qua cũng nên đi khám bệnh để được bác sĩ xác định bệnh, tuyệt đối không được chủ quan vì chứng chóng mặt là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm. Tùy tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ khám và chỉ định các xét nghiệm, chụp chiếu phù hợp để chẩn đoán chính xác bệnh tình người cao tuổi đang gặp phải.
Từ đó giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có chỉ định dùng thuốc thích hợp. Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh cần tập luyện thường xuyên, nhẹ nhàng nhưng đúng động tác, ví dụ tập đốt sống cổ cần quay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống, phải thực hiện các động tác một cách từ từ không vội vàng, mỗi lần tập như vậy cũng chỉ kéo dài từ 5-10 phút, không nên tập quá lâu, cường độ mạnh.
Nếu chóng mặt bởi rối loạn tuần hoàn não do tăng mỡ máu hay do tăng huyết áp cần lưu ý thay đổi chế độ ăn, nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ăn thịt trắng, hạn chế thịt đỏ, nội tạng động vật, nên sử dụng dầu thực vật thay vì mỡ động vật và không nên dùng loại dầu rán đã qua sử dụng nhiều lần.
Nếu bị tăng huyết áp thì phải sử dụng thuốc thường xuyên, dùng loại thuốc nào, liều lượng bao nhiêu phải do bác sĩ chỉ định và luôn được kiểm tra huyết áp (tốt nhất là kiểm tra hằng ngày với người biết đo huyết áp và máy đo chuẩn).
Đặc biệt, nên đi khám sức khỏe định kỳ thường xuyên và khám tim mạch khi có các biểu hiện chóng mặt, đau tức ngực.
Đăng ký khám với chuyên gia Tim mạch BV Hồng Ngọc tại đây:
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
