Tiến hành nội soi đại tràng khi nào là thích hợp?

Hiện nay, nội soi đại tràng là một phương pháp được áp dụng rộng rãi tại các bệnh viện để chẩn đoán hoặc tầm soát sớm một số bệnh như: ung thư đại, trực tràng, trĩ, polyp đại tràng,…Việc chẩn đoán hoặc tầm soát có chính xác hay không phụ thuộc rất nhiều vào chuyên môn của y, bác sĩ, máy móc, trang thiết bị và một phần cũng rất quan trọng là sự hợp tác của bệnh nhân. Bài viết sau đây sẽ đưa ra những thông tin hữu ích và tổng quát về nội soi đại tràng để bạn đọc tham khảo.

Nội soi đại tràng là gì?

Nội soi đại tràng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi mềm, đầu có gắn camera và nguồn sáng vào đường hậu môn, đi qua toàn bộ đại tràng đến tận manh tràng (Vùng nối tiếp giữa ruột non và ruột già) để kiểm tra tình trạng cụ thể bên trong lòng đại tràng của bệnh nhân.

Nội soi đại tràng giúp phát hiện nhanh và chính xác các bất thường ở đại tràng

Khi nào cần nội soi đại tràng?

Bệnh nhân có những triệu chứng hoặc tiền sử bệnh lý sau đây

Không phải trường hợp nào đi khám tiêu hóa cũng được chỉ định kỹ thuật nội soi đại tràng. Phương pháp này thường được chỉ định nếu bệnh nhân có các dấu hiệu sau:

• Cảm giác đau âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn vùng bụng (nhất là vị trí vùng bụng dưới rốn).
• Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài. Khi đi cầu phân có lẫn máu hoặc chất nhầy, phân có màu đen.
• Người có tiền sử bệnh lý liên quan đến đại tràng hoặc có người thân trong gia đình mắc ung thư đại tràng.
• Người khỏe mạnh, chưa có dấu hiệu bệnh cụ thể, từ 30 tuổi trở lên nên nội soi đại tràng để tầm soát ung thư sớm.

Nội soi đại tràng để điều trị dựa vào chỉ định của bác sĩ

Bên cạnh việc tầm soát các bệnh như ung thư đại tràng, trĩ, nhiễm ký sinh trùng, dị vật….Nội soi đại tràng còn là phương pháp được chỉ định để cắt Polyp đại tràng, cầm máu một số tổn thương như chảy máu từ cuống Polyp sau cắt Polyp, nong các tổn thương hẹp đại tràng, đặt ống thông hay còn gọi stent (do ác tính, tia xạ, viêm mạn,….)

Bao lâu thì tiến hành nội soi đại tràng một lần?

Theo các chuyên gia và bác sĩ, việc bao lâu nên nội soi đại tràng một lần còn tùy vào từng trường hợp. Ví dụ, người từ 30 tuổi trở lên nên nội soi đại tràng 3-5 năm/lần để tầm soát ung thư sớm. Trong khi người từng mắc Polyp đại tràng, tiền sử gia đình có người bị ung thư đại tràng, trực tràng nên tiến hành nội soi đại tràng 1 năm/lần …

Vì vậy, bạn nên đến thăm khám tại các bệnh viện uy tín, gặp trực tiếp bác sĩ chuyên khoa để có được những tư vấn cụ thể, chính xác cho bản thân trước khi thực hiện nội soi đạt hiệu quả cao nhất.

Nên nội soi đại tràng định kỳ, đừng đợi đau mới đi khám

Những trường hợp không nên nội soi đại tràng?

Một số trường hợp sau đây không được nội soi đại tràng:

• Người có bệnh lý về tim, phổi hoặc chức năng tim phổi không bình thường.
• Người mới qua phẫu thuật đường ruột hoặc người mới sử dụng phóng xạ vùng ổ bụng và vùng khoang chậu trong thời gian gần đây. Sau khi phẫu thuật hoặc xạ trị, ít nhiều đường ruột vẫn còn đang yếu, vị trí phẫu thuật vẫn còn chưa lành. Nếu tiến hành nội soi đại tràng rất có thể sẽ gây tổn thương đến ruột và vùng ổ bụng.
• Người đang có tình trạng viêm phúc mạc, nghỉ ngờ thủng ruột, tắc ruột…
• Phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong những tháng đầu của thai kỳ
• Người bị nhiễm độc tiêu hóa (kiết, lỵ), viêm loét kết tràng nhiễm độc. Người bệnh nên chữa trị dứt điểm tình trạng nhiễm độc trước khi muốn nội soi đại tràng.

Các phương pháp nội soi đại tràng hiện nay?

Hiện nay, có 2 phương pháp nội soi đại tràng được sử dụng phổ biến là nội soi thường và nội soi gây mê.

Nội soi thường (nội soi không gây mê)

Đây là kỹ thuật nội soi truyền thống được triển khai thực hiện tại hầu hết các bệnh viện. Với phương pháp này, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn trong suốt quá trình thực hiện nội soi.

Ưu điểm

• Chi phí thấp hơn nội soi gây mê
• An toàn vì không có các tình huống dị ứng thuốc, sốc phản vệ
• Bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo sau khi nội soi

 Nhược điểm

• Người bệnh sẽ có cảm giác khó chịu khi nội soi, khi đưa ống nội soi vào trong hậu môn.
• Khi nội soi, khi bơm vào đại tràng qua ống soi khiến cho người bệnh có cảm giác khó chịu, muốn đi cầu (mặc dù bên trong không có phân).
• Nhiều trường hợp đặc biệt là trẻ nhỏ, vì khó chịu đã ngọ nguậy, giật mình gây khó khăn cho bác sĩ, cũng có thể cọ xát làm tổn thương lòng đại tràng.

Nội soi không đau (nội soi gây mê)

Phương này này bệnh nhân được tiêm thuốc gây mê vào trong tĩnh mạch nên sẽ không cảm thấy bất kì triệu chứng khó chịu nào. Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ tiên lượng thời gian nội soi để tính toán liều lượng thuốc gây mê sử dụng cho phù hợp để bệnh nhân có thể tỉnh táo ngay sau khi làm nội soi xong.

Ưu điểm

• Người bệnh ngủ trong lúc nội soi nên không có cảm giác khó chịu, muốn đi đại tiện.
• Bệnh nhân gây mê không bị kích thích giúp kỹ thuật nội soi dễ dàng. Nếu cần áp dụng các thủ thuật khác như: cắt Polyp đại tràng qua nội soi, chẩn đoán ung thư bằng nhuộm màu, tiêm cầm máu trong xuất huyết tiêu hóa…sẽ mang lại kết quả chính xác.

Nhược điểm

• Chi phí nội soi gây mê cao hơn so với nội soi không gây mê.
• Mặc dù rất hiếm nhưng có thể gặp phản ứng dị ứng thuốc gây mê, sốc phản vệ hoặc xảy ra biến chứng tai biến khác của thuốc gây mê.

Quy trình nội soi đại tràng diễn ra như thế nào?

Chuẩn bị trước khi nội soi đại tràng?

Người bệnh cần được làm sạch ruột trước khi nội soi đại tràng

Sau đây là 3 bước chuẩn bị trước khi nội soi đại tràng

• Đặt lịch và lên kế hoạch

Trước khi nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm một số xét nghiệm cũng như nhận thuốc để làm sạch ruột. Vì vậy, bạn nên gọi đến bệnh viện hoặc phòng khám đặt lịch trước để có được những hướng dẫn cụ thể về chế độ dinh dưỡng trước khi nội soi, cách dùng thuốc rửa ruột như thế nào …

Nếu bạn làm gói nội soi đại tràng gây mê, sau khi kết thúc nội soi cơ thể sẽ vẫn còn tác dụng của thuốc gây mê. Do đó, bạn cần lên kế hoạch để bố trí người đi cùng bạn đến bệnh viện hoặc phòng khám, không nên tự lái xe đến một mình gây nguy hiểm cho bản thân.

• Điều chỉnh chế độ ăn uống trước khi nội soi

Để giúp đại tràng sạch hơn, 2 – 3 ngày trước khi nội soi bạn nên ăn nhẹ nhàng, lựa chọn thực phẩm ít chất xơ, dễ tiêu hóa như bánh mỳ, cơm, trái cây không hạt, thịt nạc, trứng. Bên cạnh đó, cũng nên tránh các thức ăn như: bỏng ngô, ngũ cốc, trái cây có vỏ hoặc hạt, món ăn giàu chất béo…

Trong trường hợp đang dùng các loại thuốc tây, nên hỏi ý kiến của bác sĩ có cần dùng hay không.

Vào ngày nội soi, bạn nên nhịn ăn hoàn toàn, chỉ uống thuốc, nước theo hướng dẫn của nhân viên y tế.

• Làm sạch ruột

Làm sạch ruột sẽ được thực hiện tại nhà bệnh nhân vào đêm trước khi nội soi hoặc tiến hành tại bệnh viện. Mỗi cơ sở y tế sẽ thực hiện phương pháp khác nhau, người bệnh có thể uống thuốc xổ hoặc thụt nước kết hợp thuốc thụt  qua đường hậu môn.

Bác sĩ nội soi sẽ giải thích rõ cho người bệnh những khó chịu không mong muốn trong khi làm sạch ruột như buồn nôn, đầy bụng hoặc đau bụng .. trước khi nội soi.

Tiến hành nội soi đại tràng

Người bệnh nằm nghiêng trái. Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi đại tràng qua hậu môn, vào trực tràng rồi từ từ đến manh tràng (vị trí ruột non tiếp giáp với đại tràng).

Những tín hiệu thu được từ ống nội soi sẽ truyền qua bộ xử lý để chuyển thành hình ảnh rõ nét phản ánh trung thực tình trạng bên trong của đại tràng. Nhờ vậy, các bác sĩ sẽ đánh giá chính xác vấn đề bệnh nhân đang gặp phải.

Quá trình nội soi diễn ra khoảng 15 – 30 phút tùy thuộc đại tràng khó hay dễ, có thực hiện thủ thuật (sinh thiết, cắt Polyp …) hay không? Trong quá trình nội soi, bệnh nhân thường có cảm giác đau tức bụng, nhất là ở những đoạn đại tràng gập góc. Nhưng cảm giác chướng hơi, đau bụng nhẹ sẽ giảm dần sau vài giờ.

Sau khi nội soi đại tràng

• Người bệnh có thể có cảm giác trướng bụng hay đau quặn bụng tạm thời do hơi được bơm vào lòng đại tràng trong quá trình nội soi. Cảm giác này sẽ nhanh chóng mất đi khi người bệnh trung tiện và đi vệ sinh.
• Người bệnh sẽ được bác sĩ giải thích về kết quả nội soi. Nếu có sinh thiết thì người bệnh sẽ được nhận kết quả sau 5 – 7 ngày.
• Người bệnh có thể ăn uống bình thường sau khi nội soi. Nếu có cắt Polyp thì bác sĩ nội soi sẽ hướng dẫn chế độ ăn cụ thể cho người bệnh.

Nội soi đại tràng có đau không?

Nội soi đại tràng có đau hay không là câu hỏi được rất nhiều bệnh nhân quan tâm. Trong đa số trường hợp không gây đau, bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi căng tức bụng trong lúc nội soi. Tuy nhiên ngưỡng chịu đau ở mỗi người là khác nhau.

Do đó ở những người có ngưỡng chịu đau kém, bác sĩ sẽ tiến hành gây mê cho bệnh nhân. Trong lúc nội soi, bệnh nhân sẽ ngủ và sẽ không biết đến cảm giác đau tức bụng.

Đây là một kỹ thuật dễ thực hiện, độ an toàn cao, mang đến khả năng chẩn đoán chính xác và giúp người bệnh cảm thấy thoải mái trong quá trình nội soi.

Tại phòng Nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc, với đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn cao, thái độ tư vấn và chăm sóc bệnh nhân tận tình, chu đáo cùng những trang thiết bị hiện đại, được khử khuẩn tối đa, mang đến cho bệnh nhân sự tiện nghi, cảm giác thoải mái, đem lại cho bệnh nhân kết quả chính xác nhất.

Bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc sẽ cùng với bệnh nhân trao đổi về tình trạng bệnh ngay trong lúc nội soi và bệnh nhân sẽ về ngay sau khi nội soi. Đối với những bệnh nhân làm nội soi đại tràng gây mê, bác sĩ sẽ cho thuốc để bệnh nhân ngủ trong lúc nội soi và được theo dõi tình trạng sức khỏe bằng máy Monitoring.

Một số biến chứng có thể xảy ra sau nội soi

Mặc dù tai biến của nội soi đại tràng rất thấp nhưng vẫn có thể xảy ra những trường hợp sau đây:

Cảm giác đầy bụng

Bệnh nhân không nên quá lo lắng về cảm giác đầy bụng này vì đây là một trong những triệu chứng mà đa phần những bệnh nhân vừa trải qua quá trình nội soi đại tràng đều gặp phải. Cảm giác này sẽ biến mất sau vài ba lần xì hơi.

Đau tức nhẹ vùng bụng

Tình trạng đau tức và khó chịu vùng bụng thường kích hoạt ở vị trí bụng dưới do việc đưa thiệt bị nội soi vào đại tràng và di chuyển nó ở trong cơ quan này khiến niêm mạc đại tràng tự kích thích, gây cảm giác đau nhẹ và khó chịu trong một thời gian ngắn. Cảm giác này cũng sẽ biến mất trong khoảng sau 2 tiếng.

Chảy máu sau nội soi

Nếu trong quá trình nội soi, bác sĩ phát hiện ra dấu hiệu bất thường ở đại tràng và tiến hành sinh thiết để kiểm tra, bệnh nhân có thể sẽ bị đại tiện ra máu sau khi kết thúc quá trình nội soi đại tràng. Bệnh nhân không nên quá hoang mang, lo lắng vì triệu chứng này chỉ kéo dài khoảng 1 vài ngày đầu sau nội soi.

Nếu tình trạng đại tiện ra máu diễn ra nghiêm trọng (ra nhiều máu, kéo dài trong nhiều ngày), bệnh nhân nên báo với bác sĩ ngay để có hướng xử lý kịp thời.

Sau nội soi đại tràng nên ăn những thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa

Những lưu ý sau khi tiến hành nội soi đại tràng

Nội soi đại tràng là thủ thuật khá an toàn, ít gây ra những vấn đề nghiêm trọng sau khi thực hiện. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần chú ý chăm sóc tốt cho sức khỏe để tránh những vấn đề không mong muốn phát sinh.

Thực phẩm nên ăn

Bổ sung dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc phục hổi sức khỏe cho bệnh nhân sau khi trải qua quá trình nội soi đại tràng. Ăn uống lành mạnh giúp cơ thể hạn chế những triệu chứng khó chịu phát sinh sau nội soi và giúp đại tràng nhanh chóng ổn định trở lại

 Sau đây là một số loại thực phẩm bệnh nhân cần bổ sung:

• Cháo loãng: đây là món ăn dễ tiêu, tốt cho người vừa trải qua nội soi đại tràng. Tuy nhiên nên ăn cháo khi nguội, không nên ăn nóng do có thể gây tổn thương đại tràng và trong quá trình chế biến nên nêm nếm ít gia vị để tốt hơn cho hoạt động của đại tràng và các cơ quan tiêu hóa.
• Trứng gà: vitamin A,E, D có trong trứng gà giúp người bệnh nhanh hồi phục. Bệnh nhân nên ăn sau vài ngày và không nên ăn quá nhiều.
• Trái cây, rau củ:
• Bổ sung hàm lượng vitamin trong trái cây tươi mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bởi trong trái cây còn chứ chất chống oxy hóa và axit folic – dưỡng chất tăng hệ miễn dịch cho cơ thể, bảo vệ tim mạch và hồi phục sức khỏe. Tuy nhiên, không nên chọn những loại quả có tính chua.
• Canh, soup: ngoài cháo loãng, canh hoặc soup cũng có thể là lựa chọn thích hợp cho bệnh nhân sau nội soi. Đây là những món ăn rất dễ tiêu, không gây ra cảm giác khó chịu cho hệ tiêu hóa.

Thực phẩm không nên ăn

Sau khi nội soi đại tràng nếu nạp vào cơ thể những thực phẩm không tốt sẽ làm gia tăng các triệu chứng thường xảy ra sau nội soi (chướng bụng, đau bụng, đầy hơi, …), khiến các cơ quan tiêu hóa phải chịu nhiều áp lực, làm chậm quá trình phục hồi sức khỏe, cơ thể thường xuyên mệt mỏi.

Sau đây là những thực phẩm bệnh nhân nên tránh:

• Các loại thực phẩm tanh sống, lạnh, bảo quản lâu ngày
• Thực phẩm có chứa quá nhiều dầu, mỡ
• Chất xơ không hòa tan và thức ăn cứng
• Thực phẩm có chứa hàm lượng đường cao.
• Rượu, bia, trà đặc, cà phê, nước ngọt có gas và các chất kích thích khác
• Đồ ăn cay nóng, thực phẩm lạnh: tuyệt đối không được ăn những đồ lạnh như kem, nước đá, đồ ăn trực tiếp trong tủ lạnh

Chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi

Sau khi kết thúc quá trình nội soi, bệnh nhân nên nằm nghỉ ngơi khoảng vài ba tiếng để làm giảm tình trạng mệt mỏi, khó chịu. Điều này sẽ giúp các cơ quan tiêu hóa ổn định trở lại.

Với những người có thể trạng tốt thì các triệu chứng mệt mỏi, đau bụng dưới thường sẽ cải thiện hoàn toàn chỉ sau vài giờ đồng hồ.

Những tư vấn để đại tràng khỏe mạnh

Bên cạnh những thông tin tham khảo về quá trình nội soi đại tràng, những tư vấn sau đây sẽ rất hữu ích đối với sức khỏe của bạn, đặc biệt là đại tràng:

• Có chế độ dinh dưỡng hợp lý, nên ăn những thực phẩm có chứa nhiều axit folic, chất xơ như các loại rau xanh, trái cây tươi như: đu đủ, chuối, táo …các loại củ như khoai lang, cà rốt .. Uống nhiều nước.
• Hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn, các thực phẩm đông lạnh
• Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.
• Duy trì thói quen vận động, thể dục.
• Duy trì cân nặng ổn định.
• Tập thói quen đi cầu một lần một ngày vào một thời điểm nhất định