Viêm nhiễm đường sinh dục là một trong những bệnh phổ biến ở phụ nữ, nó có liên quan mật thiết với quan hệ tính dục, nhất là trong trường hợp có nhiều bạn tình, ý thức vệ sinh tình dục kém, đó là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển. Như vậy có nghĩa bệnh xuất phát từ đường sinh dục thấp. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng rõ ràng vì vì có khi kết quả vi trùng học không hoàn toàn giống nhau giữa bệnh phẩm dịch âm đạo và vòi tử cung. Ngoài ra, nó còn là hậu quả của các biến chứng trong sinh đẻ như nạo sót nhau, bóc rau sau đẻ, đặt dụng cụ tử cung không đảm bảo vô khuẩn và nhất là trong các trường hợp phá thai không an toàn.
Viêm phần phụ là gì?
Phần phụ ở người phụ nữ bao gồm: buồng trứng, vòi tử cung ( vòi trứng), dây chằng rộng. Viêm phần phụ phần lớn thường bắt đầu từ viêm vòi tử cung, sau đó lan ra xung quanh.
Vi khuẩn gây bệnh chủ yếu
- Lậu cầu (Neisseria Gonorrhea), chiếm 20 - 40% viêm nhiễm hố chậu
- Chlamydia trachomatis, tỷ lệ 40-50% của viêm nhiễm hố chậu.
- Mycoplasma hominis.
- Các loại vi khuẩn khác có thể gặp trong một số điều kiện như: nhóm ái khí ( Colibacille, lactobacille, proteus, staphylocoque), nhóm kỵ khí ( Bacteroides, fragilis, clostridium).
Trong thực tế thì phần lớn các trường hợp viêm sinh dục đều do nhiều loại vi khuẩn gây ra ( bao gồm cả nhó, vi khuẩn ái khí và yếm khí) nên việc điều trị thường gặp nhiều khó khăn.
Nguyên nhân và triệu chứng
Tùy theo vi khuẩn gây bệnh, triệu chứng thường biểu hiện dưới dạng cấp tính, bán cấp tính và mãn tính. Dạng mãn tính thường tình cờ phát hiện khi bệnh nhân đi khám vô sinh.
Cấp tính
Nguyên nhân: Viêm phần phụ cấp thường xảy ra sau đẻ, say xảy tai hoặc các can thiệp thủ thuật ở vùng tiểu khung như nạo hút, đặt vòng, tháo vòng… và sau viêm âm đạo cấp do vi khuẩn lậu.
Triệu chứng lâm sàng nổi bật là đau vùng bụng dưới đột ngột ở phụ nữ, đau tăng khi đi lại, thường đau cả hai bên ( chiếm 90%).
Rối loạn kinh nguyệt, xảy ra trong 50% các trường hợp, các dấu hiệu nặng nề kích thích vùng bụng dưới như mót rặn, đi lỏng, tiểu khó, tiểu không hết nước tiểu ( chiếm 15% - 25% các trường hợp).
Sốt có thể đi kèm các triệu chứng này.
Có thể bệnh nhân nôn và cảm thấy buồn nôn.
Bán cấp tính
Chiếm 30% các trường hợp. Triệu chứng lâm sàng thường nhẹ hơn:
Đau âm ỉ vùng hạ vị hoặc thắt lưng, có khi đau nhói.
Rong kinh
Sốt nhẹ, 37,5 -38 độ C
Mãn tính
Nguyên nhân: do viêm phần phụ cấp tính không được điều trị đầy đủ, kịp thời.
Triệu chứng:
Đau: đau vùng hạ vị hay hai bên hố chậu, thường có một bên trội hơn. Đau thay đổi về cường độ, thời gian, từng cơn hay liên tục; khi đi lại nhiều làm việc nặng đau tăng, khi nghỉ ngơi đau ít hơn.
Khí hư: không nhiều
Ra máu: có thể ra máu bất thường trước và sau khi hành kinh hoặc rong kinh.
Các biến chứng viêm phần phụ
Viêm phần phụ có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm. Bệnh để càng lâu thì nguy cơ biến chứng càng nguy hiểm.
Viêm phúc mạc đáy chậu, viêm phúc mạc toàn thể
Viêm phần phụ không được điều trị đúng cách có thể lan rộng đến các bộ phận khác, đặc biệt là phúc mạc, dẫn đến tình trạng viêm phúc mạc tiểu khung, viêm phúc mạc đáy chậu, viêm phúc mạc toàn thể, nhiễm trùng máu. Trong các trường hợp nghiêm trọng, viêm phúc mạc khiến bệnh nhân bị nhiễm trùng toàn thân, có thể dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp kịp thời. Đặc biệt, viêm vùng chậu kéo dài còn là nguyên nhân gây bể đài thận, ứ nước tại thận,...
Áp xe phần phụ
Khối viêm tại phần phụ có thể tiến triển và thành các ổ áp xe gây đau đớn dữ dội, kèm theo sốt cao trên 40 độ, ớn lạnh và cảm giác nôn - buồn nôn. Tình trạng này cần thực hiện nội soi ổ bụng để tháo mủ, kết hợp sử dụng kháng sinh phổ rộng.
Áp xe buồng trứng
Tình trạng này hiếm gặp, giống ứ mủ vòi tử cung. Nếu mổ phát hiện ra cần cắt buồng trứng.
Vô sinh
Viêm phần phụ ảnh hưởng đến buồng trứng, làm giảm chất lượng trứng và khả năng sản xuất trứng. Các tình trạng như viêm tắc vòi tử cung 2 bên, dính tua loa vòi cản trở đường đi khiến trứng không thể gặp được tinh trùng, hoặc có gặp thì khó có khả năng đậu thai do đã qua thời điểm thích hợp.
Thai ngoài tử cung
Viêm tắc vòi tử cung làm cản trở đường đi của trứng, dẫn đến nguy cơ hợp tử làm tổ ngay tại vòi mà không phải tử cung. Tình trạng này thậm chí làm tăng nguy cơ vô sinh do phải cắt vòi tử cung để điều trị.
Thai ngoài tử cung có thể ảnh hưởng đến tính mạng nếu khối thai bị vỡ, gây chảy máu ồ ạt và shock mất máu.
Đau vùng chậu kinh niên
Viêm vùng phụ gây đau vùng chậu. Nếu không được điều trị, tình trạng đau vùng chậu có thể trở thành triệu chứng mãn tính, ảnh hưởng đến chất lượng sống của chị em.
Cách chẩn đoán viêm phần phụ
Do là bộ phận nằm sâu nhất của cơ quan sinh dục nữ, vì vậy viêm phần phụ thường được chẩn đoán bằng phương pháp siêu âm đầu dò.
Ban đầu bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng và ấn vùng bụng bệnh nhân để kiểm tra tình trạng và xem có xuất hiện các khối bất thường hay không. Trường hợp bệnh nhân thấy đau sẽ đưa đi siêu âm. Nếu không siêu âm, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân chụp CT để đánh giá sự hình thành các ổ viêm, các khối áp xe.
Ngoài ra, bệnh nhân có thể được thực hiện lấy mẫu tại âm đạo, cổ tử cung để tiến hành xét nghiệm tìm vi khuẩn gây bệnh.
Điều trị viêm phần phụ
Hiện nay, tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân một cách hiệu quả:
- Viêm phần phụ cấp do Chlamydia và lậu: điều trị bằng thuốc kháng sinh phổ rộng, cần điều trị cho cả bạn tình.
- Viêm phần phụ gây áp xe phần phụ và viêm phúc mạc đáy chậu: điều trị bằng kháng sinh toàn thân hoặc phẫu thuật nội soi giải phóng dính, chọc dò túi mủ,rửa ổ áp xe.
- Viêm phúc mạc bán cấp: ưu tiên điều trị Chlamydia Trachomatis bằng thuốc kháng sinh và phối hợp điều trị với bạn tình.
- Viêm phần phụ diễn tiến thành viêm phúc mạc toàn thể cần điều trị bằng kháng sinh và tiến hành phẫu thuật để làm sạch và dẫn lưu ổ bụng.
Phòng ngừa viêm phần phụ như thế nào?
Là bệnh lý nguy hiểm và ảnh hưởng đến khả năng mang thai và sức khỏe phụ nữ, tuy nhiên, viêm phần phụ có thể hoàn toàn phòng tránh và có thể điều trị đơn giản nếu chị em phát hiện sớm. Các biện pháp dự phòng viêm phần phụ bao gồm:
- Vệ sinh vùng kín đúng cách hàng ngày: Làm sạch vùng kín bằng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ mỗi ngày, không thụt rửa âm đạo quá mức, thay đồ lót thường xuyên, giúp môi trường pH âm đạo được duy trì, đồng thời hạn chế nguy cơ xâm nhập sâu của vi khuẩn gây bệnh.
- Thực hành vệ sinh trong kỳ kinh, vệ sinh cá nhân và vệ sinh sau giao hợp đúng cách
- Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng - 1 năm/ lần giúp phát hiện sớm viêm phần phụ (nếu có), từ đó có phương án điều trị hiệu quả.
- Quan hệ tình dục an toàn: Thực hiện lối sống chung thủy 1 vợ - 1 chồng, sử dụng bao cao su khi quan hệ để hạn chế nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, đồng thời khám và điều trị cho bạn tình trong trường hợp mắc bệnh. Đặc biệt, chị em cần kiêng quan hệ tình dục khi đang mắc bệnh hoặc đang điều trị bệnh.
- Điều trị viêm nhiễm phụ khoa: Khám và điều trị kịp thời viêm nhiễm phụ khoa giúp hạn chế nguy cơ xâm nhập sâu của vi khuẩn.
- Phát hiện và điều trị sớm viêm đường tiết niệu tránh trường hợp viêm ngược dòng
- Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn, uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh là cách để tăng cường sức khỏe phụ khoa.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Để biết chính xác tình trạng bệnh, người bệnh cần tới các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ trực tiếp thăm khám và tư vấn phác đồ điều trị hiệu quả.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác.
