Nhiều mẹ bầu phát hiện mắc u nang buồng trứng trong quá tình mang thai và lo lắng không biết bệnh lý này có nguy hiểm với thai kỳ hay không. Cùng tìm hiểu!
Định nghĩa và phân loại
U nang buồng trứng là khối u tại buồng trứng có vỏ mỏng, bên trong chứa dịch đơn thuần hoặc kết hợp với các thành phần khác. Đây là một bệnh lý phụ khoa tương đối phổ biến.
Phân loại:
- U nang cơ năng (có thể tự mất đi sau vài chu kì kinh nguyệt): nang bọc noãn, nang hoàng tuyến, nang hoàng thể.
- U nang thực thể (có tổn thương thực thể của tổ chức buồng trứng và không tự mất đi): nang nước, nang nhầy, nang bì, nang lạc nội mạc tử cung , …
U nang buồng trứng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hay không?
U nang buồng trứng có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai
Ảnh hưởng của u nang buồng trứng đối với sức khỏe tổng quát nói chung và khả năng mang thai, thai kỳ của người phụ nữ nói riêng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như bản chất của nang, kích thước và diễn tiến khối u cũng như tuổi tác và khả năng sinh sản cơ bản của người phụ nữ.
Theo nghiên cứu, có hai loại u nang buồng trứng có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh sản là u lạc nội mạc tử cung và u nang buồng trứng do hội chứng buồng trứng đa nang.
Điền thông tin để khám phụ khoa cùng BS chuyên gia
U lạc nội mạc tử cung có thể gây viêm tắc vòi trứng
Là một loại u nang có bản chất là mô nội mạc tử cung phát triển bất thường tại buồng trứng, u lạc nội mạc tử cung hình thành nên các nang chứa đầy máu kinh được cơ thể chế tiết hàng tháng khi hành kinh. Thông thường, những khối lạc nội mạc nhỏ chỉ gây ra những cơn đau rất nhỏ.
Tuy nhiên, nếu khối u xuất hiện lâu dài với kích thước to thường gây đau mãn tính và tổn thương viêm ở vùng chậu gây dính tắc vòi trứng và tổn thương các mô lành buồng trứng làm giảm khả năng sinh sản. Do đó, người bệnh khi phát hiện bệnh lý lạc nội mạc tử cung được khuyên nên lập kế hoạch mang thai sớm trước khi tình trạng viêm xảy ra nặng nề hơn.
U nang buồng trứng do hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) thường gây ra do rối loạn cân bằng hormone nội tiết, khi hormone testosterone tăng cao bất thường. Nguyên nhân chính gây nên khó có thai ở phụ nữ PCOS là rối loạn phóng noãn làm chậm chu kỳ rụng trứng/ trứng yếu hoặc không có trứng.
Biểu hiện của hội chứng này chủ yếu gồm: kinh nguyệt thưa, lông tóc mọc nhiều, giọng nói trầm, béo lên bất thường. Thêm vào đó, kể cả phụ nữ có chu kỳ bình thường nhưng các vòng kinh có thể không phóng noãn làm giảm khả năng thụ thai.
Biến chứng và ảnh hưởng của u buồng trứng khi mang thai
Hầu hết u nang buồng trứng đều lành tính và có kích thước nhỏ. Chúng thường không có biến chứng, ít ảnh hưởng khả năng mang thai và không ảnh hưởng đến thai kì. Trong một vài trường hợp ít gặp, u nang buồng trứng có thể gây ra các biến chứng cấp tính và cần xử trí.
Biến chứng chèn ép khi đang mang thai
U nang buồng trứng to có thể cản trở sự bình chỉnh ngôi thai khiến ngôi thai bất thường như ngôi ngang , ngôi ngược hoặc đôi khi trở thành u tiền đạo gây rối loạn cơn co và đẻ khó cơ giới làm tăng nguy cơ mổ lấy thai.
Những khối u nang buồng trứng kích thước lớn có thể chèn ép vào bàng quang gây bí tiểu, tiểu lắt dắt, chèn ép lên niệu quản làm thận ứ nước gây viêm đài bế thận, suy thận. Thêm vào đó, với những khối u có dạng nang thanh dịch, vỏ mỏng có thể bị tử cung và các cơ quan vùng chậu chèn ép. Trong một vài trường hợp, u nang có thể bị vỡ gây đau, viêm phúc mạc và chảy máu trong ổ bụng.
Biến chứng xoắn trong thời kỳ hậu sản
Tình trạng xoắn cuống u nang thường gặp ở những u có cuống dài, kích thước trên 4 – 6 cm. Biến chứng xoắn gặp nhiều hơn ở thời kì hậu sản khi sản phụ vừa sinh xong, do kích thước tử cung thu nhỏ lại làm ổ bung trống và lỏng lẻo làm u dễ bị xoắn.
Xoắn cuống u nang có thể dẫn đến nhiễm trùng – hoại tử khối u, gây đau bụng dữ dội và ảnh hưởng đến tính mạng nếu khối u xoắn gây viêm phúc mạc.
Cách xử trí u nang buồng trứng khi đang mang thai: Có nhất thiết phải mổ lấy thai để bóc u nang buồng trứng hay không?
Hầu hết những khối u nang buồng trứng kích thước nhỏ đều ít ảnh hưởng đến thai kì, thai phụ thường chỉ cần theo dõi thường xuyên theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Với những mẹ có khối u nang nên ưu tiên chuyển dạ tự nhiên đẻ đường âm đạo, và phẫu thuật nội soi bóc u nang buồng trứng sau sau khi sinh đề phòng biến chứng xoắn u đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và con. Trường hợp khó đẻ đường âm đạo cần phải mổ lấy thai thì sẽ kết hợp mổ bóc u buồng trứng cùng lúc. Tuy nhiên trong trường hợp nghi ngờ ác tính hoặc có biến chứng và nguy cơ biến chứng (vỡ, xoắn, chảy máu trong nang, nhiễm trùng, chèn ép…) thì sẽ phẫu thuật ngay bất kì thời điểm nào của thai kỳ.
Tùy vào tình trạng sức khỏe của thai phụ, kích thước và tính chất của u nang mà sẽ có hướng xử trí khi mắc u nang buồng trứng khác nhau
Hướng xứ trí u nang buồng trứng khi đang mang thai thường phụ thuộc vào tính chất và kích thước khối u:
• U nang cơ năng (nang hoàng thể, nang bọc noãn, nang hoàng tuyến..): có thể tự biến mất sau 2 - 3 tháng mà không cần điều trị gì, chỉ xử trí trong trường hợp có biến chứng xoắn, vỡ,..
• Đối với u nang thực thể (u nang nước, u nang bì, u nang nhầy): thai phụ nên thực hiện các xét nghiệm huyết thanh đánh giá nguy cơ ung thư và siêu âm dự đoán mức độ lành ác , theo dõi tiến triển của khối u trong thai kì. Chỉ xứ trí phẫu thuật trong thai kì khi có biến chứng hoặc nghi ngờ ác tính. Xét đến phẫu thuật bóc u nang thực thể sau khi sinh.
• Đối với nang lạc nội mạc tử cung: bác sĩ có thể đưa ra các biện pháp nhằm ức chế và làm tiêu giảm khối u nang mà không cần điều trị gì. Chính vì thế, những phụ nữ có nang lạc nội mạc tử cung nên có thai sớm.
Khám phụ khoa định kỳ giúp tầm soát nguy cơ ảnh hưởng của u nang buồng trứng đến thai kỳ
Các bác sĩ cho biết, để đảm bảo có 1 thai kỳ khỏe mạnh, chị em nên đảm sức khỏe phụ khoa trước khi mang thai. Bên cạnh u nang buồng trúng, khám phụ khoa định kỳ còn giúp phát hiện các bất thường tại hệ sinh dục nữ, từ đó giúp chị em có thể điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến khả năng mang thai.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng khuyến cáo chị em nên khám thai trong 3 tháng đầu thai kì để sàng lọc và phát hiện sớm các khối u bất thường ở buồng trứng. Việc phát hiện u nang buồng trứng trong 3 tháng đầu thai kỳ đóng vai trò quan trọng để hạn chế khả năng bỏ sót u nang cũng như giúp bác sĩ có kế hoạch theo dõi và xử trí phù hợp để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé trong quá trình mang thai.
Bài viết được tư vấn chuyên khoa bởi bác sĩ Nguyễn Thị Ngân - Khoa Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc.
