Nguyên nhân trẻ bị tự kỷ và cách phòng tránh ngay từ đầu

Hiện nay, tỷ lệ trẻ em mắc bệnh tự kỷ ngày càng tăng cao. Đây là mối lo ngại của nhiều cha mẹ bởi tự kỷ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và tương lai của các con. Cùng tìm hiểu nguyên nhân trẻ bị tự kỷ để biết cách phòng tránh ngay từ sớm trong bài viết dưới đây.

Tự kỷ ở trẻ là bệnh gì?

Tự kỷ là bệnh lý liên quan đến sự phát triển không bình thường về mặt cấu trúc hoặc chức năng của não bộ, biểu hiện thành những hành vi khi trẻ chưa được 3 tuổi. Tự kỷ ở trẻ có quá trình tiến triển không suy giảm.

Biểu hiện đặc trưng của tự kỷ ở trẻ là sự suy giảm trong giao tiếp, phản xạ xã hội. Trẻ tự kỷ thường có những bất thường về ngôn ngữ, hành vi, sống thu mình, có những hành vi kỳ lạ, lặp đi lặp lại và cả những đặc điểm khác thường trên khuôn mặt mà chúng ta khá dễ để nhận ra.

Tỷ lệ trẻ mắc bệnh tự kỷ ngày càng tăng cao những năm gần đây

Phân loại bệnh tự kỷ ở trẻ

Việc phân loại bệnh tự kỷ ở trẻ thường được chia theo thời điểm mắc, theo chỉ số thông minh hoặc theo mức độ của bệnh. Cụ thể:

Theo thời điểm mắc

• Tự kỷ điển hình, hay còn được gọi là tự kỷ bẩm sinh: Các triệu chứng của bệnh xuất hiện dần dần trong 3 năm đầu đời của bé. 
• Tự kỷ không điển hình, hay là tự kỷ mắc phải: Trong 3 năm đầu, trẻ phát triển bình thường cả về ngôn ngữ, giao tiếp cũng như các hành vi. Tuy nhiên, giai đoạn sau đó các triệu chứng của tự kỷ sẽ xuất hiện dần dần và có sự thoái triển về khả năng giao tiếp, ngôn ngữ.

Theo chỉ số thông minh

• Trẻ tự kỷ có chỉ số thông minh cao và nói được: Trẻ không có những biểu hiện, hành vi tiêu cực nhưng lại thụ động. Bé có thể biết đọc sớm từ 2 – 3 tuổi, có kỹ năng nhìn tốt nhưng khi trưởng thành lại có xu hướng bị ám ảnh.
• Trẻ có chỉ số thông minh cao nhưng không nói được: Những đứa trẻ này thường có sự khác biệt lớn giữa kỹ năng nói và kỹ năng vận động. Trẻ thường nhạy cảm khi kích thích thính giác và có thể có những hành vi bất thường ở mức độ nhẹ như tự cô lập, bướng bỉnh…
• Trẻ có chỉ số tự kỷ thấp và nói được: Đây là dạng tự kỷ mà trẻ có hành vi kém nhất, thường xuyên la hét, hung hãn, tự kích thích. Trí nhớ của những đứa trẻ này thường kém, khả năng tập trung kém, thường hay nói lặp lại nhưng lời nói lại không có đầy đủ nghĩa.
• Trẻ tự kỷ có chỉ số thông minh thấp và không nói được: Những em bé này chỉ biết dùng rất ít từ và ít cử chỉ. Các con thường xuyên im lặng. Đặc biệt, trẻ có sự quan tâm đến máy móc, nhạy cảm với các âm thanh, tiếng động và không có nhiều kỹ năng xã hội.

Nhiều trẻ tự kỷ nặng có thể không nói được

Theo mức độ

Phân chia theo mức độ thì tự kỷ ở trẻ có các loại sau:

• Tự kỷ mức độ nhẹ: Với trường hợp này, trẻ có thể giao tiếp bằng mắt bình thường, việc giao tiếp với người ngoài có phần hạn chế. Trẻ có thể học được những hoạt động đơn giản, kỹ năng nói, chơi đùa, vận động ở mức bình thường.
• Tự kỷ mức độ trung bình: Những trường hợp này, trẻ có thể giao tiếp bằng mắt và giao tiếp với người ngoài cũng như nói được nhưng ở mức hạn chế.
• Tự kỷ mức độ nặng: Với mức độ này, trẻ không thể giao tiếp với người ngoài, không biết giao tiếp bằng mắt và không nói được. Trẻ còn gặp nhiều khó khăn trong các sinh hoạt hằng ngày như việc thay quần áo, vệ sinh cá nhân…

Cảnh báo nguyên nhân trẻ bị tự kỷ

Nguyên nhân trẻ bị tự kỷ có nhiều. Trong đó phải kể đến một số nguyên nhân phổ biến sau:

Di truyền

Di truyền là nguyên nhân hàng đầu gây tự kỷ ở trẻ. Một số biểu hiện của bệnh tự kỷ được cho là do nhóm gen quy định. Vì thế, trong gia đình có người bị tự kỷ thì nguy cơ trẻ bị tự kỷ cao hơn những em bé khác.

Môi trường phát triển

Nhiều trường hợp em bé sinh ra bình thường, khỏe mạnh nhưng trong quá trình lớn lên thiếu vắng sự quan tâm, chăm sóc của bố mẹ có thể khiến bé cảm thấy cô độc. Tình trạng này diễn ra trong thời gian dài là nguyên nhân trẻ bị tự kỷ.

Do quá trình mang thai

Khi mang thai, nếu mẹ mắc phải một số bệnh do virus gây nên như cúm, sởi hoặc bị nhiễm độc thai nghén có thể ảnh hưởng đến thần kinh thai nhi, và là nguyên nhân khiến bé bị tự kỷ sau khi sinh ra.

Mẹ bầu bị nhiễm độc thai nghén có thể sinh ra em bé bị tự kỷ

Bên cạnh đó, mẹ bị đái tháo đường thai kỳ cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh lý này. Theo nhiều nghiên cứu, mẹ bị đái tháo đường thai kỳ thì em bé khi sinh ra có tỷ lệ bị tự kỷ cao hơn 2 lần so với những người mẹ không mắc bệnh này.

Trong quá trình mang thai, mẹ bầu thường xuyên sử dụng chất kích thích, thuốc an thần, thuốc điều trị bệnh tá tràng, dạ dày cũng ảnh hưởng đến em bé. Ngoài ra, sự thiếu hụt tyroxin trong tuyến giáp của mẹ, đặc biệt là giai đoạn mang thai tháng thứ 2 đến tháng thứ 3 sẽ dẫn đến sự thay đổi trong não của thai nhi, tăng nguy cơ trẻ bị tự kỷ sau khi chào đời.

Bất thường ở não

Trẻ sơ sinh có thể gặp các bất thường ở não, tổn thương não hoặc não bộ kém phát triển. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể do:

• Đẻ non dưới 37 tuần.
• Thiếu hoặc ngạt oxy não khi sinh.
• Vàng da nhân não sơ sinh.
• Cân nặng khi sinh thấp, chưa đến 2.500g.
• Chảy máu não, màng não sơ sinh.
• Chấn thương sọ não do các can thiệp sản khoa.
• Thiếu oxy não do suy hô hấp nặng.
• Nhiễm khuẩn thần kinh như viêm màng não, viêm não.
• Nhiễm độc thủy ngân.

Biện pháp phòng ngừa tự kỷ ở trẻ

Ngoài việc hiểu được nguyên nhân trẻ bị tự kỷ, ba mẹ cần biết cách phòng ngừa tự kỷ ở trẻ ngay từ sớm.

Khám thai thường xuyên

Khám thai thường xuyên, theo chỉ dẫn của bác sĩ sẽ giúp nắm bắt tình hình sức khỏe của mẹ cũng như phát hiện sớm những bệnh lý mẹ mắc phải và các tình trạng bất thường có thể gây tổn thương não của thai nhi.

Khám thai thường xuyên để phát hiện và phòng ngừa sớm tự kỷ ở trẻ

Tạo môi trường tốt nhất cho bé phát triển

Yếu tố môi trường phát triển ảnh hưởng rất lớn đến trẻ sơ sinh. Ba mẹ cần dành nhiều thời gian chăm sóc, vui chơi với trẻ để con phát triển tốt nhất cả về thể chất và tâm lý. 

Những năm đầu đời, ba mẹ cần thường xuyên giao tiếp, nói chuyện với con để kích thích bé biết nói sớm. Ngoài ra, vận động thường xuyên cùng con cũng là biện pháp mà ba mẹ nên làm mỗi ngày để ngăn ngừa chứng tự kỷ ở trẻ.

Khám sức khỏe cho bé thường xuyên trong những năm đầu đời

Khám sức khỏe cho bé đóng vai trò quan trọng giúp phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh ở trẻ. Từ đó, đưa ra biện pháp can thiệp kịp thời để ngăn chặn tiến triển của bệnh và giúp bé được phát triển bình thường như những đứa trẻ khác.

Với mong muốn đồng hành cùng các gia đình có trẻ mắc tự kỷ, Bệnh viện Hồng Ngọc đã triển khai dịch vụ thăm khám và điều trị cho trẻ tự kỷ và nhận được nhiều tin tưởng của các bậc phụ huynh.

BSCKII Phạm Đức Thịnh – cái tên quen thuộc với nhiều gia đình có trẻ tự kỷ

Trực tiếp thăm khám và điều trị tự kỷ cho trẻ tại Hồng Ngọc là BSCKII Phạm Đức Thịnh với hơn 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa; hơn 10 năm công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Tâm lý trẻ em (còn gọi là Trung tâm Nguyễn Khắc Viện).

Sau khi trở thành Giám đốc đầu tiên của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc, bác sĩ Thịnh vẫn trực tiếp tham gia chẩn đoán, tư vấn và trị liệu cho trẻ em có vấn đề tâm lý như tự kỷ, tăng động giảm chú ý, rối loạn hành vi…

Với trình độ chuyên môn cao về Nhi khoa và Tâm lý trẻ em cùng sự tận tâm với bệnh nhi BS Thịnh đã đồng hành cùng rất nhiều gia đình có trẻ tự kỷ trị liệu thành công.