Rất nhiều chị em rơi vào tình trạng không có sữa sau sinh nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nguyên nhân không có sữa và làm cách nào để gọi sữa về hiệu quả.
Khi nào thì sữa về?
Cơ thể thai phụ bắt đầu sản xuất sữa non từ tam cá nguyệt thứ hai. Sữa non là sữa có chứa nhiều protein và các kháng thể của mẹ, sẽ tồn tại trong bầu ngực của sản phụ khoảng 40 giờ sau sinh.
Sữa mẹ sẽ bắt đầu về khi bầu ngực được kích thích và các hormone sản xuất sữa có đủ. Với những mẹ sinh thường, sữa sẽ về trong khoảng 2 - 3 giờ sau sinh, còn với những mẹ sinh mổ là khoảng 5 - 6 giờ.
Thời gian để sữa về nhiều ở các mẹ là khác nhau, có những người sữa về nhiều ngay 1 ngày sau sinh, nhưng có những người là 5 ngày. Nếu sau 7 ngày mà sữa mẹ vẫn không đủ cho bé bú thì sẽ được cho là ít sữa hoặc không có sữa sau sinh.
Nguyên nhân khiến mẹ không có sữa sau sinh
Nên cho bé bú ngay trong 1 giờ đầu sau khi chào đờiNuôi con bằng sữa mẹ giúp trẻ phát triển thể chất một cách toàn diện và tăng cường sức đề kháng một cách tối đa. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất nên việc không có sữa sau sinh khiến nhiều bà mẹ lo lắng.
Không có sữa sau sinh hay lượng sữa không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, gồm:
Căng thẳng kéo dài
Trong thời gian mang thai, nếu thai phụ thường xuyên gặp áp lực thì chất lượng sữa non sẽ không tốt.
Sau sinh, nếu người mẹ có cuộc sống bận rộn, nhiều lo lắng, áp lực và căng thẳng làm các hormone tiết sữa không hoạt động tốt, là nguyên nhân làm mẹ không có sữa sau sinh.
Rất nhiều bà mẹ rơi vào tình trạng căng thẳng, lo lắng và bất an khi chậm có sữa hoặc ít sữa cho con bú, việc này vô tình khiến tình trạng không có sữa sau sinh xảy ra.
Nội tiết tố mất cân bằng
Trong suốt thai kỳ, cơ thể thai phụ sẽ sản xuất 4 hormone giúp tăng tiết sữa gồm: prolactin, cortisol, oxytocin và insulin. Một trong 4 hormone này gặp trục trặc cũng có thể làm mẹ không có sữa sau sinh.
Là một tuyến nội tiết nhỏ nằm dưới yết hầu nhưng tuyến giáp lại có vai trò quan trọng để duy trì sự cân bằng hormone trong cơ thể. Mất cân bằng nội tiết tố có thể do tuyến giáp gặp trục trặc, kéo theo đó là lượng sữa tiết ra ít hoặc không có sữa sau sinh.
Sự phát triển tuyến vú, thời kỳ dậy thì, khả năng sinh sản của phụ nữ đều có liên quan đến hai hormone là estrogen và progesterone. Bên cạnh đó prolactin hỗ trợ sản xuất sữa trong thời kỳ mang thai còn oxytocin giúp dòng sữa chảy qua ống dẫn của tuyến vú.
Mẹ căng thẳng, stress lâu ngày có thể gây mất sữaNếu phụ nữ bị thiếu các hormone trên do tuyến giáp gặp trục trặc hoặc do bất kỳ yếu tố nào đều sẽ cản trở quá trình sản xuất sữa mẹ.
Xem thêm: Thai sản trọn gói
Ảnh hưởng của lối sống
Quá trình sản xuất sữa sẽ bị ảnh hưởng nếu người mẹ có lối sống ít vận động, ăn uống không đảm bảo, sử dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá và các chất gây nghiện.
Theo nghiên cứu, uống rượu bia và sử dụng chất kích thích làm mẹ bị mất nước, từ đó khiến mẹ không có sữa sau sinh. Không chỉ vậy, lượng cồn có trong rượu bia có thể thông qua sữa mà vào cơ thể bé, làm bé bị ảnh hưởng thần kinh và não bộ.
Mẹ sau sinh muốn sữa về nhanh cần có lối sống lành mạnh, chế độ ăn đảm bảo, tránh xa các chất kích thích.
Tác dụng phụ của một số loại thuốc và thảo dược
Trước khi sinh con hoặc ngay sau khi sinh nếu sử dụng một số loại thuốc và thảo dược rất có thể khiến mẹ không có sữa sau sinh.
Theo các chuyên gia sức khỏe, sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau khi chuyển dạ sẽ gây trì hoãn việc tiết sữa, không có sữa sau sinh. Bên cạnh đó, việc sử dụng cây xô thơm, lá kinh giới, rau mùi tây và bạc hà trong thời gian cho con bú cũng sẽ gây ức chế việc tiết sữa.
Vậy nên khi đang mang bầu hoặc sau khi sinh, chị em cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kì loại thuốc nào để không ảnh hưởng đến sữa.
Một số loại thuốc có thể dẫn đến tình trạng không có sữa sau sinhSử dụng thuốc tránh thai
Nếu mẹ sử dụng các loại thuốc tránh thai có chứa estrogen sẽ ảnh hưởng đến sự tiết sữa của mẹ bởi hormone estrogen có khả năng ức chế prolactin - hormone phụ trách sản xuất sữa.
Vậy nên trong thời gian đầu sau khi sinh, nếu muốn tránh thai mẹ chỉ nên áp dụng các biện pháp phòng tránh không dùng thuốc như bao cao su, màng chắn tinh trùng… Hoặc mẹ có thể sử dụng thuốc tránh thai dùng khi cho con bú và cấy que tránh thai bởi 2 phương pháp này chỉ có progestin - không ảnh hưởng đến nguồn sữa của mẹ.
Tác động từ môi trường
Sự tác động của tình trạng ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, tiêu thụ thực phẩm bẩn sẽ ảnh hưởng đến việc sản xuất sữa của cơ thể người mẹ. Sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt đóng chai có thể làm ức chế quá trình tiết sữa, làm mẹ không có sữa sau sinh.
Chị em nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để hạn chế những tác động xấu từ môi trường, hạn chế ra ngoài nơi đông đúc, trong quá tình mang thai và cho con bú không ăn thực phẩm không rõ nguồn gốc, loại bỏ thực phẩm ôi thiu, có mùi lạ…
Gặp khó khăn khi sinh con
Hormone gây căng thẳng sẽ tăng lên trong các trường hợp sinh khó, sinh mổ, chuyển dạ kéo dài, băng huyết sau sinh… ảnh hưởng trực tiếp tới việc sản xuất sữa mẹ làm mẹ không có sữa sau sinh.
Với những mẹ khó sinh, phải sử dụng liệu pháp tiêm tĩnh mạch có thể làm cơ thể mất sức và làm sữa tiết ra chậm hơn, muộn hơn, ít sữa hơn.
Mất máu quá nhiều
Phụ nữ khi sinh bị mất máu quá nhiều có thể làm cho tuyến yên nằm trong não bị tổn thương, không còn khả năng kích hoạt quá trình tiết sữa. Trường hợp mất hơn 500ml máu trong khi sinh trở thành nguyên nhân dẫn đến tình trạng không có sữa sau sinh hoặc sữa chậm về.
Sinh non
Những mẹ bầu chuyển dạ sinh non trước 37 tuần thường ít sữa. Nguyên nhân là do các mô tuyến trong vú chưa có đủ thời gian để phát triển nên mẹ không có sữa sau sinh.
Sinh non khiến các tuyến vú không đủ thời gian để phát triểnSót nhau thai
Sót nhau thai trong tử cung sau khi sinh là nguyên nhân kích hoạt quá trình giải phóng progesterone và gia tăng estrogen, ngăn chặn sự khởi đầu của việc tiết sữa. Bên cạnh đó, sót rau cũng làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn hậu sản ảnh hưởng đến tiết sữa.
Đái tháo đường thai kỳ
Insulin là một trong những hormone quan trọng đối với việc sản xuất sữa mẹ. Nồng độ insulin sẽ có sự dao động nếu mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ, tác động đến sự khởi đầu của quá trình tiết sữa. Những mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có thể lâu có sữa, thậm chí là không có sữa sau sinh cho đến khi khỏi bệnh.
Tuổi của người mẹ
Sinh con khi tuổi đã cao cũng là một trong những yếu tố làm cơ thể chậm tiết sữa, sữa ít, thậm chí là không có sữa sau sinh. Trong trường hợp sau sinh 1 tuần mà vẫn không có sữa, sản phụ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám.
Đăng ký nhận tư vấn TẠI ĐÂY
Yếu tố tác động đến việc gọi sữa về
Cơ thể phụ nữ khi mang thai sẽ sản xuất ra 4 hormone chính là prolactin, cortisol, oxytocin và insulin. Đây là 4 loại hormone đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất sữa mẹ.
Trong đó prolactin thúc đẩy cơ thể mẹ sản xuất sữa, nồng độ hormone này tăng lên trong suốt thai kỳ. Thế nhưng, do ảnh hưởng của progesterone trong thai kỳ ức chế phản ứng của prolactin khiến cơ thể mẹ không sản xuất sữa khi mang thai.
Thông thường, sau khi em bé chào đời, nhau thai đã bong, hormone do nhau thai tiết ra cũng ra khỏi cơ thể thì cơ thể mẹ mới tiết sữa. Yếu tố kích hoạt sản xuất sữa mẹ chính là sự sụt giảm nồng độ progesterone. Vậy nên sau khi sinh một vài ngày, hai bầu vú của sản phụ sẽ trở nên căng tức, núm vú rỉ sữa và đây chính là dấu hiệu cho thấy sữa đã về.
6 cách gọi sữa về sau sinh hiệu quả
Thời gian sữa về ở mỗi sản phụ là khác nhau, nhưng đều không vượt quá 1 tuần. Nếu con bú nhiều và mẹ không có sữa sau sinh, hãy thử áp dụng những cách gọi sữa về dưới đây để mau chóng có sữa cho con bú:
Cho con bú ngay sau khi sinh
Trong vài giờ đầu sau khi sinh, mẹ nên cho bé bú hoặc vắt sữa (trường hợp bé không thể bú mẹ) vì động tác bú mút của bé hay lực hút của máy vắt sữa sẽ kích thích cơ thể tiết sữa.
Bên cạnh đó, mỗi 1 – 2 giờ, mẹ hãy dùng tay nhẹ nhàng vắt sữa dù bầu vú không tiết sữa để kích hoạt sữa, thúc đẩy sữa về nhanh hơn.
Massage, chườm ấm bầu ngực
Hai bầu ngực nên được massage theo chuyển động tròn, hướng từ trong ra ngoài đến núm vú.
Có thể dùng thêm khăn mề nhúng nước nóng, vắt ráo và chườm ấm cho bầu ngực để sữa chảy ra dễ dàng hơn và giúp bé ngậm vú mẹ đúng cách để con nhận được lượng sữa đúng cách.
Massage bầu ngực để sữa về nhanh chóngÁp dụng liệu pháp da kề da
Da kề da sau sinh không chỉ đem lại lợi ích tích cực cho con mà còn hữu ích trong việc kích thích quá trình tiết sữa diễn ra nhanh hơn.
Tránh uống thuốc
Quá trình sản xuất sữa mẹ ở sản phụ có thể bị tác động xấu bởi một số loại thuốc và thảo mộc nên trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào cũng cần hỏi ý kiến bác sĩ.
Cho bé bú đúng cách
Mẹ nên tìm hiểu cách cho bé bú đúng cách để giúp bé nhận đủ lượng sữa cần thiết và không rơi vào tình trạng không có sữa sau sinh.
Nghe nhạc thư giãn
Nghe những giai điệu nhẹ nhàng sẽ giúp bạn thư giãn và kích thích các hormone tiết ra để tiết sữa. Nếu bạn đang bơm sữa, xem ảnh của em bé của bạn cũng có thể hữu ích.
Có thể bạn quan tâm:
Uống nhiều nước và ngủ nhiều nhất có thể
Sữa mẹ bao gồm rất nhiều nước, vì vậy chỉ cần tăng lượng nước uống vào, bạn có thể tăng lượng sữa mẹ tiết ra.
Nhiều phụ nữ nhận thấy rằng họ tiết ra nhiều sữa hơn sau khi ngủ, vì điều này giúp cơ thể họ có cơ hội thư giãn và nhận được các hormone sản xuất sữa phù hợp.
Điểm cộng cho việc ăn nhiều thức ăn lành mạnh , vì bạn cũng sẽ tiết ra ít sữa mẹ hơn nếu bị ốm.
Uống đủ nước giúp sữa mẹ nhanh về hơnXin lời tư vấn của bác sĩ
Hãy xin lời tư vấn từ bác sĩ nếu sau sinh vài ngày chưa có sữa, sữa ít để tìm ra nguyên nhân cản trở việc sản xuất sữa mẹ.
Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ cung cấp dinh dưỡng cho bé mà còn thêm gắn kết tình cảm mẹ con. Do đó mỗi bà mẹ cần hiểu rõ về những nguyên nhân có thể dẫn đến không có sữa sau sinh để phòng tránh.
** Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc là một trong những bệnh viện áp dụng triệt để phương pháp da kề da sau sinh và khuyến khích sản phụ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn ngay từ khi trẻ chào đời. 100% ca sinh tại Hồng Ngọc bao gồm cả sinh thường và sinh mổ sẽ được thực hiện da kề da theo đúng quy trình chuẩn của Bộ Y tế và khuyến cáo của WHO, đảm bảo an toàn và khoa học. Việc được da kề da ngay sau sinh đúng cách cũng góp phần “gọi sữa về” nhanh hơn, để trẻ sớm được đón nhận những giọt sữa non quý giá của mẹ.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc
