[CHI TIẾT NHẤT TỪ A-Z] Về bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong những bệnh nhiễm trùng thường gặp, và nữ giới có tỷ lệ mắc cao gấp đôi nam giới. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được thăm khám và chữa trị kịp thời như: nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng, tổn thương thận…

Nhiễm trùng đường tiết niệu là gì?

Nhiễm trùng đường tiết niệu hay nhiễm khuẩn đường tiết niệu/nhiễm trùng đường tiểu (Urinary Tract Infection – UTI) là tình trạng viêm nhiễm ở một trong các bộ phận của hệ tiết niệu, bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Trong đó, phần lớn tình trạng nhiễm khuẩn liên quan đến đường tiết niệu dưới gồm bàng quang và niệu đạo.

Dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu thường gặp

Dấu hiệu chung của nhiễm trùng đường tiết niệu

Các triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu phụ thuộc vào bộ phận đường tiết niệu bị viêm nhiễm. Nếu nhiễm trùng đường tiết niệu phía dưới sẽ ảnh hưởng đến niệu đạo và bàng quang, các biểu hiện của nhiễm trùng khi đó bao gồm:

• Nóng rát khi đi tiểu
• Tăng tần suất đi tiểu mà không tiểu được nhiều
•  Nước tiểu đục, có màu như nước trà đặc, hoặc có máu
• Nước tiểu nặng mùi
•  Đau vùng chậu ở phụ nữ
•  Đau trực tràng ở nam giới

Các triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu phụ thuộc vào bộ phận đường tiết niệu bị viêm nhiễm

•  Đau lưng phía trên và hai bên
• Cảm giác ớn lạnh
• Sốt
•  Buồn nôn và nôn mửa

Dấu hiệu viêm bể thận cấp tính

Người bị viêm bể thận cấp thường xuất hiện đột ngột các dấu hiệu như: sốt cao rét run, kèm đau đầu và mệt mỏi, tiểu buốt, tiểu giắt, tiểu có mủ. Người bệnh có thể đau vùng hông và xuất hiện cơn đau quặn thận.

Dấu hiệu viêm bàng quang

Người bị viêm bàng quang thường có triệu chứng: mắc tiểu thường xuyên nhưng tiểu lại ít, nóng rát khi tiểu, nước tiểu có máu và mùi khó chịu, vùng chậu đau và sốt nhẹ…

Dấu hiệu viêm niệu đạo

Người bị viêm niệu đạo sẽ có một số triệu chứng như tiểu khó, tiểu gấp, đi tiểu thường xuyên, sốt hay ớn lạnh… Với nữ giới, có thể bị đau khi quan hệ tình dục, dịch tiết âm đạo bất thường. Ở nam giới sẽ xuất hiện cảm giác nóng rát khi tiểu, có máu hoặc tinh dịch trong nước tiểu, đau khi xuất tinh hay nổi hạch ở bẹn…

Nguyên nhân nhiễm trùng tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu thường xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo và phát triển trong bàng quang.

Nhiễm trùng bàng quang hay viêm bàng quang thường do Escherichia coli (E. coli) gây ra – đây là một loại vi khuẩn được tìm thấy trong đường tiêu hóa. Tình trạng này xảy ra khi vi khuẩn lây lan từ hậu môn đến niệu đạo. Ngoài ra, do cấu tạo niệu đạo ở nữ giới gần với âm đạo nên các tác nhân gây bệnh rất dễ lây truyền qua đường tình dục (STDs) để tấn công niệu đạo gây ra tình trạng viêm nhiễm.

Các yếu tố nguy cơ của nhiễm trùng đường tiết niệu

Nữ giới có tỷ lệ mắc nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn nam giới do các yếu tố nguy cơ gây bệnh cao hơn bao gồm:

• Cấu tạo hệ tiết niệu: Chiều dài niệu đạo ở nữ giới ngắn hơn khiến vi khuẩn dễ di chuyển đến bàng quang gây nhiễm trùng.
• Hoạt động tình dục: Phụ nữ hoạt động tình dục thường xuyên có xu hướng mắc nhiễm trùng đường tiết niệu nhiều hơn những phụ nữ ít hoạt động. Đồng thời, có nhiều bạn tình cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Sử dụng màng chắn tránh thai có thể tăng nguy cơ viêm đường tiết niệu ở nữ giới

•  Biện pháp kiểm soát sinh sản: Phụ nữ sử dụng màng chắn tránh thai, thuốc diệt tinh trùng có thể gây viêm đường tiết niệu khi mang thai cao hơn.
• Thời kỳ mãn kinh: Sự suy giảm estrogen thời kỹ mãn kinh gây ra nhiều thay đổi trong đường tiết niệu khiến chị em dễ bị nhiễm trùng.
•  Giai đoạn sinh nở: Phụ nữ sinh con bằng phương pháp đẻ mổ có nhiều nguy cơ bị viêm đường tiết niệu sau sinh hơn phụ nữ sinh thường.

Các yếu tố nguy cơ khác

•  Bất thường bẩm sinh đường tiết niệu: Tình trạng bất thường này khiến nước tiểu không thể thoát ra ngoài hoặc khiến nước tiểu trào ngược lên niệu đạo làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu: Sỏi thận hoặc tăng sinh tuyến tiền liệt cũng làm giữ nước tiểu trong bàng quang làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tiểu.
•  Hệ thống miễn dịch bị ức chế: Mắc bệnh tiểu đường và một số bệnh khác có thể gây suy giảm hệ thống miễn dịch khiến người bệnh dễ nhiễm khuẩn hơn người khác.
• Sử dụng ống thông: Những bệnh nhân phải sử dụng ống thông tiểu có nguy cơ mắc viêm nhiễm cao hơn người bình thường.
• Thủ thuật tiết niệu: Phẫu thuật tiết niệu hoặc kiểm tra đường tiết niệu phải can thiệp bằng dụng cụ y tế có thể làm tăng nguy cơ phát triển nhiễm trùng đường tiết niệu.

Biến chứng nhiễm trùng đường tiết niệu

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

•  Nhiễm trùng tái phát, đặc biệt ở những phụ nữ mắc bệnh từ 2 lần trở lên trong khoảng từ 6 – 12 tháng.
•  Nhiễm trùng thận cấp tính hoặc mạn tính khiến thận của người bệnh bị tổn thương vĩnh viễn.
• Viêm đường tiết niệu khi mang thai có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm bể thận ở mẹ, nguy cơ sảy thai, sinh non; em bé nhẹ cân, nhiễm khuẩn sơ sinh…
• Viêm niệu đạo tái phát gây hẹp niệu đạo, nhất là ở nam giới
• Nhiễm trùng huyết và thậm chí là tử vong nếu bị viêm thận.

Chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu

Để chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm:

• Phân tích mẫu nước tiểu: Bác sĩ lấy mẫu nước tiểu của người bệnh để phân tế bào bạch cầu, hồng cầu hoặc vi khuẩn. Người bệnh cần lau bộ phận sinh dục bằng giấy sát trùng và lấy nước tiểu giữa dòng để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác.

Để chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh nhân sẽ được chỉ định xét nghiệm nước tiểu

• Cấy nước tiểu: Bước này có thể thực hiện sau khi phân tích nước tiểu, giúp bác sĩ biết được loại vi khuẩn đang gây nhiễm trùng, loại thuốc điều trị hiệu quả nhất.
•  Chẩn đoán hình ảnh đường tiết niệu: Nếu bạn bị nhiễm trùng thường xuyên, và bác sĩ nghi ngờ do bất thường cấu trúc của đường tiết niệu, bạn có thể được chỉ định siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MR) để tìm nguyên nhân gây bệnh.
•  Nội soi bàng quang: Bác sĩ có thể dùng một ống dài, mỏng và có thấu kính để quan sát bên trong niệu đạo, bàng quang.

Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu

Các phương pháp điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ phụ thuộc vào mức độ viêm nhiễm

Nhiễm trùng đường tiết niệu đơn giản

Các loại thuốc thường được khuyên dùng bao gồm:

•  Trimethoprim / sulfamethoxazole (Bactrim, Septra…)
•  Fosfomycin (Monurol)
•  Nitrofurantoin (Macrodantin, Macrobid)
•  Cephalexin (Keflex)
• Ceftriaxone

Các phương pháp điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ phụ thuộc vào mức độ viêm nhiễm

Nhóm thuốc kháng sinh fluoroquinolones như ciprofloxacin (Cipro), levofloxacin và các loại khác không được khuyến cáo cho các trường hợp nhiễm trùng đơn giản, là bởi rủi ro khi sử dụng quá lớn. Trong trường hợp tình trạng nhiễm trùng diễn tiến phức tạp hoặc nhiễm trùng ở thận, bác sĩ có thể kê đơn thuốc fluoroquinolone, nếu không có lựa chọn điều trị nào khác.

Nhiễm trùng thường xuyên

Trường hợp bệnh nhân nhiễm trùng tiểu nhiều lần, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị chuyên biệt như:

• Dùng kháng sinh liều thấp, có thể là 6 tháng hoặc lâu hơn
•  Một liều kháng sinh duy nhất sau khi quan hệ tình dục, nếu tình trạng nhiễm trùng tiết niệu liên quan đến hoạt động tình dục
•  Liệu pháp estrogen nếu bạn mãn kinh

Nhiễm trùng nặng

Đối với người bị nhiễm trùng nặng, có thể cần điều trị bằng những loại thuốc kháng sinh đã đề cập ở trên và tiêm tĩnh mạch tại bệnh viện.

Khi có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đăng ký khám với chuyên gia 30 năm kinh nghiệm trong điều trị các bệnh lý về Thận tiết niệu tại đây:

Phòng tránh nhiễm trùng đường tiết niệu

Để phòng ngừa nhiễm bệnh, bạn nên thực hiện theo hướng dẫn sau đây để làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiết niệu:

•  Bổ sung nhiều nước cho cơ thể. Uống nước giúp làm loãng nước tiểu và khiến bạn đi tiểu thường xuyên hơn. Nhờ đó loại bỏ vi khuẩn khỏi đường tiết niệu một cách dễ dàng.
• Sử dụng các thực phẩm có khả năng chống nhiễm khuẩn tiết niệu hiệu quả như: nam việt quất, tỏi, sữa chua không đường, trái cây họ cam quýt, kiwi…
•  Vệ sinh vùng kín đúng cách: lau từ trước ra sau sau khi đi vệ sinh nhất là với phụ nữ giúp ngăn vi khuẩn ở vùng hậu môn lây lan sang âm đạo và niệu đạo.

Uống nước giúp làm loãng nước tiểu và khiến bạn đi tiểu thường xuyên hơn, nhờ đó loại bỏ vi khuẩn khỏi đường tiết niệu

• Ngay sau khi quan hệ tình dục, hãy đi tiểu và uống một cốc nước đầy để loại bỏ vi khuẩn, phòng tránh tình trạng viêm đường tiết niệu sau quan hệ.
• Tránh dùng các sản phẩm dành cho phụ nữ có khả năng gây kích ứng như xịt khử mùi, dung dịch vệ sinh có tính kháng khuẩn mạnh.
•  Thay đổi phương pháp ngừa thai vì màng film, bao cao su không được bôi trơn hoặc xử lý bằng chất diệt tinh trùng… đều có thể góp phần vào sự phát triển của vi khuẩn, gây nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Giữ vùng kín khô ráo, sạch sẽ bằng cách mặc đồ lót bằng vải cotton và quần áo rộng. Tránh mặc quần jean bó sát và đồ lót bằng nylon bởi chúng giữ độ ẩm, tạo môi trường hoàn hảo cho vi khuẩn phát triển.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Hồng Ngọc TẠI ĐÂY để có thêm những thông tin hữu ích về sức khỏe và các chương trình ưu đãi hấp dẫn từ bệnh viện.