Bệnh lý dây thần kinh số 5 với những cơn đau dữ dội, đau giật đột ngột một nửa mặt khiến ngưới bệnh gặp “ám ảnh” ăn uống, nói chuyện, sinh hoạt,…
Giải phẫu cấu tạo dây thần kinh số 5
Dây thần kinh số 5 là dây thần kinh sọ lớn nhất có nhiệm vụ chi phối đa số hoạt động vùng mặt, và một phần vùng đầu. Dây thần kinh này bao gồm nhánh vận động, và nhánh cảm giác.
Dây thần kinh vận động.
Các nhánh phân bố của dây thần kinh số 5 bao trùm vùng mặt
Các sợi dây thần kinh vận động nằm tại cầu não, với các trục sợi hướng ra mặt trước của bên cầu não sở hữu chúng. Chúng chạy đan xen, tạo nên dây thần kinh hàm dưới. Từ đó, có chức năng chi phối cơ nhai, phần cơ thái dương hàm và các cơ cánh trong và ngoài.
Dây thần kinh cảm giác phân bố rộng rãi hơn khi chạy dọc theo chiều dài của thân não. Chúng chia làm 3 nhánh tại hạch Gasser, là:
Thần kinh mắt - vùng V1: đây là nhánh thần kinh ngắn nhất nằm riêng tại vùng trên cùng và mang vai trò cảm ứng quanh vùng mắt hướng về trán.
Thần kinh hàm trên - vùng V2: phân bổ rộng rãi hơn do được chia làm các nhánh: thần kinh dưới ổ mắt, thần kinh gò má và thần kinh chân bướm khẩu cái.
Thần kinh hàm dưới - vùng V3: khu vực chi phối cả cảm giác và vận động vùng hàm dưới. Nhánh dây thần kinh số 5 này chủ yếu chi phối toàn bộ khu vực thái dương, cằm, miệng, hàm dưới,…
Bệnh đau dây thần kinh số 5
Bệnh lý đau dây thần kinh số 5 là tình trạng cơn đau dữ dội giống như bị điện giật ở một bên mặt. Đây là cơn đau xuất phát từ dây thần kinh số 5 (dây thần kinh tam thoa) – truyền tín hiệu cơn đau thẳng từ mặt đến não. Người bệnh gặp ám ảnh trong sinh hoạt bởi cơn đau xuất hiện bất chợt, hoặc chỉ với một chút va chạm: gió thổi, chạm phải áo, chạm nhẹ,…
Cơn đau ám ảnh vùng mặt do nguyên nhân đau dây thần kinh số 5
Đau dây thần kinh số 5 bắt đầu bằng những cơn đau nhẹ, ngắn. Lâu dần tình trạng này có thể diễn ra thường xuyên hơn, với tính chất đau tăng dần. Nếu không được điều trị, có thể khởi phát chứng đau mãn tính (khi cơn đau kéo dài trên 3 tháng).
Bệnh đau dây thần kinh số 5 gặp nhiều ở nhóm người cao tuổi. Đặc biệt, rối loạn này phổ biến hơn ở giới tính nữ.
Triệu chứng bệnh
Tình trạng đau dây thần kinh số V phổ biến với các cơn đau giật, đau nóng rát khu vực nửa mặt. Tuy nhiên, dấu hiện đau dây thần kinh số 5 ở mỗi người thường không giống nhau. Người bệnh có thể bao gồm các biểu hiện dưới đây:
Có cơn đau giật, đau nhói, đau bỏng rát như bị điện giật, kim châm,…
Cơn đau diễn ra kèm theo tình trạng co thắt cơ mặt.
Xuất hiện cơn đau đột ngột không báo trước, hoặc khi có tác động như: nói chuyện, đánh răng, rửa mặt, khi có gió thổi,…
Cơn đau kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng hoặc kéo dài trên 3 tháng.
Bị đau đột ngột vùng mặt, nơi dây thần kinh số 5 chạy qua: má, hàm, môi, răng, nướu,… Một số người bị đau tại mắt và trán – ứng với điểm cuối mà dây thần kinh 5 chạy qua.
Cảm giác đau kéo dài ở một bên mặt – không rõ nguyên nhân.
Các cơn đau xuất hiện ở một điểm, hoặc lan rộng ra (tại vị trí dây thần kinh V chi phối).
Cơn đau tăng tần xuất, đau dữ dội hơn theo thời gian.
Cơn đau ít xuất hiện trong giấc ngủ mà thường rải rác vào ban ngày – khi người bệnh cử động nhiều ở mặt.
Ngoài ra, một số bệnh khác cũng gây ra các triệu chứng giống như đau dây thần kinh số 5. Do vậy, nếu gặp các biểu hiện đau như trên, người bệnh nên thực hiện chẩn đoán cùng bác sĩ trước khi tự nhận định bệnh tại nhà.
Nguyên nhân gây đau dây thần kinh số 5
Phần lớn các cơn đau dây thần kinh số 5 khởi phát do nguyên nhân chèn ép thần kinh, bao gồm:
Dây thần kinh số V bị chèn ép do sự vòng dây bất thường ở động mạch nội sọ (ví dụ như giãn động mạch nền, hoặc động mạch tiểu não dưới trước).
Do vòng tĩnh mạch chèn ép vào dây thần kinh số 5 tại rễ thoát ra của dây 5 tới thân não.
Một số bệnh nhân gặp tình trạng đau dây thần kinh số 5 do các nguyên nhân ít phổ biến hơn: như chèn ép bởi khối u, dị dạng động mạch, do phình động mạch hay xơ cứng vùng chân răng bất kỳ,…
Bệnh đau dây thần kinh số 5 cũng khởi phát do cơn đột quỵ, do phẫu thuật hoặc chấn thương mặt.
Đối tượng mắc bệnh
Bệnh đau dây thần kinh 5 có thể xảy đến với tất cả mọi người, ở tất cả độ tuổi. Tuy nhiên, một số yếu tố sau đây có thể tăng nguy cơ mắc bệnh như:
Giới tính: phụ nữ có nguy cơ mắc chứng đau dây thần kinh V gấp 3 lần so với nam giới.
Tuổi tác: thường gặp ở những người từ 50 tuổi trở lên.
Bệnh nền: tăng huyết áp, đa xơ cứng, là hai bệnh có yếu tố nguy cơ gây đau dây thần kinh chẩm.
Đau dây thần kinh số 5 xảy đến nhiều ở người cao tuổi.
Chẩn đoán đau dây thần kinh số 5
Người bệnh gặp các cơn đau bất thường vùng mặt nên được thăm khám, chẩn đoán với bác sĩ chuyên khoa. Phương án chẩn đoán thích hợp nhất của bệnh là kết hợp khám lâm sàng và cận lâm sàng.
Thăm khám biểu hiện, triệu chứng lâm sàng: căn cứ vào biểu hiện, cũng như tiền sử bệnh lý, các bác sĩ sẽ có định hướng chẩn đoán bệnh chính xác hơn.
Khám thần kinh: thăm khám và đánh giá các tổn thương dây thần kinh V giúp làm chính xác nhận định bước đầu của bác sĩ trước các biểu hiện, triệu chứng đau vùng mặt.
Chẩn đoán cận lâm sàng: sử dụng các thiết bị chẩn đoán hình ảnh như X-quang, cộng hưởng từ MRI,… để tìm kiếm nguyên nhân gây đau cho người bệnh.
Nên thực hiện đánh giá nguyên nhân gây đau dây thần kinh số 5 với các thiết bị chẩn đoán hình ảnh
Khi nào cần đến điều trị với bác sĩ?
Người bệnh cần tới cơ sở y tế để điều trị cơn đau dây thần kinh số 5 khi gặp các cơn đau khó kiểm soát. Cụ thể là:
Đau đột ngột vùng mặt khi nói chuyện, cười, ăn uống,… gây ảnh hưởng tới sinh hoạt
Có cơn đau ở mặt, và lan rộng ra xung quanh.
Cơn đau không, hoặc ít đáp ứng với thuốc giảm đau.
Cơn đau có tần suất tái đi tái lại thường xuyên, khó kiểm soát.
Cách điều trị đau dây thần kinh số 5
Có nhiều phương án điều trị cho tình trạng đau dây 5. Người bệnh có thể áp dụng đồng thời các phương pháp để gia tăng hiệu quả chi phối cơn đau.
Điều trị thuốc
Các loại thuốc đóng vai trò quan trọng khi điều trị các cơn đau bắt nguồn từ dây thần kinh. Trong đó, các loại thuốc an toàn thường được sử dụng là:
Thuốc chống co giật (động kinh): có tác dụng giảm tần suất cơn đau, kiểm soát cơn đau giật thần kinh. Người bệnh khi dùng thuốc chống co giật có thể gặp tình trạng buồn nôn, chóng mặt, lú lẫn và buồn ngủ.
Thuốc chống co cơ: có tác dụng làm giãn cơ vùng mặt, giúp người bệnh đỡ triệu chứng co thắt cơ vùng mặt.
Thuốc giảm đau: hỗ trợ giảm cơn đau vùng mặt nhanh chóng. Đây là loại thuốc phổ biến, được chỉ định sử dụng hàng ngày.
Điều trị nội khoa là phương pháp không thể thay thế đối với các cơn đau dây thần kinh số 5
Điều trị bằng thủ thuật và phẫu thuật
Với các tình trạng đau dây thần kinh số 5 không đỡ, người bệnh nên thực hiện các thủ thuật, hoặc phẫu thuật để giảm cơn đau.
Giải chèn ép vi mạch: giúp giảm bớt tình trạng chèn ép mạch lên dây V, giúp giảm bớt áp lực, hạn chế cơn đau.
Hủy dây thần kinh V: giúp hủy dẫn truyền cảm giác đau, không cho chúng đưa thông tin cơn đau đến não. Người bệnh có thể lựa chọn: hủy thần kinh bằng hóa chất, bằng nhiệt hoặc bằng áp lanh,… tùy theo tình trạng.
Trên đây là những thông tin về dây thần kinh số 5. Nếu gặp các cơn đau giật, đau bỏng rát khó chịu vùng mặt, người bệnh nên tới cơ sở y tế gần nhất để có phương án điều trị thích hợp.
Đăng ký khám và nhận tư vấn qua hotline: 0947 616 006
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị.
Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác.
