Tuyến giáp là gì? cấu tạo và chức năng của tuyến giáp

Tuyến giáp là gì? cấu tạo và chức năng của tuyến giáp

14-04-2023

Các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp đang trở nên phổ biến, đặc biệt tỉ lệ ung thư tuyến giáp chiếm đến 90% trong các ca bệnh ung thư nội tiết. Vậy tuyến giáp có vai trò quan trọng như thế nào? Bệnh tuyến giáp có nguy hiểm không và những ai có nguy cơ mắc bệnh? Những câu hỏi này sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

Tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một trong những tuyến nội tiết quan trọng trong cơ thể người, nó tạo ra các hormone cần thiết cho sự phát triển và điều tiết chức năng của cơ thể. Tuyến giáp nằm ở phía trước của cổ, nối liền với hạch giáp và có kích thước nhỏ hơn một quả trứng.

Các hormone được tạo ra bởi tuyến giáp bao gồm thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), hai loại hormone này đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và sự phát triển của các tế bào trong cơ thể. Ngoài ra, tuyến giáp cũng sản xuất calcitonin, một hormone có tác dụng giảm lượng canxi trong máu.

Cấu tạo của tuyến giáp

Tuyến giáp là một cơ quan nội tiết quan trọng trong cơ thể, có chức năng sản xuất và bài tiết các hormone cần thiết cho sự phát triển và điều tiết chức năng của cơ thể. Để hiểu rõ hơn về cấu tạo của tuyến giáp, chúng ta cần phân tích chi tiết các thành phần và chức năng của nó.

Tuyến giáp có hình dạng giống như một con bướm, nằm ở phía trước của cổ, bên trái và phải của bộ xương cổ. Nó được bao phủ bởi một lớp mô liên kết mềm và được phân thành hai thùy giáp đối xứng nhau bởi một vách ngăn trung tâm. Các thùy giáp chứa các follicle, là các khối tế bào chặt chẽ, được tạo ra bởi tế bào Follicular, là nơi sản xuất hormone T4 và T3.

T4 và T3 là hai loại hormone được sản xuất từ iodine và tyrosine, hai loại amino acid quan trọng. TGB, là một protein đặc biệt, được sản xuất bởi tế bào Follicular và là nguyên liệu để sản xuất T4 và T3. Các tế bào follicular sẽ i-ốt hóa các phân tử tyrosine trong TGB để tạo thành các phân tử T4 hoặc T3. Sau đó, các tế bào follicular bài tiết T4 và T3 vào máu thông qua các mạch máu xung quanh tuyến giáp.

Tuyến giáp còn có các tế bào parafollicular hoặc tế bào C, sản xuất hormone calcitonin, có tác dụng giảm lượng canxi trong máu. Calcitonin có vai trò quan trọng trong sự phát triển và duy trì sự cân bằng của hệ thống xương.

Tóm lại, cấu tạo của tuyến giáp là một hệ thống tế bào phức tạp, chứa nhiều loại tế bào khác nhau để sản xuất các hormone quan trọng cho sự phát triển và điều tiết chức năng của cơ thể.

Cấu tạo của tuyến giáp Hình ảnh tuyến giáp khỏe mạnh, không xảy ra bất thường

Chức năng của tuyến giáp

Tuyến giáp có vai trò rất quan trọng trong việc điều hòa chức năng của toàn bộ hệ thống nội tiết cơ thể:
  • Tăng tốc chuyển hóa năng lượng: T4 và T3 tăng cường việc chuyển hóa năng lượng của tế bào, giúp tăng cường sản xuất ATP (adenosine triphosphate) - nguồn năng lượng chính của cơ thể.
  • Tăng sản xuất protein: T4 và T3 kích thích quá trình tổng hợp protein, giúp duy trì và phục hồi các tế bào cơ thể.
  • Tăng hoạt động của hệ thống thần kinh: T4 và T3 tăng cường hoạt động của hệ thống thần kinh, đặc biệt là trí não, tăng cường sự tập trung và tăng khả năng ghi nhớ.
  • Tăng sự phát triển và trưởng thành của cơ thể: Hormone giáp cũng có vai trò trong việc điều chỉnh quá trình tạo xương, thúc đẩy quá trình tăng trưởng chiều cao cho trẻ em.
  • Tác động đến chức năng tế bào và cơ quan khác: T4 và T3 kích thích tốc độ trao đổi chất, tăng sản xuất và bài tiết hormone tăng trưởng, tăng sản xuất hormone testosterone, tăng hấp thụ canxi, giảm cholesterol máu, v.v.

Các bệnh lý về tuyến giáp thường gặp

Các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp bao gồm:

Viêm tuyến giáp

Viêm tuyến giáp là tình trạng vi khuẩn, virus xâm nhập gây tổn thương tuyến giáp hoặc do thuốc hay tác động của các cơ chế miễn dịch.

Bệnh này thường gây ra sự phát triển to lên hoặc co lại của tuyến giáp, dẫn đến khó thở, khó nuốt, ho, mất trọng lượng và mệt mỏi. Ngoài ra, viêm tuyến giáp cũng có thể gây ra tăng trưởng của tóc, da khô và sưng lên mắt. Tình trạng tuyến giáp bị viêm lâu ngày có thể dẫn đến cường giáp hoặc suy giáp, thậm chí là cả hai. 

Cường giáp

Cường giáp là hội chứng tiêu biểu của bệnh Basedow - căn bệnh hay gặp nhất của các bệnh nhân bị bướu cường chức năng tuyến giáp. Người bị hội chứng này sẽ có các biểu hiện như mạch nhanh, mắt lồi, run chân tay, ăn nhiều uống nhiều nhưng người gầy gò và sụt cân, hồi hộp đánh trống ngực,...

Cường tuyến giáp gây ra lồi mắt Cường tuyến giáp gây ra lồi mắt

Suy giáp

Suy giáp là tình trạng tuyến giáp không tiết đủ hormon để tham gia vào các quá trình trao đổi chất. Mặc dù suy giáp không gây đau nhưng khiến cho người bệnh gặp các biểu hiện như: mặt có hiện tượng bị sưng, rụng tóc, nhịp tim chậm, suy giảm trí nhớ, sưng khớp, đau nhức, yếu cơ và mệt mỏi,...

Bướu giáp

Bướu giáp hay bướu cổ là một trong số những căn bệnh có thể xảy đến với bất kỳ ai với tỷ lệ mắc bệnh cao. Khi bướu lớn có thể khiến bệnh nhân khó nuốt, ho và khó thở do hệ thống ống dẫn khu vực cổ bị chèn ép.

Để biết rõ tình trạng sức khỏe của mình, bạn nên đến các cơ sở ý tế uy tín để kiểm tra và tham khảo ý kiến chuyên môn từ các bác sĩ Nội tiết. Liên hệ đặt lịch khám cùng chuyên gia Nội tiết – Tuyến giáp, qua hotline 0911.858.626 hoặc đăng ký TẠI ĐÂY.

Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh tuyến giáp

  • Đối tượng đầu tiên có nguy cơ cao mắc bệnh tuyến giáp là những người có tiền sử bệnh tuyến giáp trong gia đình. Theo nghiên cứu từ Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ, yếu tố di truyền chi phối khoảng 70% nguy cơ bị bệnh tuyến giáp tự miễn. Nếu bạn có người thân trong gia đình bị bệnh tuyến giáp, bạn cần thường xuyên kiểm tra tuyến giáp để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh.

  • Đối tượng tiếp theo là phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ trên 60 tuổi. Theo một báo cáo của Hội Nội tiết học Hoa Kỳ, có khoảng 20 triệu người ở Hoa Kỳ mắc bệnh tuyến giáp, trong đó hơn 80% là phụ nữ. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt giữa nam và nữ trong nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp có thể liên quan đến hormone nữ estrogen.

  • Ngoài ra, những người có tiền sử bệnh tim, tiểu đường, ung thư và huyết áp cao cũng có nguy cơ cao mắc bệnh tuyến giáp. Theo nghiên cứu, những bệnh này có liên quan đến chức năng của tuyến giáp. Nếu bạn có bất kỳ bệnh nào trong số này, bạn nên kiểm tra tuyến giáp thường xuyên để phát hiện bất kỳ vấn đề nào kịp thời.

Bệnh tuyến giáp có nguy hiểm không?

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh tuyến giáp là một trong những bệnh lý phổ biến nhất ở những người trưởng thành, đặc biệt là ở phụ nữ.

Phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh tuyến giáp Phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh tuyến giáp

Bệnh gây ra các triệu chứng và biến chứng khác nhau, phụ thuộc vào loại bệnh tuyến giáp mà bệnh nhân mắc phải. Các triệu chứng thường gặp bao gồm mệt mỏi, buồn nôn, khó chịu, mất cân bằng năng lượng và các vấn đề về tiêu hóa.

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh tuyến giáp có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn như suy giáp, tức là tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, gây ra các vấn đề về sức khỏe.

Khi bệnh tuyến giáp được phát hiện sớm và ở mức độ nhẹ có thể được điều trị nội khoa, đảm bảo rằng hormone giáp vẫn được sản xuất đủ. Những trường hợp nghiêm trọng hơn có thể cần phải được phẫu thuật hoặc điều trị bằng thuốc liều cao hơn. Điều quan trọng là phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, giảm thiểu nguy cơ phát triển các biến chứng nguy hiểm.

Khám và điều trị bệnh lý tuyến giáp

Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong cơ thể nhưng cũng là bộ phận rất dễ bị tác động. Các bệnh lý liên quan đến cơ quan nội tiết này thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu. Vì vậy, đa số các ca bệnh được phát hiện sớm đều do hoạt động thăm khám tuyến giáp định kỳ. 

Nên thực hiện khám định kỳ tuyến giáp Bệnh có thể đươc kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm
Quy trình khám tuyến giáp có thể thực hiện theo trình tự như sau: Khám lâm sàng Bước đầu tiên trong quá trình khám tuyến giáp là khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ kiểm tra khu vực cổ và đường cong giáp của bệnh nhân để tìm ra các dấu hiệu bất thường, chẳng hạn như kích thước tuyến giáp bất thường, các cơn đau và khó thở. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bệnh nhân sẽ được chỉ định tiến hành các xét nghiệm bổ sung để đánh giá thêm tình trạng của tuyến giáp. Siêu âm tuyến giáp Siêu âm là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh giúp đánh giá kích thước, hình dạng và cấu trúc của tuyến giáp. Thông qua thiêt bị chuyên dụng, hình ảnh tuyến giáp được hiển thị trên màn hình giúp bác sĩ đánh giá chuyên sâu cấu trúc của cơ quan nội tiết này. Trường hợp phát hiện các khối u hay các dấu hiệu khác, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm bổ sung để đánh giá chính xác hơn. Xét nghiệm tuyến giáp Xét nghiệm máu được thực hiện để đánh giá chuyên sâu chức năng tuyến giáp của bệnh nhân, bao gồm các chỉ số như hormone tuyến giáp và hormone kích thích tuyến giáp. Kết quả xét nghiệm này có thể dùng để kết luận một số tình trạng bệnh lý như cường giáp, suy giáp, viêm tuyến giáp hoặc u tuyến giáp. Sinh thiết tuyến giáp Trường hợp nghi ngờ bệnh nhân có tê sbafo ác tính trong khối u, bước cuối cùng trong quá trình khám tuyến giáp là sinh thiết tuyến giáp - lấy mẫu các tế bào trong tuyến giáp để kiểm tra chính xác hơn tình trạng sức khỏe của tuyến giáp.
Trong quá trình sinh thiết, bác sĩ sẽ sử dụng một kim mỏng để lấy mẫu các tế bào trong tuyến giáp. Mẫu mô sẽ được đưa đến phòng thí nghiệm để xem xét chính xác hơn các tế bào của tuyến giáp.

Ai cũng có nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp, đặc biệt nguy cơ mắc bệnh ở phụ nữ cao hơn nam giới gấp 3-5 lần.

Lời khuyên dành cho mọi người là nên thường xuyên quán sát các biểu hiện bất thường tại vùng cổ như nổi hạch, đau họng, khàn giọng,.. và đi khám định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện tình trạng bệnh lý và có phương án điều trị kịp thời.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Để biết chính xác tình trạng bệnh, người bệnh cần tới các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ trực tiếp thăm khám và tư vấn phác đồ điều trị hiệu quả.

Theo dõi fanpage Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc

 để biết thêm thông tin bổ ích khác.
Đọc tiếp
Quay lại
Hỏi đáp Bác sĩ
Viết câu hỏi
Cơ sở chuyên khoa liên quan
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc – Phúc Trường Minh
  • Số 8 đường Châu Văn Liêm, phường Phú Đô, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
  • Hotline: +(84-24) 7300 8866
Đặt lịch ngay
Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Yên Ninh
  • Số 55 Yên Ninh, phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
Phòng khám đa khoa Hồng Ngọc Keangnam
  • Tầng 10, Keangnam Landmark 72, Phạm Hùng, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay
PHÒNG KHÁM ĐA KHOA HỒNG NGỌC - KOSMO TÂY HỒ
  • Gian S20 và TMDV 2A + 2B, Tầng 1 và 2, tổ hợp chung cư, văn phòng kết hợp dịch vụ thương mại Newtatco - Kosmo Tây Hồ, Phường Xuân Tảo, Quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội
  • Hotline: (+84-24) 3927 5568
Đặt lịch ngay