Nguyên nhân gây hạ đường huyết

Hạ đường huyết là tình trạng mức đường trong máu thấp hơn bình thường. Bệnh thường liên quan đến điều trị bệnh tiểu đường, ngoài ra còn do việc sử dụng các loại thuốc khác nhau gây nên lượng đường trong máu thấp. 

Triệu chứng của hạ đường huyết

Nếu lượng đường trong máu trở nên quá thấp sẽ xuất hiện các triệu chứng sau đây: 

• Nhịp tim không đều, tim đập nhanh
• Mệt mỏi
• Da nhợt nhạt
• Run rẩy chân tay
• Lo lắng, bồn chồn
• Đổ mồ hôi
• Cáu gắt
• Đau nhói hoặc tê môi, lưỡi

Hạ đường huyết ở mức độ nghiêm trọng có thể dẫn đến các triệu chứng:

• Nhầm lẫn hành vi
• Rối loạn thị giác
• Co giật
• Mất ý thức

Nguyên nhân hạ đường huyết

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh hạ đường huyết; phổ biến nhất là tác dụng phụ của thuốc dùng để điều trị bệnh tiểu đường.

Điều hòa đường huyết

Khi ăn, cơ thể phân hủy carbohydrate từ thực phẩm – chẳng hạn như người bệnh mì, gạo, mì ống, rau, trái cây và các sản phẩm sữa – thành các phân tử đường khác nhau, bao gồm glucose.

Glucose, nguồn năng lượng chính cho cơ thể đi vào các tế bào của hầu hết các mô với sự trợ giúp của insulin – một loại hormone do tuyến tụy tiết ra. Insulin cho phép glucose đi vào các tế bào và cung cấp nhiên liệu mà tế bào cần. Glucose bổ sung được lưu trữ trong gan và cơ bắp dưới dạng glycogen.

Nếu người bệnh không ăn trong vài giờ và lượng đường trong máu giảm, một loại hormone khác từ tuyến tụy báo hiệu gan sẽ phá vỡ glycogen được lưu trữ và giải phóng glucose vào máu. Điều này giữ cho lượng đường trong máu ở một phạm vi bình thường cho đến khi người bệnh ăn lại.

Cơ thể người bệnh cũng có khả năng tạo glucose. Quá trình này xảy ra chủ yếu ở gan, thận.

Bệnh tiểu đường

Nếu bị tiểu đường, người bệnh có thể không tạo đủ insulin (bệnh tiểu đường loại 1) hoặc người bệnh có thể ít đáp ứng với nó (bệnh tiểu đường loại 2). Do đó, glucose có xu hướng tích tụ trong máu và có thể đạt đến mức cao vô cùng nguy hiểm. Để khắc phục vấn đề này, người bệnh có thể dùng insulin hoặc các loại thuốc khác để giảm lượng đường trong máu.

Nhưng quá nhiều insulin hoặc các loại thuốc trị tiểu đường khác có thể khiến lượng đường trong máu của người bệnh xuống quá thấp, gây hạ đường huyết. Hạ đường huyết cũng có thể xảy ra nếu người bệnh ăn ít hơn bình thường sau khi dùng thuốc trị tiểu đường, hoặc nếu người bệnh tập thể dục nhiều hơn bình thường.

Nguyên nhân hạ đường huyết đối với người không có bệnh tiểu đường

Hạ đường huyết ở những người không mắc bệnh tiểu đường ít phổ biến hơn nhiều. Nguyên nhân có thể bao gồm:

• Thuốc: Vô tình uống thuốc trị tiểu đường đường là nguyên nhân có thể gây hạ đường huyết. Các loại thuốc khác có thể gây hạ đường huyết, đặc biệt là ở trẻ em hoặc ở những người bị suy thận ví dụ như quinine (Qualaquin), được sử dụng để điều trị bệnh sốt rét.
• Uống rượu quá mức: Uống nhiều mà không ăn có thể ngăn chặn gan giải phóng glucose được lưu trữ vào máu, gây hạ đường huyết.
• Một số bệnh hiểm nghèo: Các bệnh gan  như viêm gan hoặc xơ gan có thể gây hạ đường huyết. Rối loạn thận khiến việc bài tiết thuốc không hiệu quả, gây ảnh hưởng đến mức glucose do sự tích tụ của các loại thuốc đó.
• Sản xuất insulin quá mức: Một khối u hiếm của tuyến tụy (insulinoma) có thể khiến cơ thể sản xuất quá nhiều insulin, dẫn đến hạ đường huyết. Các khối u khác cũng có thể dẫn đến việc sản xuất quá nhiều các chất giống như insulin. Sự mở rộng các tế bào của tuyến tụy sản xuất insulin có thể dẫn đến giải phóng insulin quá mức, gây hạ đường huyết.
• Thiếu hụt nội tiết tố: Một số rối loạn tuyến thượng thận và tuyến yên có thể dẫn đến sự thiếu hụt các hormone chính điều chỉnh việc sản xuất glucose. Trẻ em có thể bị hạ đường huyết nếu có quá ít hormone tăng trưởng.

Hạ đường huyết sau bữa ăn

Hạ đường huyết thường xảy ra khi người bệnh không ăn, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Đôi khi các triệu chứng hạ đường huyết xảy ra sau một số bữa ăn nhiều đường vì cơ thể người bệnh sản xuất nhiều insulin hơn mức cần thiết.

Đây là hạ đường huyết phản ứng hoặc hạ đường huyết sau ăn, có thể xảy ra ở những người đã phẫu thuật cắt dạ dày. Nó cũng có thể xảy ra ở những người chưa phẫu thuật.

Hạ đường huyết không nhận thức

Theo thời gian, các đợt hạ đường huyết lặp đi lặp lại có thể dẫn đến hạ đường huyết không nhận thức được. Cơ thể và não không còn tạo ra các dấu hiệu cảnh báo lượng đường trong máu thấp, chẳng hạn như run hoặc nhịp tim không đều. Khi điều này xảy ra, nguy cơ hạ đường huyết nghiêm trọng, đe dọa tính mạng tăng lên.

Nếu người bệnh bị tiểu đường, tái phát các đợt hạ đường huyết và hạ đường huyết không nhận thức, bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp điều trị, nâng cao mục tiêu lượng đường trong máu và khuyến nghị đào tạo nhận thức về đường huyết.

Bệnh tiểu đường không được điều trị

Nếu người bệnh bị tiểu đường, các đợt có lượng đường trong máu thấp rất khó chịu và có thể đáng sợ. Sợ hạ đường huyết có thể khiến người bệnh dùng ít insulin hơn để đảm bảo lượng đường trong máu không quá thấp. Điều này có thể dẫn đến bệnh tiểu đường không kiểm soát được. Nói chuyện với bác sĩ về nỗi sợ hãi của người bệnh, và đừng thay đổi liều thuốc trị tiểu đường mà không có bác sĩ.

Phòng ngừa hạ đường huyết

Nếu người bệnh bị tiểu đường

Thực hiện theo kế hoạch điều trị bệnh tiểu đường mà bác sĩ đưa ra. Nếu người bệnh đang dùng thuốc mới hay thay đổi lịch ăn uống, tập luyện bộ môn thể thao mới thì hãy chia sẻ với bác sĩ về những thay đổi này xem có ảnh hưởng đến việc kiểm soát bệnh tiểu đường và nguy cơ hạ đường huyết hay không. 

Một máy theo dõi glucose liên tục (CGM) là một lựa chọn cho một số người, đặc biệt là những người bị hạ đường huyết không nhận thức được. Một CGM có một sợi dây nhỏ được luồn dưới da có thể gửi chỉ số đường huyết đến người nhận.

Nếu lượng đường trong máu giảm quá thấp, một số mô hình CGM sẽ cảnh báo người bệnh người bệnh một báo động. Một số máy bơm insulin hiện được tích hợp với CGM và có thể ngừng cung cấp insulin khi lượng đường trong máu giảm quá nhanh để giúp ngăn ngừa hạ đường huyết.

Khi bị hạ đường huyết, phải uống nước trái cây, nước đường hoặc ngậm kẹo để có thể điều trị mức đường trong máu trước khi nó xuống thấp đến mức nguy hiểm.

Nếu người bệnh không bị tiểu đường

Đối với các đợt hạ đường huyết tái phát, ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên trong ngày là một biện pháp ngăn chặn để giúp ngăn chặn lượng đường trong máu của người bệnh xuống quá thấp.

Theo dõi thêm fanpage: Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc