Chi tiết bài tư vấn

Tiểu không tự chủ ở người già ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống thường ngày, thậm chí là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý về thận tiết niệu. Vì vậy, cần thăm khám và điều trị sớm để nó không gây ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe và sinh hoạt của họ.

Tiểu không tự chủ ở người già là tình trạng gì?

Thông thường, nước tiểu được dự trữ ở bàng quang. Khi bàng quang đầy, sẽ tạo ra phản xạ qua dây thần kinh đi tới não để chỉ huy trở lại bàng quang, làm bàng quang co bóp đẩy nước tiểu ra ngoài.

Với người già, chức năng của bàng quang hoạt động kém hơn do sự lão hóa tự nhiên nên có thể đi tiểu không hết nước tiểu trong bàng quang, bàng quang co bóp khi nước tiểu chưa đầy hoặc việc đóng mở cơ vòng tại bàng quang không đúng lúc dẫn đến tình trạng rò rỉ nước tiểu, đi tiểu không tự chủ.

Tiểu không tự chủ ở người già là một dấu hiệu của tình trạng rối loạn chức năng đường tiểu, gây khó chịu cho người bệnh và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, tâm lý cũng như sức khỏe của họ.

Triệu chứng của tình trạng tiểu không tự chủ ở người già

Tiểu không tự chủ có thể sẽ có những triệu chứng khác nhau ở mỗi người. Có thể là:

Tiểu gấp không kiểm soát

Đây là tình trạng phổ biến nhất của tiểu không tự chủ ở người già, xảy ra do bàng quang co bóp quá mức khiến người bệnh có nhu cầu đi tiểu gấp, đột ngột, không nhanh chân có thể tiểu ra ngoài trước khi vào nhà vệ sinh.

Rò rỉ nước tiểu khi gắng sức

Người già mắc chứng tiểu không tự chủ sẽ thường xuyên bị rò rỉ nước tiểu khi ho, hắt hơi, nâng đồ vật, leo cầu thang hoặc gắng sức làm gì đó. Việc rò rỉ nước tiểu không được kiểm soát, có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng thường là chỉ rò nước tiểu với lượng ít.

Tiểu không tự chủ do tràn đầy

Với những trường hợp này, người bệnh thường xuyên cảm thấy cần đi tiểu do bàng quang không bao giờ được làm rỗng hoàn toàn. Họ đi tiểu nhiều lần nhưng mỗi lần chỉ được lượng nước tiểu rất nhỏ. Nguyên nhân có thể do sự co bóp của bàng quang yếu nên không co hết lại được để đẩy hết nước tiểu ra ngoài.

Tiểu không tự chủ hoàn toàn

Người bệnh liên tục rò rỉ nước tiểu do cơ vòng không còn hoạt động. Việc đi tiểu của họ trở nên mất kiểm soát hoàn toàn.

Mỗi người bệnh sẽ có những dấu hiệu của tiểu không tự chủ không giống nhau với mức độ nặng nhẹ khác nhau.

Nguyên nhân dẫn đến tiểu không tự chủ ở người già

Tình trạng tiểu không tự chủ ở người già có thể do nhiều nguyên nhân gây nên. Bao gồm:

Lão hóa

Tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng tiểu không tự chủ ở người già. Bàng quang bị lão hóa, hoạt động kém hơn nên dẫn đến tình trạng nước tiểu không được kiểm soát tốt và có thể rò rỉ ra bất cứ lúc nào.

Yếu tố tâm lý

Thường xuyên stress, lo lắng, bồn chồn, thần kinh không ổn định có thể dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ ở người già.

Nhiễm trùng tiết niệu

Một nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đi tiểu không tự chủ ở người già phải kể đến nữa là do nhiễm trùng tiết niệu. 

Hạn chế vận động

Người già bị hạn chế vận động do lười vận động, bị liệt… cũng có thể dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ do sự hoạt động của các cơ quan hệ thận tiết niệu kém.

Tác dụng phụ của thuốc

Nếu đang sử dụng một số loại thuốc như thuốc lợi niệu, thuốc chống trầm cảm, thuốc gây mê chống đau… cũng có thể dẫn đến tiểu không tự chủ.

Suy giảm chức năng phổi

Có thể nhiều người không biết nhưng phổi ảnh hưởng trực tiếp đến sự điều tiết nước tại bàng quang. Nếu chức năng phổi suy giảm kèm rối loạn chức năng hệ thần kinh thực vật thì hoạt động của bàng quang cũng không ổn định, dẫn đến tiểu không kiểm soát.

Do bệnh lý

Người già nếu mắc các bệnh như viêm teo niệu đạo, bệnh đái tháo đường, viêm teo âm đạo, bệnh tiền liệt tuyến, béo phì… cũng có thể gây ảnh hưởng đến bàng quang, tác động đến việc kiểm soát nước tiểu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tình trạng tiểu không tự chủ ở người già khá phổ biến nên nhiều người chủ quan xem nhẹ và sống chung với nó. Tuy nhiên, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nên cần đi khám và điều trị sớm.

Tiểu không tự chủ ở người già khi có những triệu chứng sau, hãy đi khám chuyên khoa:

• Đi tiểu thường xuyên, tiểu gấp đột ngột nhiều lần trong ngày

• Đau rát khi đi tiểu

• Nước tiểu đục, có máu

• Dòng chảy của nước tiểu yếu, nhỏ giọt, phải gắng sức khi đi tiểu.

Chẩn đoán tình trạng tiểu không tự chủ ở người già bằng cách nào?

Việc chẩn đoán tình trạng tiểu không tự chủ rất quan trọng, để giúp xác định chính xác nguyên nhân dẫn đến tình trạng này cũng như mức độ để đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất.

Ngoài việc hỏi han tiền sử bệnh, triệu chứng đang gặp phải, bác sĩ sẽ chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán như:

• Siêu âm bàng quang

• Chụp X-quang hệ tiết niệu

• Kiểm tra niệu động học

• Nội soi bàng quang

• Xét nghiệm nước tiểu.

Phương pháp điều trị tiểu không tự chủ ở người già

Tiểu không tự chủ ở người già có thể do lão hóa nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nên cần khám và điều trị từ sớm. Các phương pháp thường được dùng để điều trị tình trạng này gồm:

Điều trị nội khoa

Một số loại thuốc kháng sinh, thuốc chống co thắt… sẽ được sử dụng tùy vào nguyên nhân cụ thể gây bệnh ở mỗi người.

Liệu pháp hành vi

Ở phương pháp này, người bệnh sẽ được hướng dẫn thay đổi các thói quen tiểu tiện như kéo dài dần thời gian khoảng cách giữa các lần đi tiểu, tập các bài tập cơ sàn chậu để tăng cường sức mạnh vùng cơ này… giúp kiểm soát việc đi tiểu tốt hơn.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần quản lý chế độ ăn uống, sinh hoạt hằng ngày như: hạn chế thức uống lợi tiểu, không ăn đồ cay, tập thể dục đều đặn, vận động thường xuyên…

Phẫu thuật

Với những trường hợp áp dụng các biện pháp trên không đem lại hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện phẫu thuật để điều trị dứt điểm chứng tiểu không tự chủ ở người già.

Một số thủ thuật được sử dụng như: cơ thắt nước tiểu nhân tạo, đặt băng nâng niệu đạo…

Biện pháp phòng ngừa chứng tiểu không tự chủ ở người già

Tiểu không tự chủ ở người già rất phổ biến, do yếu tố tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây ra. Vì vậy, khi tuổi càng cao thì nguy cơ xuất hiện tình trạng này càng lớn và khó tránh khỏi. Tuy nhiên, nếu chủ động phòng ngừa từ sớm sẽ giúp giảm nhẹ các triệu chứng và mức độ bệnh.

Hãy áp dụng những biện pháp dưới đây để phòng ngừa:

• Tập thể dục đều đặn, nhất là các bài tập Kegel để tăng cường cơ sàn chậu, giảm áp lực lên bàng quang cũng như tăng lượng nước tiểu được chứa trong bàng quang để hạn chế việc rò rỉ nước tiểu.

• Không sử dụng đồ kích thích, lợi tiểu như rượu, bia, nước có gas, đồ uống chứa caffein…

• Kiểm soát lượng nước tiểu bằng cách không uống quá nhiều nước. Với người già, uống 1,5 lít - 2 lít nước là hợp lý. Hạn chế uống nước vào buổi tối, trước khi đi ngủ.

• Kiểm soát, điều trị các bệnh lý có thể dẫn đến tiểu không tự chủ như: đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn…

Đặc biệt, ngay khi thấy có triệu chứng bất thường, dù là nhẹ thì người già cũng nên đi khám chuyên khoa thận tiết niệu để được chẩn đoán chính xác bệnh và điều trị từ sớm.

Đăng ký khám với bác sĩ 30 năm kinh nghiệm tại BV Hồng Ngọc tại đây:

Chuyên khoa Thận tiết niệu – BVĐK Hồng Ngọc

• Số 8 Châu Văn Liêm, Nam Từ Liêm, Hà Nội

• Hotline: 0947.616.006

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác.