Chi tiết bài tư vấn

Thoái hóa khớp là một dạng bệnh lý viêm khớp phổ biến, thường xảy ra ở người cao tuổi. Bệnh nếu không phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách có thể gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, thậm chí là tàn phế suốt đời.

Thoái hóa khớp là gì?

Khớp bao gồm sụn khớp và dịch khớp có vai trò làm giảm sự ma sát giữa hai đầu xương gắn nhau ở khớp. Từ đó, giúp các chi, cột sống hoạt động hàng ngày mà không bị tổn thương. Tuy nhiên, theo thời gian, lớp sụn khớp dần bị thoái hóa, trở nên sần sùi và bào mòn khiến cho chức năng của khớp bị suy giảm, không thể vận hành tốt. Đồng thời, các mô xung quanh cũng có thể bị tổn thương, dịch nhầy bôi trơn tại khớp bị suy giảm, phần xương dưới sụn cũng bắt đầu biến dạng, xơ hóa và xuất hiện các vết nứt nhỏ. Tình trạng này gọi là thoái hóa khớp.

Theo thống kê cho thấy, tại Việt Nam có 30% người trên tuổi 35, 60% người trên tuổi 65 và 85% người trên tuổi 85 gặp vấn đề về thoái hóa khớp.

Các loại thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp có thể gây ảnh hưởng đến mọi khớp trên cơ thể, trong đó có một số loại phổ biến có thể kể đến như:

Thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối xảy ra khi lớp sụn bao bọc quanh khớp gối bị hao mòn, rách hoặc biến dạng, không còn khả năng bảo vệ phần khớp gối nữa khiến chúng chà xát lên nhau gây đau đớn, sưng viêm và hạn chế vận động. Nhiều trường hợp nặng hơn, thoái hóa khớp thúc đẩy các gai xương trên khớp gối hình thành dẫn đến bệnh gai khớp gối và làm trầm trọng hơn. Đây cũng là dạng thoái hóa khớp thường gặp nhất.

Thoái hóa khớp cổ tay, bàn tay

Thoái hóa khớp cổ tay, bàn tay thường xảy ra người cao tuổi. Lúc này, lượng máu trong cơ thể không đủ để nuôi dưỡng vùng khớp nên dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở các sụn, giảm khả năng chịu lực trước tác động liên tục và hàng ngày lên khớp.

Thoái hóa đốt sống cổ

Thoái hóa đốt sống cổ gây ra những cơn đau nhức, khó chịu ở vùng cổ hoặc thắt lưng. Các gai xương hình thành dọc theo cột sống khớp có thể kích thích lên các dây thần kinh cột sống, gây đau đớn dữ dội, tê nhức và ngứa ran ở vị trí bị ảnh hưởng của cơ thể.

Thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc đi lại. Ở giai đoạn đầu, bệnh thường khó chẩn đoán vì cơn đau có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau, như háng, đùi, mông hoặc đầu gối. Cơn đau có thể nhói hoặc buốt, cũng có thể đau âm ỉ và phần hông thường cứng.

Thoái hóa khớp cùng chậu

Thoái hóa khớp cùng chậu gây ra cho người bệnh tình trạng mệt mỏi, đau thắt lưng, hông, tê bì chân khi ngồi lâu một tư thế. Khi khớp cùng chậu bị viêm, khớp nối xương cụt nằm dưới cột sống thắt lưng và xương cánh trên thường có cảm giác đau nhức, khó chịu. Người bệnh có thể bị ở 1 khớp hoặc cả 2 khớp cùng chậu.

Thoái hóa khớp cổ chân

Thoái hóa khớp cổ chân thường gặp ở người trên 40 hoặc có tính chất công việc sử dụng nhiều đến cổ chân như vận động viên, cầu thủ bóng đá… Giai đoạn đầu, bệnh tiến triển chậm với các triệu chứng không rõ ràng, khó nhận biết. Sang đến giai đoạn nặng, người bệnh sẽ cảm thấy nặng nề, đau vùng khớp cổ chân và kém linh hoạt khi vận động. Khi người bệnh gắng sức vận động hoặc tác động trực tiếp vào vùng khớp bị tổn thương sẽ xuất hiện cơn đau nhói dữ dội.

Nguyên nhân thoái hóa khớp

Thông thường, sụn khớp được tái tạo đều đặn để bảo đảm chức năng khớp được diễn ra linh hoạt và trơn tru. Tuy nhiên, sau khoảng 30 tuổi, sự tái tạo giảm đi và sự thoái hóa xuất hiện nhiều hơn. Thoái hóa khớp chính là sự mất căn bằng giữa tái tạo và thoái hóa của sụn khớp, xương dưới sụn khiến chúng bị tổn thương nặng nề. 

Những tác nhân có khả năng gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình này đó là:

• Tuổi tác: Sau tuổi 40 thoái hóa khớp thường bắt đầu xuất hiện. Tuổi càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn.

• Béo phì: Trọng lượng của cơ thể càng nặng càng dễ gây áp lực cho hệ thống xương khớp, khiến dây chằng bị tổn thương và suy thoái dẫn đến thoái hóa khớp, nhất là đối với các vùng khớp chịu lực nhiều như cột sống và 2 đầu gối.

• Tổn thương khớp: Những người làm việc nặng nhọc, lặp đi lặp lại một động tác mang phải sử dụng nhiều đến lực của khớp sẽ làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp

• Dị dạng bẩm sinh về khớp: Những người sinh ra đã có tật về khớp hoặc khớp có bất thường lúc trẻ có nguy cơ thoái hóa khớp sớm và trầm trọng hơn bình thường.

• Gen di truyền: Một số đối tượng có gen di truyền chức năng hình thành sụn bị khiếm khuyết thường dễ bị thoái hóa khớp.

• Chấn thương khớp: Chấn thương ở khớp do luyện tập thể thao quá độ, tai nạn… sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.

Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như:

• Sinh hoạt sai tư thế, thường xuyên mang vác vật nặng, ngồi hoặc đứng lâu một chỗ, ít vận động.

• Chế độ ăn uống không khoa học, không đảm bảo dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu canxi, glucosamine và chondroitin.

• Người mắc các bệnh lý khác như loãng xương, nhiễm trùng khớp, viêm khớp dạng thấp… cũng làm gia tăng tỷ lệ thoái hóa khớp.

Dấu hiệu của thoái hóa khớp

Khi khớp bị thoái hóa, người bệnh sẽ có những triệu chứng như:

• Đau khớp: Ở giai đoạn nhẹ sẽ xuất hiện những cơn đau âm ỉ tại khớp khi vận động và sau đó biến mất nhanh chóng nên dễ khiến người bệnh chủ quan. Lâu dần, sụn khớp bị tổn thương nghiêm trọng, cảm giác đau sẽ rõ rệt và dữ dội hơn, tăng dần cường độ, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột.

• Cứng khớp: Triệu chứng này thường xuất hiện kèm những cơn đau vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc sau một thời gian không vận động khớp.

• Giảm khả năng vận động: Các hoạt động hằng ngày của người bệnh sẽ bị hạn chế khi bị thoái hóa khớp, như: đi lại, ngồi xổm, co duỗi khớp,... sẽ gặp khó khăn. 

• Khớp sưng tấy và nóng ran: Thoái hóa khớp thường khiến cho khớp bị sưng viêm, có cảm giác nóng ran khi vận động, di chuyển. Xuất hiện tiếng kêu “răng rắc” của khớp khi vận động.

Chẩn đoán thoái hóa khớp

Việc chẩn đoán chính xác có ý nghĩa quan trọng, quyết định hiệu quả điều trị thoái hóa khớp, vì vậy người bệnh cần lưu ý lựa chọn cơ sở y tế có chuyên khoa Cơ xương khớp uy tín để tiến hành thăm khám. Tại Hồng Ngọc, chẩn đoán thoái hóa khớp được thực hiện theo quy trình sau:

Khám lâm sàng

Trước tiên, bác sĩ hỏi bệnh nhân một số thông tin liên quan đến bệnh sử, các triệu chứng đã và đang gặp phải, diễn ra trong bao lâu, ảnh hưởng đến cuộc sống thế nào. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra một số vấn đề như:

- Dấu hiệu “phá rỉ khớp”: cứng khớp buổi sáng kéo dài dưới 30 phút, bệnh nhân phải vận động một lúc cử động mới trở lại bình thường - Tiếng động bất thường khi cử động khớp: lạo xạo, lục cục, lắc rắc…, hạn chế vận động ở các khớp tổn thương. Giới hạn vận động do gai xương, do mặt sụn không trơn nhẵn hoặc co cứng cơ cạnh khớp. Kẹt khớp khi cử động có thể là do vỡ sụn chêm, bong các mảnh sụn vào trong ổ khớp. - Biến dạng các khớp, lệch trục khớp, chồi xương quanh khớp.

Xét nghiệm hình ảnh

Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nhiệm chẩn đoán hình ảnh để tìm ra nguyên nhân gây thoái hóa khớp chính xác nhất.

Chụp X-quang: Giúp phát hiện các khe khớp hẹp, mọc gai xương, đặc xương dưới sụn ở vùng chịu lực tỳ đè lớn hoặc khuyết xương. Đây là chẩn đoán hình ảnh đầu tiên được thực hiện để hỗ trợ chẩn đoán viêm khớp.

Chụp MRI (cộng hưởng từ) hoặc CT (chụp cắt lớp vi tính): Nhằm kiểm tra sự thay đổi cấu trúc xương như khuyết tật sụn khu trú và tổn thương tủy xương ở xương dưới sụn.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, bệnh nhân còn phải làm thêm các xét nghiệm khác như siêu âm, xét nghiệm công thức máu – đông máu, xét nghiệm dịch khớp định lượng mức đường trong máu với bệnh nhân trên 50 tuổi, có chỉ số BMI > 25 và tiền sử đái tháo đường, xét nghiệm men gan và creatinin, điện giải đồ, điện tâm đồ,…

Điều trị thoái hóa khớp đúng cách, hiệu quả

Khi nhận thấy khớp của mình có những dấu hiệu bất thường, cần đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn, thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Dưới đây là các cách điều trị thoái hóa khớp theo từng giai đoạn bệnh:

Sử dụng các loại thuốc

Các loại thuốc thường được chỉ định sử dụng trong điều trị thoái hóa khớp bao gồm: thuốc tiêm, thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn cơ. Bệnh nhân cần phải tuân thủ quy trình sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng, để hạn chế nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc. 

Tuy nhiên, phương pháp này khó được duy trì lâu dài vì tác dụng phụ rất nhiều và nặng nề. Thuốc thường dùng qua đường uống, bôi, dán tại chỗ hoặc đường tiêm trực tiếp vào ổ khớp.

Vật lý trị liệu

Đối với trường hợp bệnh nhẹ, bệnh nhân sẽ được khuyến khích điều trị bằng phương pháp vật lý trị liệu như chườm nóng, xung điện, chiếu đèn hồng ngoại, dùng máy phát sóng ngắn, luyện tập cơ, khớp, xoa bóp… giúp xoa dịu các cơn đau, chống viêm. Đồng thời, bệnh nhân cần nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh ảnh hưởng đến khớp.

Điều trị bảo tồn bằng các chế phẩm sinh học

Tiêm chất nhờn nhân tạo Acid Hyaluronic hoặc tiêm huyết tương giàu tiểu cầu PRP là 2 phương pháp điều trị bảo tồn được sử dụng nhiều nhất hiện nay trong điều trị thoái hóa khớp. Trong đó, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là phương pháp an toàn, được ưu tiên hơn cả do sử dụng máu tự thân của chính bệnh nhân, được chiết tách trong môi trường vô trùng đạt chuẩn. Với 1 liệu trình tiêm giúp chấm dứt cơn đau thoái hóa, viêm gân, chấn thương thể thao ... mà không cần phẫu thuật, không dùng thuốc. Thông thường 1 liệu trình sẽ tiêm 3 lần, mỗi lần cách nhau 2 tuần. Tuy nhiên cũng tùy thuộc vào tình trạng bệnh và sự hồi phục của mỗi người để thay đổi sao cho phù hợp.

Phẫu thuật

Trong những trường hợp bệnh nhân bị thoái hóa khớp nặng nề như biến dạng khớp, đau cứng khớp, thoái hóa khớp kèm viêm bao hoạt dịch… mà các phương pháp điều trị thông thường khác không thể can thiệp được, bác sĩ sẽ tư vấn phẫu thuật. Một số cách phẫu thuật được sử dụng phổ biến hiện nay như: mổ nội soi khớp (cắt lọc, bào, rửa khớp), khoang kích thích tạo xương (microfracture), cấy ghép tế bào sụn, thay khớp.

Phòng ngừa thoái hóa khớp

Để phòng ngừa khớp bị thoái hóa, mỗi người cần tạo lập cho mình thói quen sống khoa học, lành mạnh: 

• Thường xuyên tập luyện thể thao phù hợp với thể trạng để tăng cường sự dẻo dai cho xương khớp. Những môn thể thao phù hợp với người bị thoái hóa khớp đó là: yoga, đi bộ, bơi lội…

• Sinh hoạt, vận động đúng tư thế, hạn chế mang vác vật nặng, tránh gây tổn thương cho hệ xương khớp.

• Kiểm soát cân nặng hợp lý giúp làm giảm áp lực của trọng lượng cơ thể lên hệ thống dây chằng và xương khớp.

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hạn chế sử dụng chất kích thích, tăng cường bổ sung các thực phẩm tốt cho xương khớp như thực phẩm giàu canxi, glucosamine, chondroitin, omega-3, vitamin D, vitamin B…

• Phòng tránh chấn thương bằng cách khởi động kỹ lưỡng trước khi tham gia các hoạt động thể lực, đi giày vừa vặn với chân, tập luyện trong môi trường đủ điều kiện. Nếu không may bị chấn thương, nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa gần nhất để điều trị kịp thời.

• Luôn giữ tinh thần thoải mái, tránh stress, căng thẳng.

• Nên thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để theo dõi và phát hiện các bất thường càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, khi xuất hiện những dấu hiệu thoái hóa khớp, người bệnh nên đi khám chuyên khoa Cơ xương khớp càng sớm càng tốt để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân từ đó có hướng điều trị phù hợp, hiệu quả.

Tại Hà Nội, Chuyên khoa Cơ xương khớp BVĐK Hồng Ngọc là địa chỉ khám và điều trị thoái hóa khớp uy tín, được đông đảo khách hàng tin tưởng lựa chọn và đánh giá cao cả về chất lượng chuyên môn lẫn dịch vụ. Tại đây, khách hàng sẽ được tận hưởng dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng hàng đầu Thủ đô:

- Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn từng công tác tại các bệnh viện lớn trong & ngoài nước: BV Bạch Mai, BV Việt Đức, BV Royal North Shore Úc...

- Hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại, nhập khẩu đồng bộ của Mỹ: Máy MRI SIGNA Prime, Máy CT 128 dãy (Mỹ), máy đo loãng xương Hologic (Mỹ), máy siêu âm khớp Logiq P7,... cho hình ảnh sắc nét, phát hiện chính xác khối u, tổn thương xương khớp... ở giai đoạn khởi phát.

- Khoa còn kết hợp với Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng trong điều trị, sử dụng hệ thống máy trị liệu của Đức cùng kỹ thuật nắn chỉnh chuyên sâu của Áo giúp bệnh nhân lấy lại vận động nhanh chóng, giảm đau nhức do thoái hóa khớp.

- Lịch trình theo dõi cụ thể, chủ động hẹn tái khám đối với từng bệnh nhân

- Không gian bệnh viện sạch sẽ, có nhiều tiện ích hiện đại: wifi miễn phí, quán cà phê, nhà hàng…

- Làm việc cả thứ 7, Chủ nhật, không phát sinh chi phí

- Thủ tục bảo hiểm bảo lãnh nhanh chóng, đảm bảo quyền lợi tối đa cho bệnh nhân

Nếu bạn vẫn băn khoăn và muốn nhận tư vấn chuyên sâu hơn về bệnh thoái hóa khớp, vui lòng liên hệ theo số Hotline 0243 927 5568 (máy lẻ 2225, 2265) hoặc đăng ký vào form dưới đây:

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc