Sỏi tụy: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa

Sỏi tụy là bệnh lý phổ biến của hệ tiêu hóa, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về căn bệnh này để có kiến thức phòng ngừa và điều trị đúng cách. Hãy để Hồng Ngọc giúp bạn giải đáp các thắc mắc xoay quanh bệnh sỏi tụy qua bài viết dưới đây.

Sỏi tụy là gì?

Tụy là một thành phần của hệ tiêu hóa nằm phía sau dạ dày liên kết với gan và ruột non. Chức năng của tụy là tạo ra các enzyme để phân hủy cholesterol, protein và chất béo của thức ăn trong ruột non. Bên cạnh đó, tuyến tụy còn tiết ra insulin giúp điều chỉnh lượng đường trong máu. 

Khi lượng canxi hấp thụ không được chuyển hóa hết trong cơ thể trong thời gian dài, chúng tích tụ tại tuyến tụy và hình thành nên sỏi. Sỏi tụy làm suy giảm chức năng sản sinh enzyme tiêu hóa cũng như insulin, gây ảnh hưởng tới ruột non và quá trình điều tiết lượng đường trong máu của bệnh nhân.

Tụy và các bộ phận có liên quan

Nguyên nhân gây ra sỏi tụy

Sỏi tụy hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chủ yếu là do:

Nghiện các loại đồ uống có cồn: Trong các loại đồ uống chứa cồn, đặc biệt là rượu, đều có hàm lượng ethanol rất cao. Vì vậy, khi dung nạp quá nhiều rượu sẽ khiến cho các mô tụy bị tổn thương và chúng sẽ không thể hấp thụ được canxi dẫn đến tình trạng tích tụ canxi tại tuyến tụy gây ra sỏi tụy. Bệnh nhân sử dụng càng nhiều đồ uống có cồn càng dễ bị sỏi tụy cũng như tình trạng sỏi tụy phát triển nhanh hơn. Nghiện rượu được xem là nguyên nhân chính của căn bệnh này.

Sỏi mật: Mật và tụy nằm cạnh nhau. Chính vì thế, nếu bệnh nhân bị sỏi mật thì những viên sỏi cũng có thể thông qua ống tụy di chuyển vào bên trong tuyến tụy gây ra sỏi tụy.

Nồng độ canxi trong máu quá cao: Tăng canxi huyết có thể dẫn đến rất nhiều vấn đề đối với sức khỏe, như suy yếu xương, sỏi thận, cản trở hoạt động tim và não bộ, sỏi trong tụy,… Nồng độ canxi trong máu quá cao thường là kết quả của việc các tuyến giáp mất kiểm soát.

Triệu chứng của sỏi tụy

Tùy thuộc vào tình trạng và kích cỡ viên sỏi mà triệu chứng bệnh ở mỗi người sẽ khác nhau. Các triệu chứng điển hình có thể thấy là:

– Đau bụng: Các cơn đau âm ỉ ở vùng bụng trên là dấu hiệu điển hình nhất của bệnh. Đau nhẹ vùng trên rốn lan ra sau lưng và sẽ nặng dần.

– Tiêu chảy: Tình trạng này diễn ra thường xuyên nên người bệnh sẽ cảm thấy khát nước, khô miệng và mệt mỏi. Phân nhạt màu và xuất hiện váng mỡ, mùi khác thường.

– Sốt: Các cơn viêm đau có thể gây sốt kèm các giác buồn nôn và nôn mửa.

– Giảm cân: Người bệnh sẽ bị tụt cân ở giai đoạn nặng

– Ngoài ra người bệnh còn có thể bị vàng da, vàng ở mắt, tắc ruột, nhịp tim nhanh….

Đau bụng là triệu chứng thường gặp khi bị sỏi tụy

Triệu chứng của bệnh sỏi tụy rất giống với một vài triệu chứng của những bệnh tiêu hóa khác nên nhiều khi bệnh nhân chủ quan không đi khám sẽ không phát hiện ra bệnh. Chính vì vậy, người bệnh khi có các triệu chứng trên cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và có phương án điều trị cụ thể.

Cách điều trị bệnh sỏi tụy

Khi bị sỏi tụy, tùy thuộc vào mức độ của bệnh mà các bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị khác nhau. Việc điều trị sỏi tụy nhằm giúp giảm đau, đào thải sỏi, cải thiện chức năng tụy cũng như giải quyết biến chứng.

Đối với các bệnh nhân sỏi tụy trong giai đoạn đầu thì việc điều trị khá đơn giản, chủ yếu là thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày và sử dụng các loại thuốc tan sỏi tụy. 

• Hạn chế sử dụng rượu bia
• Thực hiện chế độ ăn ít dầu mỡ, nhiều rau xanh để giúp hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
• Không nên ăn quá nhiều cùng 1 bữa mà nên chia nhỏ các bữa ăn để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. 
• Có thể bệnh nhân sẽ phải nhịn ăn 1 – 2 bữa để giảm các cơn đau và giúp tuyến tụy được nghỉ ngơi, phục hồi trở lại trong quá trình sử dụng thuốc. Sau đó có thể ăn cháo, súp loãng và dần dần tập ăn chế độ ăn uống bình thường.
• Uống nhiều nước lọc, hạn chế nước ngọt, tinh bột.
• Sử dụng các loại thuốc có chứa ibuprofen để giảm đau tức thì trong trường hợp người bệnh đau bụng.
• Sử dụng các loại thuốc bổ sung men tụy để giúp giảm tải việc sản xuất enzyme của tuyến tụy trong quá trình hồi phục.
• Sử dụng thuốc kháng sinh giúp ngăn ngừa viêm, nhiễm trùng
• Chẹn thần kinh là giải pháp sử dụng thuốc tiêm để giúp giảm cơn đau cho các bệnh nhân đau sỏi tụy nghiêm trọng.

Khi bệnh tiến triển nặng, bác sĩ có thể đưa ra phương án can thiệp ngoại khoa để điều trị:

• Nội soi: Đây là phương pháp điều trị phổ biến, được thực hiện từ dạ dày đến ống tụy. Sau đó tiến hành nong rộng ống tụy làm giảm áp lực và giảm đau.
• Tán sỏi tụy: Đây là phương pháp tán và lấy sỏi ra khỏi cơ thể. Tiến hành bằng cách cắt cơ vòng bên dưới của ống tụy, nong cho phần hẹp của ống tụy rộng ra. Sau đó tán và kéo sỏi ra khỏi cơ thể. Phương pháp điều trị này áp dụng cho các bệnh nhân sỏi nhỏ. Theo các thống kê, có khoảng 70% số người bị sỏi tụy sau khi thực hiện biện pháp này đã giảm hẳn các triệu chứng bệnh.
• Phẫu thuật Frey: Đây là một phương pháp mới có nhiều ưu điểm như giảm đau hiệu quả, bệnh nhân ít gặp phải các biến chứng sau mổ. Bệnh cạnh đó phẫu thuật cũng được tiến hành một cách nhanh chóng, ít tốn thời gian.

Phẫu thuật Frey để loại bỏ sỏi tụy hiệu quả

Phòng ngừa bệnh sỏi tụy đúng cách

Để hạn chế bệnh sỏi tụy người bệnh nên tuân thủ một vài nguyên tắc sau:

• Hạn chế uống rượu bia: Để phòng ngừa bệnh tụy nói chung và bệnh sỏi tụy nói riêng người bệnh cần hạn chế uống rượu bia. Những thức uống này nếu sử dụng với lượng vừa phải sẽ mang lại những lợi ích nhất định. Tuy nhiên nếu uống nhiều sẽ rất gây hại cho cơ thể.
• Không hút thuốc lá: Dừng việc hút thuốc lá cũng là một cách để những cơn đau sỏi tụy không tăng lên. Việc này còn giúp các cơ quan khác trong cơ thể đều khỏe mạnh từ đó hỗ trợ điều trị bệnh tốt hơn.
• Hạn chế đồ nhiều dầu mỡ: Các món chiên xào và thực phẩm nhiều dầu mỡ sẽ làm kích thước sỏi tăng lên, gây đau nhức. Chính vì vậy người bệnh nên hạn chế tối đa.
• Uống nhiều nước: Mỗi ngày, bạn nên bổ sung cho cơ thể ít nhất 2 lít nước. Nước giúp quá trình chuyển hóa trong cơ thể được thuận lợi hơn. Ngoài ra nước còn có vai trò đào thải các cặn chất ứ đọng gây sỏi.
• Ăn nhiều rau củ quả: Rau củ quả cung cấp vitamin, chất xơ cùng nhiều chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể trong đó có tuyến tụy. Tuy nhiên, người bị sỏi nên hạn chế các loại quả có tính axit cao như chanh, cam, quýt… 
• Vận động vừa sức, đều đặn: Hãy duy trì thói quen tập thể dục đều đặn mỗi ngày để cơ thể luôn khỏe, thúc đẩy đào thải sỏi ra ngoài.
• Khám sức khỏe định kỳ: Theo các chuyên gia, việc khám sức khỏe định kỳ đối với mỗi người là rất cần thiết. Từ đó bạn có thể phát hiện sớm những vấn đề bất thường cơ thể để có phương án điều trị kịp thời và hiệu quả.

Để được tư vấn chi tiết về dịch vụ khám và điều trị bênh sỏi tụy tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc, quý khách vui lòng liên hệ theo số Hotline 0243 927 5568 (máy lẻ 2225, 2265) hoặc đăng ký vào form dưới đây:

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Hồng Ngọc TẠI ĐÂY để có thêm những thông tin hữu ích về sức khỏe và các chương trình ưu đãi hấp dẫn từ bệnh viện.