Rối loạn lo âu: Nguyên nhân, biểu hiện và cách xử trí

Rối loạn lo âu dần trở nên phổ biến nhưng chưa được quan tâm nhiều. Trầm cảm rối loạn lo âu nên được can thiệp sớm tránh những nguy hại lên sức khỏe.

Rối loạn lo âu là gì?

Rối loạn lo âu quy định bởi cảm giác lo lắng quá mức, kèm theo các biểu hiện không thể tự chủ được như đau đầu, toát mồ hôi, bồn chồn không thể ngồi yên, căng tức ở ngực và khó chịu ở thượng vị.

Bạn cần phải cân nhắc giữa tình huống cụ thể, để phân biệt được đó là cảm xúc thông thường hay là vấn đề lo âu bệnh lý.

• Lo âu được tính là cảm xúc bình thường khi chúng xuất hiện ngắt quãng, và biến đi khi sự việc đã được giải quyết xong xuôi.
• Bệnh lý rối loạn lo âu: người bệnh mắc phải có xu hướng lo lắng quá mức về các vấn đề trong cuộc sống. Các nguyên nhân đó không rõ ràng, thường gây căng thẳng và khó chịu trong một thời gian dài. Chúng ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống thường ngày của bệnh nhân.

Nguyên nhân gây rối loạn lo âu

Rất khó để xác định các nguyên nhân chính gây ra bệnh. Người bệnh cần phải thăm khám và thực hiện các xét nghiệm liên quan để kết luận nguyên nhân. Bệnh nhân mắc rối loạn lo âu thường gặp các vấn đề:

• Do tâm lí: bệnh nhân lo lắng nhiều vấn đề hoặc bị ảnh hưởng từ việc sang chấn tâm lý thời thơ ấu.
• Do di truyền: ảnh hưởng từ gia đình, người thân bị mắc các bệnh tâm lý.
• Do môi trường, xã hội: các vấn đề như stress, căng thẳng kéo dài do các yếu tố từ gia đình, công việc hoặc do môi trường xung quanh.
• Do nhiều yếu tố về thần kinh.

Liên tục lo lắng, ám ảnh về mối quan tâm là vấn đề mà người bệnh rối loạn lo âu gặp phải

Các loại rối loạn lo âu thường gặp

Các nỗi ám ảnh của người rối loạn lo âu được phân loại thành nhiều dạng, đặc trưng bởi các vấn đề ám ảnh xã hội mà người bệnh mắc phải.

Phân loại rối loạn lo âu được tách biệt thành 4 loại thường gặp dưới đây:

Rối loạn lo âu lan tỏa: Ở loại rối loạn lo âu này, người bệnh gặp khó khăn trong kiểm soát các vấn đề cuộc sống cùng với các hành vi không thể tự chủ ở cơ thể: hồi hộp, bồn chồn, bứt rứt, dễ nổi nóng, tim đập nhanh, chân tay bủn rủn, căng thẳng cơ,… gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người bệnh.

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): Người rối loạn thể này thường bị ám ảnh quá mức về độ hoàn hảo đối với từng sự việc, nảy sinh ra các hành vi lặp đi lặp lại rất khó có thể kiểm soát. Tiêu biểu như hành vi làm sạch đồ đạc, lau rửa tay quá mức, khử khuẩn đồ vật liên tục vì lo sợ vi khuẩn, vi trùng trong không khí. Từ đó gây ảnh hưởng đến cuộc sống, các mối quan hệ, chiếm quỹ thời gian không nhỏ.

Họ có những suy nghĩ quẩn quanh trong các vấn đề, cưỡng chế các hành vi lặp lại như được lập trình sẵn (ám ảnh về độ sạch sẽ, ám ảnh về sắp xếp, ám ảnh về các nguy cơ có thể xảy đến,…). Người bệnh thực hiện các hành động khiến họ cảm thấy an toàn hơn để giảm bớt nỗi lo về các vấn đề. Ví dụ: người gặp ám ảnh với vi khuẩn liên tục rửa tay để có được cảm giác an toàn khi loại bỏ hết các nguồn cơn. Từ đó, họ có xu hướng tránh né những tình huống, sự kiện khiến họ cảm thấy bất an, lo lắng.

Rối loạn hoảng loạn: Những cơn hoảng sợ cực độ chi phối chính là đặc trưng của người mặc chứng này. Với tình trạng như trên, cơn hoảng loạn còn kèm theo những phản ứng dữ dội như: đau tim, co thắt ngực, nghẹt thở, choáng váng,… Người bệnh khó có thể kiểm soát thời điểm phát bệnh bởi chúng không giới hạn ở bất cứ tình huống nào. Bởi vì những phản ứng trên, mà người mắc rối loạn hoảng loạn có xu hướng tránh xa những nguy cơ, họ yên vị tại những nơi có cảm giác an toàn nhất.

Rối loạn lo âu xã hội (tên gọi khác là nỗi ám ảnh xã hội): Là dạng rối loạn khiến người bệnh lo lắng thái quá trong các tình huống xã hội. Họ mang tâm lý lo lắng quá mức vào việc bị mất mặt, xấu hổ mỗi khi phải thực hiện một hành động khiến họ cảm thấy bất an như: sợ bị người khác bình luận ác ý, sợ phải thể hiện bản thân trước đám đông, sợ tiếp xúc với người lạ,…

Các triệu chứng thường gặp ở người bị rối loạn lo âu

Biểu hiện ban đầu bạn cần lưu ý chính là sự sợ hãi và lo lắng không cần thiết. Các tình trạng: nghẹt thở, mất ngủ, hay mất tập trung là các lưu ý tiếp theo về triệu chứng rối loạn lo âu. Ngoài ra, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng phổ biến dưới đây:

• Cảm giác không an toàn, hay hoảng loạn và sợ hãi.
• Mất ngủ, khó vào giấc, chất lượng giấc ngủ kém.
• Bồn chồn không thể bình tĩnh, đứng yên một chỗ.
• Hay đổ mồ hôi trộm ở bàn tay và chân.
• Nhịp thở nhanh, kèm theo khó thở.
• Tim đập nhanh không lí do
• Cơ bắp căng thẳng.
• Khả năng tập trung và tiếp thu kém
• Ám ảnh quá mức về một vấn đề trong cuộc sống.
• Lặp lại một hành vi vô nghĩa nhiều lần trong ngày
• Không thể giữ bình tĩnh, bớt lo âu

Chẩn đoán rối loạn lo âu

Bệnh lý rối loạn lo âu thuộc vào Chuyên khoa Sức Khỏe Tâm Thần nên sẽ chẩn đoán sơ bộ trước khi làm các xét nghiệm khác. Các bác sĩ sẽ thăm hỏi chi tiết về các biểu hiện triệu chứng hàng ngày và cách đối mặt để thông qua phương pháp lâm sàng.

Tâm lý của người bị trầm cảm luôn bất ổn

Dựa theo hướng dẫn chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM) của Hiệp hội Tâm thần Mỹ, một chẩn đoán đúng cần đáp ứng tiêu chí rõ ràng của mặt bệnh như:

• Lo lắng thái quá về một vấn đề/ nhiều vấn đề mỗi ngày, trong thời gian ít nhất trong vòng 6 tháng.
• Khó khăn khi phải kiểm soát cảm xúc lo lắng thường trực.
• Lo lắng với tần suất cao gây ra các căng thẳng, stress ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
• Vấn đề lo lắng không thuộc vào tình trạng sức khỏe tâm thần trong các trường hợp khách quan, không loại trừ nguyên nhân do sử dụng thuốc, do nguyên nhân từ các cuộc tấn công hoảng loạn hay do ảnh hưởng từ hậu chấn thương tâm lý (PTSD).
• Người bênh mắc phải ít nhất ba trong các triêu chứng đối với người lớn và ít nhất một khi chẩn đoán cho trẻ em: bồn chồn, khó chịu, mệt mỏi, cơ bắp căng cứng, mất ngủ và mất tập trung.

Các vấn đề sức khỏe tâm thần khác có thể đi cùng với bệnh rối loạn lo lâu, khiến cho việc chẩn đoán và thực hiện điều trị gặp khó khăn. Rối loạn lo âu tổng quát có thể phức tạp hơn khi đi cùng các rối loạn:

• Rối loạn hoảng sợ.
• Chứng trầm cảm.
• Rối loạn stress sau chấn thương.
• Tình trạng lạm dụng thuốc.

Điều trị rối loạn lo âu

Với các nguy cơ từ bệnh, bác sĩ chuyên khoa sẽ kết hợp sử dụng đa phương pháp: điều trị tâm lý & điều trị bằng thuốc. Cần kết hợp điều trị bằng hai phương pháp trong thời gian dài để đạt được kết quả tốt nhất.

Trị liệu tâm lý: Bác sĩ tâm lý sẽ dành thời gian để trò chuyện và tìm ra những khúc mắc tạo thành trở ngại tâm lý. Hướng giải quyết sẽ được đưa ra sau khi người bệnh hiểu rõ hơn về tình trạng, nguyên nhân vấn đề và cách giải quyết sao cho phù hợp nhất với vấn đề đang gặp phải.

Sử dụng thuốc: Với tình trạng bệnh ban đầu sau thăm khám, bác sĩ sẽ cải thiện vấn đề tâm lý bằng thuốc trong thời gian từ 6 tháng – 12 tháng (tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người). Tuy nhiên, vẫn cần sự phối hợp đồng bộ của người bệnh trong những lần tái khám để điều chỉnh loại thuốc phù hợp với tiến triển bệnh.

Kết hợp các phương pháp để điều trị rối loạn lo âu hiệu quả

Sau khi điều trị cùng chuyên gia, người bệnh cũng cần thiết lập lại lối sống khoa học hơn để làm giảm ảnh hưởng, cải thiện các triệu chứng của bệnh rối loạn lo âu.

• Dành thời gian lắng nghe bản thân mỗi ngày: thư giãn trong thời gian ngắn (20 phút) hoặc một số hoạt động giúp bạn cảm thấy hào hứng, cải thiện tâm trạng tốt nhất.
• Tăng cường hoạt động thể chất nhẹ nhàng (tập yoga, đi bộ, bơi lội hoặc đạp xe). Hãy lựa chọn một hoặc nhiều hoạt động phù hợp để tập luyện thường xuyên bởi những thay đổi tích cực từ cơ thể sẽ giúp tâm lý chuyển biến tốt hơn.
• Kèm theo các hoạt động: Tập luyện thiền & hít thở; hạn chế tối đa các đồ uống kích thích, đồ chứa caffeine; cải thiện chất lượng giấc ngủ,…

Khi tâm trạng được giải tỏa, hạn chế căng thẳng; tình trạng rối loạn lo âu sẽ được được giảm bớt, rút ngắn thời gian điều trị,

Cần lưu ý rằng đây không hẳn là cách phù hợp với tất cả mọi người, nên người bệnh cần được nhận lời khuyên từ bác sĩ chuyên môn. Hãy thảo luận thêm về các hoạt động thư giãn phù hợp sau đó.

Giải đáp thắc mắc về rối loạn lo âu

Trầm cảm rối loạn lo âu có phải là một bệnh

Trầm cảm rối loạn lo âu là một bệnh hỗn hợp có các triệu chứng chung, tiêu biểu với các triệu chứng giống nhau như mệt mỏi, không thể tập trung, dễ nổi nóng, lo lắng, dễ xúc động và cảm thấy bi quan, tuyệt vọng với các vấn đề xung quanh. Ngoài ra, người mắc bệnh trầm cảm rối loạn lo âu còn gặp tình trạng rối loạn giấc ngủ, khó vào giấc, dẫn đến chất lượng giấc ngủ giảm và làm ảnh hưởng đến tình trạng bệnh.

Triêu chứng chính của rối loạn lo âu là lo lắng quá mức, lo sợ thái quá với các vấn đề trong cuộc sống. Với mặt bệnh trầm cảm, bệnh nhân thường gặp tiêu cực trong việc xử lý cảm xúc, dẫn đến sự chán nản, buồn bã và giảm sự quan tâm đến các vấn đề diễn ra hàng ngày.

Tuy trầm cảm rối loạn lo âu là một bệnh hỗn hợp, nhưng lại có nguyên nhân dẫn đến bệnh khác nhau. Chúng thường xảy ra cùng nhau.

Đâu là địa chỉ khám rối loạn lo âu uy tín

Người mắc trầm cảm rối loạn lo âu nên được điều trị từ sớm tại các bệnh viện uy tín. Các bệnh viện đa khoa là sự lựa chọn tối ưu nhất bởi sự kết hợp của nhiều chuyên khoa có thế giúp việc thăm khám, hội chẩn phương pháp điều trị trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn bao giờ hết.

Tại BV Hồng Ngọc, bệnh nhân mắc trầm cảm rối loạn lo âu sẽ được thăm khám và điều trị tại Chuyên Khoa Tâm Lý Và Sức Khỏe Tâm Thần. Chuyên khoa được trang bị đầy đủ trang thiết bị vật tư hiện đại cùng đội ngũ y bác sĩ dày kinh nghiệm từ BV Bạch Mai.

Bệnh rối loạn lo âu và trầm cảm rối loạn lo âu nếu như không có biện pháp can thiệp sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống (bao gồm khía cạnh vật chất và tinh thần). Lâu dần, bệnh có nguy cơ ảnh hưởng hệ tim mạch và khiến các bệnh mạn tính trở nên nghiêm trọng hơn.

Người bệnh muốn đăng ký khám hãy để lại thông tin dưới bảng.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/