Nghẹt thở là sự tắc nghẽn của đường hô hấp trên bởi thức ăn hoặc các vật thể khác, khiến người bệnh không thể thở hiệu quả. Nghẹt thở có thể gây ra một cơn ho đơn giản nhưng tắc nghẽn hoàn toàn đường thở có thể dẫn đến tử vong.
Nghẹt thở là một trường hợp cấp cứu y tế thực sự đòi hỏi bất kỳ ai có sẵn hành động nhanh chóng và thích hợp. Các đội y tế khẩn cấp có thể không đến kịp thời để cứu sống một người bị nghẹt thở.
Nguyên lý hoạt động của đường thở
Hít thở là một phần thiết yếu của cuộc sống. Khi chúng ta hít vào, chúng ta hít vào một hỗn hợp nitơ, oxy, carbon dioxide và các khí khác.
Trong phổi, oxy đi vào máu để đi đến phần còn lại của cơ thể. Cơ thể chúng ta sử dụng oxy như một nguồn nhiên liệu để tạo ra năng lượng từ thực phẩm chúng ta ăn. Carbon dioxide, một chất thải, đi vào máu và trở lại phổi.
Khi thở ra, chúng ta thở ra carbon dioxide, nitơ và oxy.
Khi một người nào đó bị nghẹt thở với đường thở bị tắc nghẽn hoàn toàn, không có oxy có thể vào phổi. Bộ não cực kỳ nhạy cảm với sự thiếu oxy này và bắt đầu chết trong vòng 4 đến 6 phút. Đó là trong thời gian này, sơ cứu phải được thực hiện. Chết não không hồi phục xảy ra trong ít nhất 10 phút.
Nguyên nhân nào gây nghẹt thở?
Nghẹt thở xảy ra khi một mẩu thức ăn hoặc vật thể khác mắc kẹt trong đường hô hấp trên.
Ở phía sau của miệng là hai lỗ mở. Một là thực quản dẫn đến dạ dày, thức ăn đi xuống con đường này. Cái còn lại là khí quản, là khí mở ra phải đi qua để đến phổi. Khi nuốt xảy ra, khí quản được bao phủ bởi một nắp gọi là nắp thanh quản, ngăn cản thức ăn vào phổi. Khí quản tách thành phế quản thân trái và phải. Chúng dẫn đến phổi trái và phải. Chúng phân nhánh thành các ống ngày càng nhỏ hơn khi chúng lan rộng khắp phổi.
Bất kỳ dị vật nào mắc kẹt trong đường thở sẽ bị kẹt khi đường thở thu hẹp lại. Nhiều dị vật lớn mắc kẹt ngay bên trong khí quản ở dây thanh quản.
Ở người lớn, nghẹn thường xảy ra khi thức ăn không được nhai kỹ. Nói hoặc cười trong khi ăn có thể khiến một miếng thức ăn "đi nhầm đường ống". Cơ chế nuốt bình thường có thể bị chậm lại nếu một người đã uống rượu hoặc dùng ma túy và nếu người đó mắc một số bệnh như bệnh Parkinson.
Ở người lớn tuổi, các yếu tố nguy cơ gây nghẹt thở bao gồm tuổi cao, công việc nha khoa kém phù hợp và uống rượu.
Ở trẻ em, nghẹn thường do nhai thức ăn không hoàn toàn, cố gắng ăn những miếng thức ăn lớn hoặc quá nhiều thức ăn cùng một lúc, hoặc ăn kẹo cứng. Trẻ cũng đưa các vật nhỏ vào miệng, có thể mắc kẹt trong cổ họng. Chẳng hạn như các loại hạt, ghim, viên bi hoặc đồng xu sẽ tạo ra nguy cơ nghẹt thở.
Chấn thương tinh thần được mô tả tốt nhất là một phản ứng tâm lý đối với trải nghiệm đau buồn hoặc đe dọa tính mạng sâu sắc.
Sơ cấp cứu cho trẻCác triệu chứng và dấu hiệu nghẹt thở là gì?
Nếu người lớn bị nghẹt thở, bạn có thể quan sát các hành vi sau:
Ho hoặc nôn khan;
Tín hiệu bằng tay và sự hoảng sợ (đôi khi chỉ vào cổ họng);
Đột ngột không thể nói chuyện;
Nắm chặt cổ họng: Phản ứng tự nhiên khi bị nghẹn là lấy một hoặc cả hai tay nắm lấy cổ họng. Đây là dấu hiệu nghẹt thở phổ biến và là cách để báo cho những người xung quanh biết rằng bạn đang bị nghẹt thở;
Thở khò khè;
Da mặt chuyển sang màu xanh lam: Tím tái, một màu xanh lam đối với da, có thể được nhìn thấy sớm nhất ở xung quanh mặt, môi và các kẽ móng tay. Bạn có thể thấy điều này, nhưng các dấu hiệu nghẹt thở nghiêm trọng khác sẽ xuất hiện đầu tiên;
Nếu trẻ sơ sinh bị sặc, cần phải chú ý nhiều hơn đến hành vi của trẻ sơ sinh. Họ không thể được dạy về dấu hiệu nghẹt thở phổ quát;
Khó thở;
Khóc yếu, ho yếu hoặc cả hai;
Làm sao để biết có người bị nghẹt thở?
Hỗ trợ sự sống để giúp người đó thở sẽ được thực hiện bởi nhân viên cấp cứu trong xe cứu thương và tại khoa cấp cứu bệnh viện.
Tại bệnh viện, bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm và thủ thuật để tìm ra nguyên nhân gây ra nghẹt thở và đảm bảo không có vật thể nào khác cản trở đường thở.
Chụp X-quang thường hữu ích để tìm ra lý do tại sao đường thở của một người có thể bị tắc nghẽn một phần. Không phải tất cả các vật thể đều hiển thị trên tia X, nhưng nếu có, chúng được gọi là mảng bám phóng xạ. Các vật thể đục phóng xạ trong đường thở sẽ dễ dàng được nhìn thấy trên phim chụp X-quang ngực hoặc cổ. Một số ví dụ là tiền xu, đinh ghim và đinh.
Nội soi phế quản bao gồm việc đưa một ống soi mềm vào đường thở (khí quản) để bác sĩ có thể tìm kiếm bất kỳ dị vật nào trong đường thở. Nếu tìm thấy vật gì đó, ống soi này cũng có các phần đính kèm mà bác sĩ có thể sử dụng để lấy dị vật ra.
Làm gì khi bị nghẹt thở?
Nghẹt thở là một trường hợp khẩn cấp. Nó có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Gọi cho dịch vụ y tế khẩn cấp địa phương. Đừng ngần ngại gọi trợ giúp khẩn cấp nếu bạn tin rằng một người đang bị nghẹt thở. Đừng cố gắng đưa người bị nghẹt thở đến bệnh viện cấp cứu.
Mặc dù chỉ cần một người tiến hành sơ cứu nạn nhân bị nghẹt thở, nhưng vẫn có những nhiệm vụ khác phải thực hiện. Khi bạn chuẩn bị để giúp nạn nhân nghẹt thở, hãy luôn hét lên để được giúp đỡ. Yêu cầu những người khác gọi cho hệ thống y tế khẩn cấp.
Trong khi chờ xe cấp cứu, hãy sơ cứu tại nhà theo hướng dẫn dưới.
Nếu tình trạng nghẹt thở được điều trị thành công tại nhà và không sợ các dị vật khác vẫn còn trong đường thở, có thể không cần đến bệnh viện.
Nếu bạn ở một mình và không có ai đáp lại lời kêu cứu của bạn, hãy bắt đầu sơ cứu ngay lập tức.
Khóa học sơ cấp cứu cho trẻ tại Bệnh viện Hồng NgọcSơ cứu cho người bị ngạt thở
Nguyên tắc sơ cứu
Gọi cấp cứu trước khi sơ cứu;
Đối với trẻ sơ sinh (dưới một tuổi), trẻ sẽ còn quá nhỏ để các cú hích vào bụng không thể thành công. Thay vào đó, nên bế trẻ sơ sinh và thực hiện 5 lần thổi ngược, sau đó là 5 lần đẩy ngực. Cẩn thận giữ trẻ với tư thế đầu nghiêng xuống để trọng lực hỗ trợ làm thông đường thở. Cũng nên cẩn thận để nâng đỡ đầu của trẻ sơ sinh. Nếu da trẻ sơ sinh chuyển sang màu xanh lam hoặc không phản ứng, nên tiến hành hô hấp nhân tạo.
Kỹ thuật gập bụng
Hơi nghiêng người về phía trước và đứng phía sau người đó. Nắm tay bằng một tay. Vòng tay qua người và nắm tay bằng tay còn lại ở đường giữa ngay dưới xương sườn. Thực hiện chuyển động nhanh, mạnh vào trong và lên trên để hỗ trợ người bệnh ho ra dị vật. Động tác này nên được lặp lại cho đến khi người đó có thể thở hoặc bất tỉnh.
Ngả người về phía trước và đập 5 cú đánh phía sau lưng bằng gót bàn tay.
Thực hiện 5 lần đẩy bụng hướng lên, nhanh chóng.
(LƯU Ý: Bạn có thể tạo cơ bụng cho mình bằng cách dùng tay, giống như cách bạn làm với người khác hoặc nghiêng người và ấn bụng vào bất kỳ vật cứng nào chẳng hạn như lưng ghế.)
Tiếp tục xen kẽ các động tác đánh lưng và đẩy bụng cho đến khi:
Vật cản bị đẩy ra ngoài.
Người đó có thể thở hoặc ho mạnh.
Người đó trở nên bất tỉnh.
Kỹ thuật thổi ngạt
Nếu người đó bất tỉnh, nhẹ nhàng đặt họ nằm ngửa trên sàn. Để làm thông đường thở, hãy quỳ bên cạnh người đó và đặt gót bàn tay vào giữa bụng, ngay dưới xương sườn. Đặt tay còn lại của bạn lên trên và ấn vào trong và lên trên năm lần bằng cả hai tay. Nếu đường thở thông thoáng và người bệnh vẫn không phản ứng, hãy bắt đầu hô hấp nhân tạo.
Nếu nạn nhân bất tỉnh, hãy gọi cấp cứu, nếu chưa được thực hiện và làm theo các bước dành cho người lớn bị ngạt thở bất tỉnh dưới đây:
(Nếu có, hãy sử dụng mặt nạ hồi sức hoặc tấm che mặt) để tạo ra một đường giải cứu hơi thở:
Nghiêng đầu và nâng cằm, sau đó bóp mũi.
Hít sâu và bịt kín miệng người đó lại.
Thổi vào miệng để làm cho ngực nổi lên rõ ràng.
(MẸO: Mỗi nhịp thở cứu hộ nên kéo dài khoảng 1 giây.)
Nếu hơi thở không đi vào, hãy nghiêng đầu ra sau. Thử lại 2 lần thở.
Nếu ngực không phồng lên - ép ngực 30 lần.
Để ép ngực:
Đặt hai tay vào giữa ngực (trên nửa dưới của xương ức).
Nén khoảng 5cm.
Nén 30 lần trong khoảng 18 giây (100 lần nén mỗi phút).
Tìm dị vật trong đường thở.
Loại bỏ nếu một cái được nhìn thấy.
Lặp lại cho đến khi người ứng cứu đến hoặc vật cản được loại bỏ và bệnh nhân bắt đầu tự thở.
Động tác hóp bụng
Phương pháp điều trị cho một người nghẹt thở bắt đầu da chuyển sang màu xanh hoặc ngừng thở khác nhau tùy theo độ tuổi của người đó. Ở người lớn và trẻ em trên một tuổi, nên thử các động tác hóp bụng. Đây là một lực đẩy tạo ra một cơn ho nhân tạo. Nó có thể đủ mạnh để thông đường thở.
Các động tác hóp bụng đi lên nhanh chóng sẽ đẩy cơ hoành lên rất đột ngột, làm cho khoang ngực nhỏ lại. Điều này có tác dụng nén nhanh phổi và đẩy không khí ra ngoài. Luồng không khí tràn ra ngoài sẽ giải phóng bất cứ thứ gì khiến người đó bị nghẹt thở.
Các biến thể của động tác đẩy bụng cho các trường hợp đặc biệt:
Nạn nhân đang ngồi:
Việc sơ cứu có thể được thực hiện khi nạn nhân đã ngồi. Trong trường hợp này, lưng ghế đóng vai trò như một điểm tựa cho nạn nhân. Người cứu vẫn vòng tay qua người nạn nhân và tiến hành như đã trình bày ở trên. Người cứu hộ thường sẽ phải quỳ xuống. Trong trường hợp lưng ghế mà nạn nhân đang ngồi quá cao, hãy dựng nạn nhân lên hoặc xoay nạn nhân một góc 90 độ, sao cho lưng ghế nghiêng về một phía của nạn nhân.
Đối với những người cứu hộ nhỏ và nạn nhân lớn, đặc biệt là trẻ em khi cứu người lớn: Thay vì đứng phía sau nạn nhân, hãy để nạn nhân nằm ngửa. Quấn thắt lưng nạn nhân. Đặt một tay lên bụng, nửa giữa rốn và mép xương ức. Lực đẩy vào trong và hướng lên. Đây là kỹ thuật tương tự được sử dụng ở những người vô thức.
Bạn đang bị nghẹt thở và bạn chỉ có một mình:
Bạn có thể tự tạo ra một cú húc vào bụng. Điều này có thể được thực hiện theo một trong hai cách.
Bạn có thể thực hiện một động tác đẩy bụng bằng chính đôi tay của mình. Điều này được thực hiện bằng cách đặt tay của bạn giống như khi bạn thực hiện động tác trên người khác và tạo ra một lực đẩy vào trong và hướng lên.
Một lựa chọn khác là gập bụng trên một vật chắc chắn, chẳng hạn như lưng ghế và đẩy mình vào vật đó.
Người đang mang thai/béo phì:
Động tác gập bụng có thể không hiệu quả ở những người đang trong giai đoạn sau của thai kỳ hoặc người béo phì. Trong những trường hợp này, có thể thực hiện các động tác đẩy ngực. Đối với người tỉnh táo khi ngồi hoặc đứng, hãy thực hiện các bước sau:
Đặt tay của bạn dưới nách nạn nhân.
Vòng tay qua ngực nạn nhân.
Đặt mặt ngón tay cái của nắm tay lên giữa xương ức.
Dùng tay kia nắm lấy nắm đấm và đẩy về phía sau. Tiếp tục điều này cho đến khi đối tượng thở được hoặc cho đến khi người đó bất tỉnh.
Đối với người đang mang thai hoặc béo phì bất tỉnh:
Chuỗi các sự kiện giống như đối với người lớn bất tỉnh. Các động tác đẩy ngực, thay vì đẩy bụng, được thực hiện. Để xác định vị trí cho động tác đẩy ngực, hãy thực hiện các bước sau:
Quỳ một bên nạn nhân.
Trượt hai ngón tay lên mép dưới của khung xương sườn cho đến khi bạn chạm đến mép dưới của xương ức.
Với hai ngón tay của bạn, đặt bàn tay còn lại của bạn trên xương ức, ngay trên các ngón tay của bạn. Các lực đẩy phải nhanh chóng và mạnh mẽ để loại bỏ vật thể.
Cần cẩn thận vì các biến chứng như gãy xương sườn và tổn thương cơ tim đã được biết là có thể xảy ra khi đẩy ngực.
Nếu có thể, nên sử dụng các động tác đẩy bụng dưới cơ hoành (bên dưới lồng ngực) ở phụ nữ mang thai, đặc biệt nếu vẫn còn khoảng trống giữa tử cung đang mở rộng và em bé, và khung xương sườn để thực hiện động tác.
Theo dõi nghẹt thở
Chăm sóc theo dõi hiếm khi cần thiết nếu dị vật chặn đường thở được loại bỏ nhanh chóng. Những nạn nhân nghẹt thở phải phẫu thuật hoặc những người bị tổn thương não do thiếu oxy sẽ cần được chăm sóc theo dõi rộng rãi hơn.
Nhân viên y tế Hồng Ngọc hướng dẫn sơ cấp cứu cho béLàm thế nào để ngăn ngừa nghẹt thở?
Hãy chuẩn bị để giúp đỡ:
Nếu bạn đang ở trong tình huống này với tư cách là một quan sát viên, bạn sẽ muốn được đào tạo về các phương pháp điều trị nghẹt thở đơn giản nhưng có thể cứu sống và hô hấp nhân tạo.
Tham dự một lớp đào tạo sơ cấp cứu
Tìm hiểu mẹo phòng tránh cho trẻ em
Không cho trẻ nhỏ ăn thức ăn cứng hoặc các vật nhỏ có khả năng mắc kẹt trong đường thở của trẻ. Điều này bao gồm các loại hạt, hạt, kẹo cao su, kẹo cứng, đậu Hà Lan và thịt dai. Khuyến cáo rằng không nên cho trẻ dưới bốn tuổi ăn những thực phẩm như thế này.
Thực phẩm cần cắt ra như xúc xích, nho thành từng miếng nhỏ trước khi ăn chúng để trẻ nhỏ.
Nhìn qua đồ chơi để tìm các mảnh nhỏ (ví dụ như mắt và mũi trên thú nhồi bông) mà trẻ có thể muốn cho vào miệng.
Nghẹt bóng bay cao su là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do sặc ở trẻ em bị sặc bởi các vật không phải thức ăn. Dọn dẹp ngay sau bữa tiệc. Trẻ mới biết đi có xu hướng cho bất cứ thứ gì chúng tìm thấy trên sàn vào miệng, kể cả những đồ vật nguy hiểm.
Cất các đồ vật nhỏ, chẳng hạn như nút và pin, ngoài tầm với của trẻ.
Không cho trẻ chơi đùa với thức ăn hoặc kẹo cao su trong miệng.
Nói với người trông trẻ và anh chị em những thực phẩm và đồ vật không nên cho trẻ nhỏ.
Hướng dẫn trẻ nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt.
Mẹo phòng tránh cho người lớn
Tránh đặt các vật như đinh hoặc ghim vào miệng để tiếp cận nhanh.
Hãy cắn từng miếng nhỏ và nhai kỹ thức ăn.
Lưu ý rằng rượu có thể làm giảm khả năng nhai và nuốt của bạn, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc nghẹn.
Tiên lượng nghẹt thở
Việc thiếu oxy do ngạt thở có thể dẫn đến tổn thương não hoặc tử vong trong vòng 4-6 phút. Trừ khi hành động ngay lập tức được thực hiện để mở một đường thở bị tắc nghẽn hoàn toàn, cơ hội sống sót và phục hồi hoàn toàn giảm nhanh chóng. Nếu dị vật có thể được lấy ra nhanh chóng và nhịp thở trở lại bình thường thì quá trình hồi phục sẽ hoàn tất.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác:
