Cách chữa đau họng nào hiệu quả? Điều đó phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là những nguyên nhân dẫn đến đau họng và cách chữa.
Đau họng là cảm giác đau, ngứa hoặc rát cổ họng thường trở nên trầm trọng hơn khi bạn nuốt. Nguyên nhân phổ biến nhất của đau họng là nhiễm vi-rút, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm. Viêm họng do vi-rút gây ra sẽ tự khỏi.
Viêm họng (nhiễm liên cầu), một loại viêm họng ít phổ biến hơn do vi khuẩn gây ra, cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa biến chứng. Các nguyên nhân khác ít phổ biến hơn gây đau họng có thể cần điều trị phức tạp hơn.
Các triệu chứng đau họng
Các triệu chứng đau họng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:
Đau hoặc cảm giác ngứa ngáy trong cổ họng;
Đau nặng hơn khi nuốt hoặc nói;
Khó nuốt;
Đau, sưng các tuyến ở cổ hoặc hàm của bạn;
Amidan sưng, đỏ;
Các mảng trắng hoặc mủ trên amidan;
Giọng nói khàn hoặc bị bóp nghẹt;
Nhiễm trùng gây đau họng có thể dẫn đến các dấu hiệu và triệu chứng khác, bao gồm:
Sốt;
Ho;
Sổ mũi;
Hắt xì;
Nhức mỏi cơ thể;
Đau đầu;
Buồn nôn hoặc nôn mửa;
Khi nào đến gặp bác sĩ?
Hãy đưa con bạn đến bác sĩ nếu cơn đau họng của con bạn không biến mất hay con bạn có các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng như:
Khó thở;
Khó nuốt;
Chảy nước dãi bất thường, có thể cho thấy không có khả năng nuốt;
Nếu bạn là người lớn, hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn bị đau họng và bất kỳ dấu hiệu nào sau:
Đau họng dữ dội hoặc kéo dài hơn một tuần;
Khó nuốt;
Khó thở;
Khó mở miệng;
Đau khớp;
Đau tai;
Phát ban;
Sốt cao hơn 38,3oC;
Máu trong nước bọt hoặc đờm của bạn;
Đau họng thường xuyên tái phát;
Một cục u trong cổ của bạn;
Khàn giọng kéo dài hơn hai tuần;
Sưng ở cổ hoặc mặt của bạn;
Các nguyên nhân gây đau họng
Virus gây ra cảm lạnh thông thường và cúm cũng gây ra hầu hết các bệnh viêm họng. Ít thường xuyên hơn là nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra viêm họng.
Nhiễm virus
Các bệnh do virus gây ra đau họng bao gồm:
Cảm lạnh thông thường;
Cúm;
Mono (tăng bạch cầu đơn nhân);
Bệnh sởi;
Thủy đậu;
Bệnh Coronavirus 2019 (COVID-19);
Croup - một căn bệnh phổ biến ở trẻ em với đặc điểm là tiếng ho khan, dữ dội;
Nhiễm khuẩn
Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây ra đau họng. Phổ biến nhất là Streptococcus pyogenes (liên cầu nhóm A) gây viêm họng.
Các nguyên nhân khác
Các nguyên nhân khác gây đau họng bao gồm:
Dị ứng
Dị ứng với lông thú cưng, nấm mốc, bụi và phấn hoa có thể gây đau họng. Vấn đề có thể phức tạp do chảy dịch mũi sau, có thể gây kích ứng và viêm cổ họng.
Khô đường hô hấp
Không khí trong nhà khô có thể khiến cổ họng của bạn cảm thấy thô ráp và ngứa ngáy. Thở bằng miệng - thường là do nghẹt mũi mãn tính - cũng có thể gây khô và đau họng.
Chất kích ứng
Ô nhiễm không khí ngoài trời và ô nhiễm trong nhà như khói thuốc lá hoặc hóa chất có thể gây ra viêm họng mãn tính. Nhai thuốc lá, uống rượu và ăn thức ăn cay cũng có thể gây kích ứng cổ họng của bạn.
Căng cơ
Bạn có thể làm căng các cơ trong cổ họng bằng cách la hét, nói to hoặc nói chuyện trong thời gian dài mà không được nghỉ ngơi.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
GERD là một chứng rối loạn hệ tiêu hóa, trong đó axit dạ dày trào ngược lên đường ống thức ăn (thực quản).
Các dấu hiệu hoặc triệu chứng khác có thể bao gồm ợ chua, khàn giọng, trào ngược dịch dạ dày và cảm giác có khối u trong cổ họng.
Nhiễm HIV
Đau họng và các triệu chứng giống cúm khác đôi khi xuất hiện sớm sau khi một người nào đó bị nhiễm HIV.
Ngoài ra, một người nào đó dương tính với HIV có thể bị đau họng mãn tính hoặc tái phát do nhiễm nấm gọi là nấm miệng hoặc do nhiễm vi rút có tên là cytomegalovirus (CMV), có thể nghiêm trọng ở những người có hệ thống miễn dịch bị tổn thương.
Các khối u
Các khối u ung thư của cổ họng, lưỡi hoặc thanh quản có thể gây đau họng. Các dấu hiệu hoặc triệu chứng khác có thể bao gồm khàn giọng, khó nuốt, thở ồn ào, nổi cục ở cổ và có máu trong nước bọt hoặc đờm.
Hiếm khi, một vùng mô bị nhiễm trùng (áp xe) trong cổ họng hoặc sưng "nắp" sụn nhỏ bao phủ khí quản (viêm nắp thanh quản) có thể gây đau họng. Cả hai đều có thể chặn đường thở, tạo ra một trường hợp khẩn cấp về y tế.
Ai dễ bị đau họng?
Mặc dù ai cũng có thể bị đau họng, nhưng một số yếu tố khiến bạn dễ mắc bệnh hơn, bao gồm:
Tuổi tác
Trẻ em và thanh thiếu niên có nhiều khả năng bị viêm họng. Trẻ em từ 3 đến 15 tuổi cũng có nhiều khả năng bị viêm họng, bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phổ biến nhất liên quan đến viêm họng.
Tiếp xúc với khói thuốc lá
Hút thuốc và khói thuốc có thể gây kích ứng cổ họng. Việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ ung thư miệng, cổ họng và thanh quản.
Dị ứng
Dị ứng theo mùa hoặc các phản ứng dị ứng liên tục với bụi, nấm mốc hoặc lông vật nuôi làm cho khả năng bị viêm họng cao hơn.
Tiếp xúc với chất kích ứng hóa học
Các hạt trong không khí do đốt nhiên liệu hóa thạch và các hóa chất thông thường trong gia đình có thể gây kích ứng cổ họng.
Nhiễm trùng xoang mãn tính hoặc thường xuyên
Dịch tiết ra từ mũi của bạn có thể gây kích ứng cổ họng của bạn hoặc lây lan nhiễm trùng.
Tiếp xúc công cộng
Các bệnh nhiễm trùng do vi rút và vi khuẩn lây lan dễ dàng ở bất cứ nơi nào mọi người tụ tập, cho dù ở trung tâm giữ trẻ, lớp học, văn phòng hay máy bay.
Khả năng miễn dịch suy yếu
Nói chung, bạn dễ bị nhiễm trùng hơn nếu sức đề kháng của bạn thấp. Các nguyên nhân phổ biến làm giảm khả năng miễn dịch bao gồm HIV, tiểu đường, điều trị bằng steroid hoặc thuốc hóa trị, căng thẳng, mệt mỏi và chế độ ăn uống kém.
Phòng ngừa đau họng như thế nào?
Cách tốt nhất để ngăn ngừa viêm họng là tránh các vi trùng gây ra chúng và thực hành vệ sinh tốt. Hãy làm theo những lời khuyên sau và dạy con bạn làm như vậy:
Rửa tay kỹ lưỡng và thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi hắt hơi hoặc ho.
Tránh dùng chung thức ăn, ly uống nước hoặc đồ dùng.
Ho hoặc hắt hơi vào khăn giấy và vứt đi.
Sử dụng chất khử trùng tay chứa cồn để thay thế cho việc rửa tay khi không có xà phòng và nước.
Tránh dùng miệng chạm vào điện thoại công cộng hoặc vòi uống nước.
Thường xuyên vệ sinh điện thoại, điều khiển TV và bàn phím máy tính bằng chất tẩy rửa khử trùng. Khi bạn đi du lịch, hãy lau sạch điện thoại và điều khiển từ xa trong phòng khách sạn của bạn.
Tránh tiếp xúc gần với những người bị bệnh.
Chẩn đoán viêm họng như thế nào?
Bác sĩ của bạn hoặc con bạn sẽ bắt đầu khám sức khỏe bao gồm:
Sử dụng đèn pin để xem xét cổ họng và có thể là tai và đường mũi;
Nhẹ nhàng sờ cổ để kiểm tra các tuyến bị sưng (hạch bạch huyết);
Nghe nhịp thở bằng ống nghe;
Lấy dịch họng xét nghiệm:
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sử dụng một xét nghiệm đơn giản để phát hiện vi khuẩn liên cầu, nguyên nhân gây ra viêm họng.
Bác sĩ quết một miếng gạc vô trùng lên phía sau cổ họng để lấy mẫu dịch tiết và gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Nhiều phòng khám được trang bị phòng thí nghiệm có thể lấy kết quả xét nghiệm kháng nguyên nhanh chóng trong vòng vài phút. Tuy nhiên, xét nghiệm thứ hai, thường đáng tin cậy hơn, được gọi là cấy dịch cổ họng, đôi khi được gửi đến phòng thí nghiệm để trả kết quả trong vòng 24 đến 48 giờ.
Các xét nghiệm kháng nguyên nhanh không nhạy bằng, mặc dù chúng có thể phát hiện vi khuẩn liên cầu một cách nhanh chóng. Do đó, bác sĩ có thể gửi mẫu cấy cổ họng đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm viêm họng liên cầu khuẩn nếu kết quả xét nghiệm kháng nguyên cho kết quả âm tính.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm phân tử để phát hiện vi khuẩn liên cầu. Trong xét nghiệm này, bác sĩ sẽ quết một miếng gạc vô trùng lên phía sau cổ họng để lấy mẫu dịch tiết. Mẫu được thử nghiệm trong phòng thí nghiệm. Bác sĩ có thể có kết quả chính xác trong vòng vài phút.
Cách chữa đau họng hiệu quả
Cách chữa đau họng phụ thuộc vào nguyên nhân.
Đau họng do nhiễm vi-rút thường kéo dài từ 5 đến 7 ngày và không cần điều trị y tế.
Để giảm đau và hạ sốt, nhiều người chuyển sang dùng acetaminophen (Tylenol, những loại khác) hoặc các loại thuốc giảm đau nhẹ khác.
Cân nhắc cho con dùng các loại thuốc giảm đau không kê đơn được thiết kế cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ em, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol dành cho trẻ em, FeverAll, những loại khác) hoặc ibuprofen…để giảm bớt các triệu chứng.
Không bao giờ cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên uống aspirin vì nó có liên quan đến hội chứng Reye, một tình trạng hiếm gặp nhưng có khả năng đe dọa tính mạng, gây sưng gan và não.
Điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn
Nếu cơn đau họng là do nhiễm vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh.
Bệnh nhân phải dùng đủ liều thuốc kháng sinh theo quy định ngay cả khi các triệu chứng đã hết. Việc không dùng hết thuốc theo chỉ dẫn có thể khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên trầm trọng hơn hoặc lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.
Không hoàn thành liệu trình kháng sinh đầy đủ để điều trị viêm họng liên cầu khuẩn có thể làm tăng nguy cơ trẻ bị sốt thấp khớp hoặc viêm thận nghiêm trọng.
Các phương pháp điều trị khác
Nếu đau họng là một triệu chứng của một tình trạng không phải là nhiễm trùng do vi rút hoặc vi khuẩn, các phương pháp điều trị khác có thể sẽ được xem xét tùy thuộc vào chẩn đoán.
Chữa đau họng tại nhà
Bất kể nguyên nhân gây đau họng là gì, các chiến lược chăm sóc tại nhà này có thể giúp bạn giảm bớt các triệu chứng:
Nghỉ ngơi; ngủ nhiều; giữ giọng;
Chất lỏng:
Chất lỏng giữ ẩm cho cổ họng và ngăn ngừa tình trạng mất nước. Tránh caffeine và rượu, những thứ có thể làm mất nước.
Hãy thử thức ăn và đồ uống dễ chịu:
Chất lỏng ấm - nước dùng, trà không chứa caffein hoặc nước ấm với mật ong - và đồ lạnh như đá lạnh có thể làm dịu cơn đau họng.
Súc miệng bằng nước muối:
Súc miệng nước muối từ 1/4 đến 1/2 thìa cà phê (1,25 đến 2,50 mililit) muối ăn đến 4 đến 8 ounce (120 đến 240 mililit) nước ấm có thể giúp làm dịu cơn đau họng. Trẻ em trên 6 tuổi và người lớn có thể súc miệng dung dịch và sau đó nhổ ra.
Làm ẩm không khí:
Sử dụng máy làm ẩm không khí mát để loại bỏ không khí khô có thể gây kích ứng thêm cho chứng viêm họng, đảm bảo vệ sinh máy tạo ẩm thường xuyên để không phát triển nấm mốc hoặc vi khuẩn. Hoặc ngồi vài phút trong phòng tắm ướt át.
Cân nhắc kẹo ngậm:
Một trong hai loại kẹo ngậm này có thể làm dịu cơn đau họng, nhưng không nên cho trẻ từ 4 tuổi trở xuống dùng vì nguy cơ nghẹt thở.
Tránh các chất gây kích ứng:
Giữ nhà của bạn không có khói thuốc lá và các sản phẩm tẩy rửa có thể gây kích ứng cổ họng.
Điều trị thay thế:
Mặc dù một số phương pháp điều trị thay thế thường được sử dụng để làm dịu cơn đau họng, nhưng bằng chứng về hiệu quả còn hạn chế. Nếu bạn hoặc con bạn cần dùng kháng sinh để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn, đừng chỉ dựa vào các phương pháp điều trị thay thế.
Kiểm tra với bác sĩ của bạn trước khi sử dụng bất kỳ biện pháp điều trị thảo dược nào, vì chúng có thể tương tác với thuốc theo toa và có thể không an toàn cho trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú cũng như những người có tình trạng sức khỏe nhất định./.
