Chi tiết bài tư vấn

Tình trạng đau bụng kinh thường xảy ra ở những bé gái trong độ tuổi dậy thì. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm. Cùng tìm hiểu!

Đau bụng kinh là gì?

Đau bụng kinh hay còn được gọi là thống kinh, là tình trạng xuất hiện những cơn đau quặn, cơn đau co thắt ở vùng bụng dưới trước và trong ngày hành kinh. Tình trạng này tương đối phổ biến và nguyên nhân chủ yếu do sự co bóp liên tục của tử cung để đẩy lớp niêm mạc ra ngoài.

Các cơn đau bụng kinh thường xuất hiện âm ỉ trong khoảng 1 - 2 ngày. Ở mức độ nghiêm trọng, đau bụng kinh có thể gây ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt của chị em. 

Đau bụng kinh biểu hiện như thế nào?

Những cơn đau bụng kinh thường kéo dài từ 1 - 2 ngày trước và trong kỳ hành kinh. Chị em thường thấy đau bung dưới một cách âm ỉ, thi thoảng xuất hiện những cơn đau quặn, đau dữ dội. Tình trạng đau có thể lan xuống cả vùng thắt lưng và đùi phụ thuộc vào sự co bóp của tử cung.

Một số ít trường hợp có thể gặp những triệu chứng khác như buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi, tiêu chảy/ táo bón. Tình trạng đau bụng kinh càng kéo dài thì những triệu chứng kèm theo càng dữ dội.

Đau bụng kinh tương đối phổ biến ở những bé gái trong tuổi dậy thì và kết thúc trước tuổi 25. Trong trường hợp thống kinh sau 25 tuổi thì có thể là dấu hiệu của những bệnh phụ khoa.

Đặt lịch khám bệnh cùng các bác sĩ Sản Phụ khoa có chuyên môn cao và nhiều năm kinh nghiệm qua hotline: 0916.690.018 hoặc đăng ký qua form bên dưới để được tư vấn hỗ trợ.

Phân loại đau bụng kinh

Đau bụng kinh nhìn chung được phân làm hai loại: đau bụng kinh nguyên phát và thứ phát.

Đau bụng kinh nguyên phát

Tình trạng đau bụng kinh nguyên phát thường xuất hiện sau khi có kinh lần đầu khoảng 2 năm, nguyên nhân chủ yếu do sự thay đổi nội tiết tố trước ngày hành kinh. Hầu hết những trường hợp bị đau bụng kinh sẽ kéo dài đến khi người phụ nữ khoảng 25 tuổi hoặc đến khi sinh con.

Thống kinh thường kéo dài trong nhiều giờ hoặc thậm chí là trong 1 - 2 ngày trước và trong kỳ hành kinh. Người phụ nữ ban đầu thấy lẩm nhẩm đau bụng dưới, sau đó cơn đau tăng lên lan sang vùng thắt lưng và cả phần đùi dưới.

Trong nhiều trường hợp, chị em sẽ gặp các triệu chứng như khó tiêu, buồn nôn, tiêu chảy, tiểu nhiều, hoặc thậm chí là hạ đường huyết, mặt mũi tái nhợt do mất máu. 

Sau khi người phụ nữ kết hôn, sinh nở hoặc khi tuổi đời nhiều lên, chứng đau bụng hành kinh có thể tự nhiên giảm đi hoặc mất hẳn.

Đau bụng kinh thứ phát

Đau bụng kinh thứ phát có nguyên nhân từ những bệnh phụ khoa như: u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, dính khoang tử cung,... Thống kinh thứ phát có những triệu chứng giống như thống kinh nguyên phát, chỉ khác là cơn đau bụng có thể kéo dài âm ỉ đến cả tuần.

Theo các chuyên gia, tình trạng thống kinh nguyên phát hoặc thứ phát thường tương đối khó xác định. Người bị thống kinh thứ phát thường được vô tình phát hiện bệnh khi đi thăm khám phụ khoa với những bệnh lý bất thường.

Đau bụng kinh có phải là hiện tượng phổ biến?

Đau bụng kinh là tình trạng tương đối phổ biến, đặc biệt ở những bé gái trong độ tuổi dậy thì. Tuy nhiên, do ngưỡng đau của mỗi người là khác nhau nên hiện các thống kê về tình trạng thống kinh ở các quốc gia là chưa hoàn toàn chính xác.

Theo một số khảo sát, tại Trung Quốc, có khoảng 33% phụ nữ cảm thấy bị đau bụng trước và trong ngày hành kinh, trong đó tỷ lệ thống kinh nguyên phát chiếm tỷ lệ cao. Điều đáng nói, có rất nhiều phụ nữ bị đau bụng kinh dữ dội, có ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày và công việc.

Năm 1982, Andersch và Milsom đưa ra báo cáo: Có đến 72% nữ thanh niên lứa tuổi 19 ở Thụy Điển bị đau bụng hành kinh, trong đó 15% dùng thuốc giảm đau.

Năm 1985, ở Mỹ 50% phụ nữ sau tuổi dậy thì bị đau bụng kinh ở mức độ khác nhau, 10% vì đau bụng kinh mà mỗi tháng phải nghỉ một đến ba ngày.

Đau bụng kinh do đâu?

Tình trạng đau bụng kinh thường xuất hiện trong khoảng một vài ngày trước và trong kỳ hành kinh. Cơn đau chủ yếu vào ngày đầu tiên của kỳ hành kinh, sau đó giảm dần. Những nguyên nhân làm chị em cảm thấy khó chịu trong những ngày đến kỳ gồm:

Sự co thắt quá độ của tử cung

Hàng tháng, theo chu kỳ kinh nguyệt mà lớp niêm mạc tử cung sẽ dày lên để chờ đón hợp tử giữa trứng và tinh trùng đến làm tổ. Nếu trứng không gặp tinh trùng thì lớp niêm mạc này sẽ được đẩy ra ngoài thông qua những cơn co bóp. 

Ở những người bình thường, cơn co bóp tử cung sẽ không gây đau đớn. Tuy nhiên, ở những bé gái, khi thành tử cung co lại làm cho các mô trong tử cung bị thiếu o-xy, từ đó quá trình co thắt tử cung diễn ra mạnh hơn và gây đau hơn.

Thêm vào đó, trong ngày đầu hành kinh, cơ thể thường tăng cường sản xuất prostaglandin - chất hóa học giúp cơ tử cung hoạt động tốt hơn. Sự tăng quá mức của prostaglandin làm tử cung co thắt quá độ và gây đau bụng kinh dữ dội.

Các bệnh lý phụ khoa

Nếu như đau bụng kinh nguyên phát bắt nguồn từ sự co bóp quá độ của tử cung thì thống kinh thứ phát lại chủ yếu do tình trạng bệnh lý. Những bệnh lý nghiêm trọng làm tăng nguy cơ đau bụng kinh sau tuổi 25 bao gồm:

• U xơ tử cung, u nang buồng trứng.

• Lạc nội mạc tử cung, viêm lộ tuyến tử cung

• Viêm vùng chậu, viêm tắc vòi trứng

• Hẹp cổ tử cung, cổ tử cung có vách ngăn,...

Các yếu tố bất thường khác

Bên cạnh nguyên nhân bệnh lý và nội tiết, các bác sĩ cũng chỉ ra một ố lí do làm tăng tình trạng đau khi đến kỳ:

• Sức khỏe yếu, vận động quá sức trong những ngày hành kinh.

• Chế độ ăn kém khoa học, thiếu dinh dưỡng

• Ăn quá nhiều đồ chua, đồ lạnh trong những ngày hành kinh

• Cơ thể bị lạnh khi đến tháng

Ngoài ra, theo một số nghiên cứu, việc sử dụng vòng tránh thai cũng gây ra tình trạng thống kinh trong nửa năm đầu tiên. Sau đó, đau bụng kinh sẽ giảm dần và biến mất. 

Các yếu tố tăng nguy cơ đau bụng kinh

Đau bụng hành kinh nguyên phát

• Thấy kinh lần đầu sớm hoặc muộn: Có điều tra cho thấy mức độ đau và tuổi thấy kinh lần đầu có liên quan đến nhau. Ở người thấy kinh lần đầu sớm, tỷ lệ đau bụng kinh cao, đồng thời mức độ đau cũng nghiêm trọng hơn.

• Hôn nhân và sinh đẻ.

• Yếu tố khác: mệt mỏi léo dài, căng thẳng, thời tiết quá lạnh và cơ thể quá mẫn cảm. 

Đau bụng kinh thứ phát

• Nạo phá thai: Nạo phá thai hay tác động vào khoang tử cung nhiều lần gây viêm dính nội mạc và làm gia tăng tình trạng đau bụng kinh

• Sử dụng vòng tránh thai

• Ảnh hưởng của chu kỳ kinh nguyệt và độ dài ngắn của từng chu kỳ. Thời gian hành kinh càng kéo dài thì thời gian đau bụng kinh cũng sẽ dài theo. 

• Sử dụng rượu bia, chất kích thích, hút thuốc lá làm gia tăng tình trạng đau. 

• Những người bị thừa cân béo phì cũng bị đau nhiều hơn người bình thường. 

Đau bụng kinh dữ dội có nguy hiểm không?

Thực tế, đau bụng kinh là một tình trạng bình thường nếu các cơn đau xuất hiện trong thời gian ngắn và dần biến mất sau tuổi 25. Tuy nhiên, thống kinh có thể khiến chị em mệt mỏi, xanh xao do các cơn đau và thiếu máu.

Đáng nói, tình trạng đau bụng kinh dữ dội có thể là dấu hiệu của một vài bệnh lý/ dị tật phụ khoa nguy hiểm như u xơ tử cung, u nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung, viêm phần phụ,... Những bệnh lý trên nếu không được điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và thậm chí là tính mạng của người bệnh. 

Đau bụng kinh có cần đi khám không?

Mặc dù là tình trạng phổ biến, tuy nhiên thống kinh cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm. Vì vậy, nếu cơn đau bụng kinh kéo dài trên 7 ngày, những cơn đau quặn có tần suất dày đăc, thì chị em nên đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám.

Việc chẩn đoán bệnh lý gây đau bụng kinh, bác sĩ thường khai thác các thông tin về bệnh sử, những triệu chứng lâm sàng và tần xuất cũng như mức độ đau. Nếu có nghi ngờ thống kinh do bệnh lý, bệnh nhân sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm và siêu âm ổ bụng để xác định chính các nguyên nhân gây bệnh.

Xử lý đau bụng kinh như thế nào?

Thống kinh thường được điều trị bằng thuốc với những thuốc giảm đau kê đơn kết hợp thuốc điều hòa nội tiết. Với những trường hợp nhỏ tuổi, các bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân và cha mẹ một số phương pháp giảm đau đơn giản. 

Giảm đau bụng kinh bằng thuốc

Các thuốc giảm đau bụng kinh chủ yếu có tác dụng làm giãn cơ nhẵn của tử cung và ức chế hoạt động co bóp. Thuốc được sử dụng phổ biến nhất thường chứa progestagen - chất nguyên hóa của progesterone có tác dụng ức chế sản sinh prostaglandin.

Trong một số trường hợp, nếu nguyên nhân đau bụng kinh là do tình trạng viêm nhiễm phụ khoa, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh chống viêm để điều trị bệnh.

Phẫu thuật phụ khoa

Nếu thống kinh xuất phát từ nguyên nhân u xơ tử cung, u nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung hoặc dính buồng tử cung thì có thể được điều trị bằng phương án phẫu thuật. Việc phẫu thuật loại bỏ tác nhân gây bệnh có thể giúp thuyên giảm các cơn đau một cách nhanh chóng mà bệnh nhân không cần sử dụng thuốc điều trị. 

Thay đổi thói quen sống

Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị hoặc phẫu thuật phụ khoa, đối với những bé gái/ bạn nữ trẻ tuổi bj đau bụng kinh nguyên phát, bác sĩ có thể khuyến cáo bệnh nhân thực hiện một số biện pháp liên quan đến thói quen sống, bao gồm:

• Hạn chế uống nước lạnh, trong những ngày hành kinh nên uống nước ấm. 

• Chườm ấm vùng bụng để làm giảm cơn co tử cung.

• Hạn chế ăn đồ chua, có thể nhấm nháp chút chocolate giúp giảm cơn đau nhanh chóng. 

• Uống nước đường đỏ hoặc nước gừng để làm ấm cơ thể.

• Ngâm chân nước ấm trước khi đi ngủ để giúp ích cho quá trình lưu thông máu

• Ngủ đủ giấc để cơ thể được nghỉ ngơi.

Phòng tránh đau bụng hành kinh

Do cơ chế phát bệnh của đau bụng kinh nguyên phát còn chưa rõ ràng nên ta chỉ có thể dự phòng bằng cách tránh lạnh, không làm việc quá sức, quá căng thẳng. Thêm vào đó, bạn nên ăn đủ chất, hãy ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như rau, củ, quả để nâng cao sức đề kháng, hạn chế mỡ thừa. 

Đau bụng kinh kéo dài do các chứng bệnh tại cơ quan sinh dục gây nên, vì vậy bác sĩ khuyến cáo chị em nên thăm khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện và kịp thời điều trị những bệnh phụ khoa. Ngoài ra, bạn cần lưu ý:

• Giữ vệ sinh trong thời kỳ kinh nguyệt, tránh lao động thể lực hoặc vận động quá sức. Tuyệt đối không sinh hoạt vợ chồng trong thời kỳ kinh nguyệt và tránh những kiểm tra phụ khoa không cần thiết.

• Làm tốt công tác tránh thai. Tránh nạo thai và phẫu thuật buồng tử cung (có thể dẫn đến dính niêm mạc tử cung và phát sinh chứng bệnh khác).

• Giữ vệ sinh cá nhân, nhất là trong thời kỳ mang thai và sinh con. Tuyệt đối không sinh hoạt tình dục bừa bãi, tránh phát sinh chứng viêm tiểu khung và các chứng phụ khoa khác.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/